Dagur - 05.09.1992, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Laugardagur 5. september 1992
Börnin okkar
Bömin okkar em á leiðinni í skólann
Á næstu dögum hefja flest börn, í það minnsta þau
sem búa í þéttbýli, skólagöngu að loknu sumarfríi.
Börn sem búa í dreifðum byggðum landsins hefja
hins vegar yfirleitt ekki skólagöngu fyrr en að
nokkrum vikum liðnum. Þessar vikur er það þeirra
skóli að heimta lömbin sín af fjalli, klófesta stóran
hrút í almenningnum, hjálpa til þegar verið er að
velja lífgimbrar og lömb til slátrunar. „Pabbi, fær
Golta mín að Iifa?“, sannarlega lærdómsrík augna-
blik sem eru börnunum í sveitum Iandsins ómetan-
legt vegarnesti ekki síður en hefðbundið nám. En
í borgum og bæjum landsins eru börnin okkar á
leiðinni í skólann. Stór og smá sjáum við þau á
götunum, ýmist glöð og reif eða hrædd og hnípin.
Eitt og eitt skima þau til hægri og vinstri eða
hlaupa óvarkár yfir götuna í einni halarófu. Fyrir
litla krakka með stórar skólatöskur getur þessi
daglega ferð milli skóla og heimilis verið sannköll-
uð hættuför. Hvað getum við, foreldrar og vegfar-
endur, gert svo að börnin okkar komi öll hvert og
eitt einasta heil heim?
sem starfar hjá umferðarráði, og
Lena Hreinsdóttir, heimsóttu
akureyrsk börn nú á haustdögum
en þetta er þriðja haustið sem
námskeið umferðarskólans eru
haldin hér. María Finnsdóttir
varð við þeirri ósk að spjalla við
okkur um umferðarskólann og
þær hættur sem snúa sérstaklega
að börnum í umferðinni.
Að sögn Maríu, er um helm-
ingur barnanna sem koma í
umferðarskólann, börn sem eru
að hefja skólagöngu. Hinn helm-
ingurinn kemur til með að hefja
skólagöngu að ári liðnu. María
sagði að í umferðarskólanum sé
leitast við að fara mjög vel í
gegnum umferðarreglur fyrir
gangandi fólk.
„Þrátt fyrir að börn á þessum
aldri séu vön að leika sér úti í
sinni heimagötu eru þau yfirleitt
ekki vön að þurfa að fara á milli
fyrirfram ákveðinna staða á
ákveðnum tíma. Þá fyrst eru þau
orðin gangandi vegfarendur og
oft eru þau mjög reynslulítil í því
hlutverki. Þess vegna þurfa þau á
markvissri og skýrri fræðslu við
hæfi að halda. Mikilvægast af öllu
er að þau fái tækifæri til að æfa
sig undir verndarvæng foreldra
eða aðstandenda. Þess vegna
leggjum við mikla áherslu á að
foreldrar fylgi börnum sínum í
skólann fyrstu dagana og vikurn-
ar. Hjálpi þeim að finna örugg-
ustu leiðina og kenni þeim hvern-
ig á að bregðast við mismunandi
aðstæðum," sagði María.
„Við verðum að átta okkur á
því að sex ára börn eru bara lítil
böm. Þau eru lág vexti og sjást
Bílstjórar sem eru alltaf
að flýta sér
eru ekki góðir
bílstjórar!
Horfðu á hvert einasta barn
sem stendur við götuna
sem barnið
sem þú elskar mest
I Jih yngstu barnanna sem eru að
hefja skólagöngu verða þáttaskil.
Fram til þessa hafa þau notið
ákveðins öryggis, farið í fylgd
foreldra í leikskóla, á dagheimili
eða verið í gæslu í heimahúsum.
Nú ganga þau alein og óstudd yfir
götuna á leið sinni í skólann. Það
er spennandi að byrja í skólanum
eins og stóru krakkarnir en það
er líka ótalmargt að varast. Ekki
bleyta sig í pollinum. Detta á
svellinu. Fara á kaf í snjóskafl-
inn. Gleyma sér og verða of sein.
Týna töskunni, húfunni eða vettl-
ingunum. Það er líka vissara að
gæta sín á hrekkjusvínunum og
bílunum. Já, einmitt bílunum sem
við fullorðna fólkið keyrum, þeir
eru jú stórhættuleg skrímsli sem
kremja litla krakka ef illa fer.
Umferðaskólinn
á Akureyri
Nú í lok ágúst efndu skipulags-
nefnd Akureyrarbæjar, lögreglan
og umferðarráð í samvinnu við
grunnskólana á Akureyri til
umferðarfræðslu fyrir fimm og
sex ára böm. Fóstrur umferðar-
skólans þær María Finnsdóttir,
því illa. Þau hafa ekki sama
sjónsvið og fullorðið fólk og
heyrn þeirra er ekki eins þroskuð
og okkar. Þessi atriði vilja oft
gleymast og þess vegna gera for-
eldrar of miklar og óraunhæfar
kröfur til barna sinna í umferð-
inni. Það er líffræðilega sannað
að börn hafa þrengra sjónsvið en
fullorðnir auk þess sem þau eru
mun lægri og sjá því ekki eins vítt
yfir. Með rannsóknum hefur líka
verið sýnt fram á að heyrn þeirra
er ekki orðin fullþroskuð. Þau
eiga til dæmis mjög erfitt með að
átta sig á hvaðan hljóð koma.
Það hefur líka verið sýnt fram á
að börn skynja ekki fjarlægð og
hraða á eðlilegan hátt. Þau átta
sig því engan veginn á hve hratt
bíll sem þeim finnst vera langt í
burtu ekur. Börn geta líka átt
erfitt með að átta sig á hvort bíll
er að koma eða fara og leggja
hugsanlega af stað út á götuna í
veg fyrir bíl sem þau töldu vera
að aka í burtu,“ sagði María.
María sagði að vegna allra
þessara atriða væri ákaflega
mikilvægt að venja böm á að
Sagan um Siggu og skessuna náði
svo sannarlega eyrum barnanna í
umfcrðarskólanum. María, Lena,
lögregluþjónninn og krakkarnir
voru alveg sammála skessunni um
það að „hjólakassar“ geta verið
alveg stórhættulegir.
stoppa á gangstéttarbrún og gefa
sér tíma til að líta til beggja
hliða, hlusta og átta sig á umferð-
inni.
„Við sem erum fullorðin áttum
okkur á þessum þáttum á andar-
taki en börn hafa ekki möguleika
á því,“ sagði María.
Hvað get ég gert?
Á því leikur ekki minnsti vafi að bæði ég og þú eig-
um þá ósk heitasta að öll litlu börnin komist ávallt
heil heim eftir ferðir sínar um götur bæjarins. Yelt-
um því fyrir okkur hvað við getum gert til að auð-
velda þeim glímuna við umferðina.
Eitt af því sem er í okkar valdi,
foreldranna er að sjá til þess að
barnið okkar hafi rúman tíma til
að fara í skólann. Að barnið leggi
tímanlega af stað og sé sjálft
sannfært um að það þurfi ekki að
flýta sér. Það eru mun minni lík-
ur á að það gefi sér góðan tíma til
að átta sig á umferðinni, við
hverja götu sem það þarf að fara
yfir, ef það er sannfært um að
það sé orðið of seint í skólann.
Betri er gul en brún
Ýmis fleiri atriði geta hjálpað
börnunum okkar. Börn sem eru í
líflegum, litríkum fötum með
skrautlegar húfur og skólatöskur
sjást mun fyrr og betur en þau
sem eru í dökkum fötum. Hettur
á úlpum og snjógöllum geta byrgt
börnum sýn og því er betra að
hafa skjólgóða húfu sem ekki
skyggir á sjónsviðið en stóra og
fyrirferðarmikla hettu.
Merkið sem getur
bjargað barninu þínu!
Það er lítið merki, Ijós sem lýsir
eins og stjarna. Veistu svarið? Já
einmitt, prýðum börnin okkar
litla ljósinu, endurskinsmerkinu.
Endurskinsmerki hafa marg
sannað gildi sitt og eru ódýrt og
einfalt öryggistæki. Öruggast er
að sauma endurskinsmerki á
utanyfirflíkur barnanna og raun-
ar allra í fjölskyldunni því að þá
gleymast þau ekki eða detta af í
hita leiksins. Endurskinsborðar
eru líka gullsígildi svo framarlega
sem þeir eru á börnunum okkar
en ekki inni í hillu.
Barnið liggur á miðri
umferðargötunni!
Börn eiga verulega undir högg að
sækja í umferðinni þegar veðrið
er vont. Það er ekki alltaf auðvelt
að vera gangandi vegfarandi á
íslandi sérstaklega ekki þegar um
er að ræða börn sem eru lág í
loftinu. Þau detta á svellinu, á
miðri götunni, meiða sig í hnján-
um og fara að gráta. Þau átta sig
ekki alltaf á því hve mikilvægt
það er að standa strax upp og
forða sér af götunni, þau eru
grátandi, sár, hrædd, meidd! Þau
eiga erfitt með að fóta sig í roki
eru létt og taka á sig mikinn vind
með stórar nánast tómar skóla-
töskurnar. Ef bæði er rok og
hálka er leiðin í skólann ekki
auðveld viðfangs.
Snjóhvít hríðarbarin börn
skjótast út á götuna
Þegar snjór er mikill eru það bíl-
arnir og farþegar þeirra sem sitja
fyrir hvað snjómokstri viðvíkur.
Litlu stubbarnir, börnin okkar,
klifra yfir snjóruðningana á gang-
stéttunum og renna sér niður á
götuna eða hlaupa niður ruðning-
inn og stoppa sig á miðri umferð-
argötunni. f hríð, að ekki sé nú
talað um stórhríð, flýta börnin
okkar sér í skólann þá er ekki
spennandi að staðnæmast lengi á
hverri gangstéttarbrún. Hins veg-
ar er það einmitt þá sem bílstjór-
arnir hafa ekki verkað nægilega
vel af rúðunum og sjá auk þess
götuna og hina bílana illa hvað
þá lítil börn.
í hvert einasta sinn sem
aðstæður til aksturs verða slæmar
í vetur ættum við að minnast
barnanna hvernig vegnar þeim á
sinni leið? Erum við sem sitjum
undir stýri með augun opin?
„Pabbi viltu segja bflunum
aö stoppa við
gangbrautina?“
Eitt af því sem við foreldrar get-
um gert, til að auka öryggi barn-
anna okkar í umferðinni, er að
vekja athygli annarra vegfarenda
á því hver staða þeirra er í
umferðinni. Ef við sem eigum
börnin teljum það ekki okkar að
vekja aðra til umhugsunar hverra
er það þá? Á heimilum þar sem
ekki eru neinir ungir, gangandi
vegfarendur, og hugsanlega engir
sem ferðast milli staða fótgang-
andi, eru eðlilega ekki sömu
umræður um aðstæður barna í
umferðinni eins og á þeirra
heimavelli. Það er til dæmis upp-
lagt að spjalla alvarlega við ungl-
ingana í ættinni, sem eru komnir
með bílpróf en litla reynslu af
akstri, og benda þeim á vanmátt
barna í umferðinni. Leiðum þeim
fyrir sjónir að akstur er dauðans
alvara. Hvernig myndi þeim eða
okkur líða ef við yrðum fyrir því
óláni að keyra á lítið barn?
Opnum augun!
Heimur barna er ekki öllum
nærtækur og við foreldrar þeirra
verðum að tala þeirra máli.
Hvernig væri að færa í tal í kaffi-
tímanum á vinnustað að nú sé
hópur barna að stíga sín fyrstu
skref sem gangandi vegfarendur?
Við verðum að leggja okkar af
mörkum til að bæta umferðina
barnanna okkar vegna. Opnum
augu allra þeirra sem við náum
til. Að síðustu, það sem allir for-
eldrar geta gert þegar börnin
þeirra ganga út um dyrnar á leið í
skólann, biðjum fyrir þeim.
Næsti þáttur: Útivistartími barna