Þjóðviljinn - 10.04.1962, Síða 4

Á sl. ári sýndi ég fram á
það með óhrekjandi tölum að
íslenzka togaraútgerðin hefði
ekki þurft að búa við tap-
rekstur á árinu 1960 ef tog-
ararnir hefðu fengið greitt á-
líka fyrir fiskinn og greitt
var það ár á næst lægsta
verðlagssvæði Noregs fyrir
togarafisk. Þessu hefur ekki
verið mótmælt, enda væri
auðvelt :að slá slík mótmæli
niður ef þau kæmu fram.
Taprekstur íslenzkrar togara.
útgerðar er því að stórum
hluta því að kenna, að út-
gerðinni hefur ekki verið
reiknað hráefnisverð í sam-
ræmi við verðgildi aflans.
Þar við bætist að gengis-
lækkanir þær sem fram-
kvæmdar hafa verið í tíð nú-
verandi ríkisstjórnar, hafa
verkað öfugt við það, sem
sagt var að þær myndu gera,
hvað togaraútgerðinni við
kemur.
Gott dæmi um þetta, eru
síðustu togarakaupin í Þýzka-
landi. Fyrir gengisfellingam-
Togaraútgerð
í þrengingum
• Sannleikurinn um
rekstur togara-
útgerðarinnar
Reksturshalla togaraútgerð-
arinnar er hægt oð flokka í
þrennt:
í fyrsta lagi of háa vexti
af reksturslánum ásamt alltof
háum útflutningstollum.
í öðru lagi of lágt hráefn-
isverð þegar afli er lagður hér
á land.
vegna lægra hráefnisverðs,
þar sem framkvæmdirnar eru
greiddar með hluta af hrá-
efnisverðinu.
Hér hefur verið farið inn á
mjög svo viðsjárverða braut.
Og mér vitanlega hefur eng-
in önnur fiskveiðiþjóð farið
inn á sama svið og íslend-
ingar. Þessi innrás íslendinga
á neytendamarkaði Bretiands
og Bandaríkjanna er hliðstæð
því, að útlendingar legðu
kapp á að leggja undir sig

Isaður reiði á togara nýkomnum af miðunum.
ar mundu þessi skip hafa
verið rekin með sæmilegri af-
komu í meðal ári. En eftir
gengisfeliinguna er útgerð
þessara skipa dauðadæmd.
Hér eru ÖU mótmæli einskis
nýt, því að rekstur þessara
skipa sannar að hér er farið
með rétt mál. Togarinn Sig-
urður, sem er skráður eign
hins glögga fjáraflamanns
Einars Sigurðssonar, er hér
óhrekjandi vitni um mis-
heppnaða tilraun ríkisstjórn-
arinnar til viðreisnar togara-
' útgerðinni.
Og í þriðja lagi: Þegar við-
komandi togaraútgerð verkar
sjálf aflann, þá fær hún ekki
greitt sannvirði, að minnsta
kosti hvað við kemur frosna
fiskinum, því að svimandi há-
ar upphæðir eru dregnar út
fjárfestingu í framandi landi,
samanber hvernig Sölumið-
stöð hraðfrystihús-anna hefur
lagt í hundrað milljóna fjár-
festiiigu bæði í Bandaríkj-
unum og Bretlandi, á sölu-
mörkuðunum bar. Slík fjár-
festing sem átt hefur sér stað
þarna var -aðeins möguleg
neytendamarkaðinn hér, bæði
í heildsölu og smásölu. En
það eru ekki bara íslending-
ar sem hafa þjóðernismetnað,
og því getum við búizt við,
að þurfa að standa í eilífu
stríði á næstu árum, út af
þessum framkvæmdum Sölu-
míðstöðvarinnar og SÍS, sem
ásamt Sölumiðstöðinni hefur-
sett á stofn vinnsluverk
smíðju fyrir frosinn fisk í
Bandaríkjunum.
• Öll útgerðin hefur
verið skattlögð
En það er ekki bara tog-
araútgerðin sem hefur verií
skattlögð vegna framkvæmda
söluaðilanna á frosnum fiski
og okurs bankanna í lána-
starfseminni heldur he.fur
bátaútgerðin fengið að greiða
sinn hluta af þessum kostn-
-aði. Hinsvegar er það stað-
reynd að bátaútvegurinn hef-
ur risið betur undir þessu,
heldur en togaraútgerðin, og
tægur þar talsvert, að um
margra ára skeið var þess-
um útvegj reiknað hærra hrá-
efnisverð, heldur en togara-
útgerðinni. Þá verður það
einnig þungt á metum í þessu
tilefni, að aðstaða togaraút-
gerðar hefur stórum versn-
að hér á heimamiðum eftir út-
færslu fiskveiðilandhelginnar,
en á sama tíma hafa skilyrði
bátaflotans batnað að sama
skapi. Um það má svo deíl-a
og færa fram rök bæði með
og móti, hvort veiðar báta
flotans i landhelginni, stund-
að-ar að stærsta hluta með
netum, geri minni skaða á
grunnmiðunum, heldur en ís-
lenzki to.garaflotinn gerði þar
á sínum tíma, með togveið-
um. í ‘ þessum efnum sem
fleirum, hygg ég að mikið sé
ennþá ólært hjá okkur ís-
lendingum, á sviði útgerðar,
og mun framtíðin sjálfsagt
leiða það enn betur í ljós en
orðið er.
• Viðreisn útgerð-
arinnar hefur
mistekizt
En þegar nú staðreynd er
dregin fram, sem lítið hefur
verið flaggað með að undanr
förnu, að eitt höfuðviðfangs-
efní núverandi ríkisstjórnar
v-ar samkvæmt eigin loforði,
að reisa við hag útgerðarinn-
ar, svo að hún yrði fær um
að standa á eigin fótum, þá
verður sá dómur að kveðast
upp nú, í samræmi við þreng-
ingar togaraútgerðarinnar, að
þetta hafi algerlega mistek-
izt. En máske hefur þetta lof-
orð aðeins verið sett fram
eins og mörg önnur, til að
draga að kjósendur, eða svo
gæti maður freistazt tii að
halda, þegar litið er yfir far-
inn veg í þessum efnum. En
hver svo sem ástæðan er, sem
þessu veldur, þá skiptir það
minna máli, því að í þessu
efni sem flestum öðrum, eru
það staðreyndirnar sem úr-
slitum ráða. Og staðreyndim-
-ar eru þessar, að hagur tog-
araútgerðar á íslandi, þess
atvinnurekstrar sem staðið
hefur undir megin uppbygg-
ingu á landi hér um rúmlega
hálfrar aldar skeið, hann hef-
ur stórum versnað í tíð þess-
arar rikisstjórn&r, sem hefur
gefið sjálfrí sér nafnið ,,við-
reísnarstjórn“, og sem lofaði
við fæðingu, -að bjarga sér-
staklega þessum atvinnuvegi
frá taprekstri og þrengingum.
Ekki er því ólíklegt að þegar
málfræðingar seinni tíma'
fara að rannsaka nafngiftina
„viðreisn“ í sambandi við það
tímabil sem við upplifum nú,
að þeir komist þá að þeirri
niðurstöðu, að með orðinu
„viðreisn“ í þessu samb-andi,
hafi verið framin ein stærsta
hugtakafölsun íslandssögunn-
ar.
• Óreisn skal það
heita
Nú þegar togaraflota ís-
lendinga hefur verið lagt
sökum þess að útgerðin treyst-
ir sér ekki að greiða sjó-
mönnum þau laun sem þeir
geta lifað af, og þetta gerist
á hávertíðinni, þá sjá allir
sem vilja sjá, að hér er ekki
víðreisnarstefna í málefnum
togaraútgerðarinnar á ferð-
inni, heldur eitthvað annað og
verra, sem erfitt er að finna
rétt nafn á í íslenzku máli.
Ég held að við komumst næst
sannleikanum með því að
kalla þetta óreisn, og er þá
orðið hugsað og myndað á
sama hátt og óveður, ótíð,
ólög og óstjórn.
Miimingarorð
•í 1 dag fer fram útför Guðrún-
®r í Ma»ehpsierf„eiös jpg .flestr
ir vinir hennar munu hafa
kallað hana, en í verzluninni
Manchester starfaði hún í yfir
*!0 ár.
! Ég átti því láni að fagna,
: fyrst þegar ég kom til Reykja-
víkur, að vinna með þessari
hjartahlýju konu. Ætíð mun ég
minnast hennar eins og hún
kom mér fyrst fyrir sjónir*
glöð og sviphrein.
' Hér verður hvorki minnzt á
aettir eða ártöl, enda skiptir
'! það minnstu máli. Guðrún
' andaðist úr afleiðingum inflú-
enzunnar, og fékk þá ósk sína
uppfyllta að hverfa héðan án
, þess að verða öðrum til byrði,
Guðrún fór ung að árum á-
samt móður sinni til Winnipeg
og vann þar við afgreiðslustörf
í einu stærsta verzlunarhúsi
borgaiínnar um árabil. Fyrir
rúmum 30 árum kom hún heim
til íslands, en móðir hennar
hafði þá flutzt heim einu ári
áður. Móðir sína annaðist hún
af þeirri ástúð og samvizku-
semi að slíks munu fá dæmi.
Guðrún mun vera flestum
sem henni kynntust minnis-
stæð. Hún var fríð kona og
upplitsdjörf, músíkölsk og
hafði næman fegurðarsmekk.
Guðrún eignaðist ekki börn,
en stór var sá barnahópur sem
hún gladdi með gjöfum og
góðu viðmóti, og mörg þeirra
munu sakna jólaböggulsins frá
Gu.ðrúnu í Manchester um
næstu jól
.%zn að endingu þakka LmjJ
sjóninni okkar kynni. I.G.
SAMÚÐAR-
KORT
Slysavarnafélags íslanðs
kaupa flestir, Fást hjá slyst
vamadeiidum um land allt.
Reykjavík í hannyrðaverzlur
inni Bankastræti 6, Verzlun
Gunnþórunnar Halldórsdóttui
Bókaverzluninni Sögu, Lang
holtsvegi og í skrifstofu fé
lagsins í Nausti á Granda
garði. Afgreidd í síma 1-48-9'
MIMINGAR-
SPJÖLD DAS
Minningarspjöldin fást hjí
Happdrætti DAS, Vesturveri
sími 1-77-57. — Veiðarfærav.
Verðandi, sími 1-37-87 — Sjó-
-mannafél. Reykjavíkur,., súrú
1-19-15 — Guðmundi Apdrés-
syni gullsmið, Laugavegi 5C
sími 1-37-69. Hafnarfirði: /
pósthúsinu, sími 5-02-67.
ÍR vann 3. fl. karla
í gærkvöld fóru fram þrír
leikir í íslandsmótinu í körfu-
knattleik og urðu úrslit þeirra
sem hér segir:
Þriðji flokkur karla, úrslit ÍR:
KR-,„39:24. og. urðu ÍR-insar .har
með íslandsmeistarar í þessum
flokki.
Meistaraflokkur karla ÍS:ÍFK
36:32 og ÍR KR 80:41.
Kvannadeild MfR
Fundur verður haldinn á Hverfisgötu 21 miðvikudaginn
11. apríl og hefst kl 8.30 stundvíslega.
Fclagsvist.
Góð verðlaun.
Kaffiveitingar.
STJÓRNIN.
gj — ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagur 10. apríl
1962