Dagur - 22.12.1972, Blaðsíða 28

28
JÓLABLAÐ DAGS
Viðihólskirkja á Fjöllum, eina kirkjan með árstiðaþjónustu!
Guðmundssonar kennslumálaráðherra,
að hann vék settum dósent, síra Birni
Magnússyni á Borg á Mýrum, úr kenn-
arastóli við Háskóla íslands, en skipaði
síra Sigurð Einarsson fyrrverandi al-
þingismann m. m. í embættið. Það mál
endaði með ósköpum nokkrum árum
síðar, og verður ekki frekar rætt hér.
Síra Björn komst að guðfræðikennsl-
unni og situr þar enn, en síra Sigurður
varð loflegur skáldprestur austur í
Holti undir Eyjafjöllum — og mátti
ekki greina, að vegur hans væri minni
en hins.
En víkjum nú aftur til ársins 1935,
sem vissulega markar tímamót í kirkju-
sögunni, enda þótt frumvarpið fræga
næði aldrei fram að ganga. f aprílhefti
Kirkjuritsins er löng og rökfræðilega
samin grein eftir síra Sigurð P. Sívert-
sen vígslubiskup og prófessor um stærð
prestakalla. Miðað við fólksfjölda á
byggðasvæði landsins telur hann, að
400 ferkm svæði komi á hvern þjón-
andi prest, ef köllin yrði aðeins 59.
Mörg yrði brauðin í 7—9 sóknum og öll
hin stærri gífurlega erfið yfirsóknar.
Tekur hann dæmi af Austurlandi, þar
sem ætlað var að leggja bæði Hofteigs-
prestakall á Jökuldal og Desjarmýrar-
prestakall í Borgarfirði undir Kirkju-
bæ í Hróarstungu, þar sem kirkjusókn-
ir voru 4 fyrir, en yfir Jökulsá á Dal að
sækja á aðra hönd og Lagarfljót og
Selfljót á hina. Höfundar frumvarpsins
voru þó ekki svo vel að sér að vita um
Sleðbrjótssókn í Jökulsárhlíð. — Kom
hið sama upp í Eyjafirði, þar sem Hrís-
eyjarsóknar sást hvergi getið. Skipti
þetta eigi litlu, þar sem víðátta var
ærin fyrir og kirkjur margar.
17. marz 1935 fór fram prestkosning
í Höskuldsstaðaprestakalli á Skaga-
strönd. Síra Björn O. Björnsson á
Brjánslæk hlaut þar hinar beztu við-
tökur og lögmæta kosningu. Sóknar-
börn Hofssóknar notuðu tækifærið við
kjörfundinn og samþykktu eindregin
mótmæli gegn fækkun presta. Er þessa
sérstaklega getið, þar sem hér er um
að ræða fyrstu mótmælasamþykktina
af mörgum gegn frumvarpinu. Er frá
þessu greint í Kirkjuritinu svo sem til
áréttingar orða síra Sigurðar P. Sívert-
sens, en í sama hefti skrifar síra Ás-
mundur Guðmundsson langa og læsi-
lega grein um málið. Sýnir hann fram
á hvernig tími sírá Sigurjóns í Kirkju-
bæ færi í hinu víðl'endasta brauði
landsins: messur og messuferðir 120
dagar, húsvitjanir 32 dagar, fermingar-
undirbúningur 20 dagar, prestsverk og
ferðir til þeirra 92 dagar, kirkjuleg
fundahöld 21 dagur, samtals 285 dagar.
Að vísu er ekki trúlegt, að unnt væri
aði húsvitja Möðrudalssókn og alla
Jökuldalsheiði, Hrafnkelsdal og Jökul-
dal, Jökulsárhlíð og Hróarstungu, Út-
mannasveit og Njarðvík, Borgarfjörð
og Húsavík á rúmum mánuði, nema þá
að fara helzt ekki af baki, eins og einn
klerkur gerði stundum á Norðurlandi.
En þannig kom síra Sigurjón í Kirkju-
bæ ekki til fólksins. Er mér nær að
halda, að hinir 80 dagar, sem lifa af ár-
inu í útreikningi síra Ásmundar hefði
ekki nægt til húsvitjana einna í þessú
tilviki. Á það skal og bent að hæStvirt
launamálanefnd, sem samdi þetta frum-
varp, hefur ekki gert ráð fyrir búskap
sveitapresta, né að þeir ættu fjölskyld-
ur. Eða: var ætlazt til að prestþjónust-
an sæti á hakanum? Sá grunur læðist
a. m. k. í gegn um marga samþykktina
og litar umræðurnar um málið.
Hér verður nú gerð nokkur grein
fyrir frumvarpinu, enda liðin nær 38
ár, síðan það var lagt fram, og einstök
atriði þess farin að fyrnast. Ekki er þó
unnt að birta nema útdrátt þess hér,
og verður af skiljanlegum ástæðum
staldrað mest við Norðuramtið. Flutn-
ingsmaður var Jörundur Brynjólfsson
formaður launamálanefndar.
í stað prófastsdæmanna gömlu skyldi
nú koma s. n. þing, 8 að tölu. Ekki er
greint hvernig stjórn þessara þinga átti 1
að vera, né þá heldur hvort einhver
prestanna ætti að vera þingfastur um-
dæmisins. Verður ekki komizt hjá, að
greina hér frá stærð þinganna og nafn-
giftum. Skal nú hætt þeirri ævagömlu
hefð um kirknaskrár að byrja á
Skeggjastöðum á Langanesströndum,
enda ekki hægt um vik, þar sem leggja
átti brauðið niður og sameina það