Þjóðviljinn - 24.04.1957, Blaðsíða 10

Sö) — ÞJÓÐVHJINN — Miðvikudagur 24. apríl 1957
Ari Arnalds
Framhald af 6. síðu.
ræðisflokksins og Landvarnar-
. rnanna, er mótar stefnuna á
Þingvallafundinum 1907 og
vinnur glæsilegasta kosninga-
sigur Islandssögunnar 1908.
Hér er bók Ara, „Minningar"
dýrmæt söguheimild. Þar eru
atburðirnir kringum uppkastið
og kosningarnar 1908 settir í
eðlilegt samhengi við undan-
gengna stjórnmáiaþróun á
mjög sannfærandi hátt og
stutt beztu heimildum.
Hitt er ástæða að harma, að
jafn glöggskygn, gáfaður og
Weilsteyptur stjórnmálamaður
og Ari Arnalds skyldi í lok
þessa „landvarnatímabils“
draga sig í hlé, þó skiljanlegt
sé að „bræðingnum“ undi
'hann ekki. Enginn getur nú
sagt, hvers virði það hefði
verið að hafa einmitt þann
landvarnarmanninn í fremstu
röð íslenzkra stjórnmála-
manna, þá erfiðu áratugi sem
í hönd fóru.
«■■■■■■■■■»■■■«■■■■■■■■■!■■■■■■■»««■■■■■■■■»
Nokkur bending um það er
atvik frá lýðveldisárinu, 1944.
Þegar baráttan um lýðveldis-
stofnunina stóð hæst, flutti
Ari Amalds útvarpserindi
um skilnað Noregs og Sví-
þjóðar og dró af honum á-
lyktanir um skilnað Islands
og Danmerkur. Erindið var
birt í Þjóðviljanum og Vísi
og vakti alþjóðarathygli.
Enginn nema þaulæfður,
snjall stjórnmálamaður hefði
jafnhnitmiðað gripið inn í við-
kvæmt alþjóðarmál, og náð til-
ætluðum áhrifum. Þar hljóm-
aði á ný rödd Dagfararitstjór-
ans, er 1906 mótaði austur á
Esldfirði hið djarfa kjörorð:
„Skilnaðurinn einn veitir Is-
lendingum það sem er kjarn-
inn í kröfum þeirra.“ Hann
lifði að standa við þau orð og
árétta þau 1944.
Ein saga Ara er mér hug-
stæðari en aðrar, „Embættis-
'■■■■■■■■■■*■■■■>■■■■*■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■•!
NÝ GERÐ
verk“ í „Minningum", Þar
munu meginatriði sönn, þó
mjög sé villt um svo fólk og
staðir þekkist ekki. Hún er
ekki sízt athyglisverð fyrir þá
sök, að sýslumanninum þar
er lýst mjög á þann veg, sem
„þegnar“ Ara, að minnsta
kosti alþýða og hinir máttar-
minni, lýstu honum í sýslu-
mannsstarfinu, því starfi sem
hann gegndi lengst um ævina.
Eg þekki það úr Norður-Múla-
sýslu, fátækir menn og um-
komulausir vissu að þeim var
óhætt að bera upp vandkvæði
sín við sýslumanninn á Seyð-
isfirði, jafnvel áfrýja til hans
úrskurðum þröngsýnna
hreppsnefnda. Alþýða manna
austur þar sagði oft í gamni
og alvöru svipað um Ara
Arnalds og sagt er i Skugga-
sveini: „Svona eiga sýslu-
menn að vera.“ Höfðingjunum
fannst hins vegar nóg um
alþýðuhylli sýslumannsins.
Það þarf djúpa og falslausa
mennsku og drenglund til að
ávinna sér slikt traust og
halda því á löngum embættis-
ferli. En engan imdrar það
sem kynntist Ara Arnalds.
Gáfumaður, prýðilega mennt-
aður, glæsimenni á velli og í
framgöngu allri, vinfastur og
vinheitur, ríkur að samúð með
öllu bágstöddu, en var kærast
að hjálpa mönnum þannig, að
gera þeim kleift að hjálpa sér
sjálfir.
Fram til siðasta dags hélt
hann vakandi skarpri hugsun,
góðu minni og fylgdist vel
með öllu markverðu í þjóð-
málum. Hann sagði afburðavel
frá. Oftast þegar við fund-
umst, beindi ég talinu að
„landvarnarárunum“, og þá
var sem þeir risu upp, yrðu
nálægir, hinar gunnreifu bar-
dagahetjur og skáld aldamóta-
kynslóðárinnar, við vorum
ekki lengur einir undir stóra
bláhvíta fánanum, heldur voru^
þeir þar líka Bjarni frá Vogi
og Sigurður Júlíus Jóhannes-
son, Einar Benediktsson og
Benedikt Sveinsson, Jón Jens-
son, Einar Kvaran, Björn rit-
stjóri. Og ég fékk að vera
með á ritstjórnarfundi yfir
kaffibollum á Hótel ísland,
þar voru þeir Ari Jónsson og
Benedikt Sveinsson heldur
kampakátir að undirbúa blað
af „Ingólfþ1. Næst var farið
í kosningáleiðangur 1908 og
annan 1911, og skygnzt ræki-
lega bak við tjöldin í stjóm-
málum löngu liðinna daga.
Og svo þotið í tímavélinni til
okkar daga, og þjóðmália
rædd af jafnmiklum áhuga.
★
Ari Arnalds var lánsmað-
ur, einn þeirra drengskapar-
manna sem aldrei bregðast
æskuhugsjon sinni. Djúp lífs-
reynsla, rík mannúð og mann-
þekking, brá mildum, hug-
þekkum blæ á ævikvöld hans.
Mynd hans og minning, land-
varnarmannsins, mun lifa með
öllum sem þekktu hann, og
lengur en þeir — í sögu
þjóðarinnar.
S. G.
A.skriftarsínii
Birtings
5597
Reiðhjól
■ ■■■■■■■••
»■■■■■■>■■•■•
■ ■■■■■■■■*_
»«■■■■'■■■■•
m m ■•■>>■11
■ ■■■■■■• «1
■ * ■ ■ ■ « 1«.
■• •rt
■ »*«■■■■■■■■
■ ■■■■■■■■■■■*.
■ ««■■■■■■ ■„■./»_ ' V-'.;
»■«■■■■■ *_■ ■ • -j
" VA ‘i