Þjóðviljinn - 09.07.1970, Blaðsíða 4

4 JSÍÐA — EtföÐVT3LJlN!N — FitmmtudagUiP 9. júlí 1970.
— Málgagn sósíalisma, verkalýSshreyfingar og þjóðfrelsls —
Útgefandi: Útgáfufélag ÞjóSviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Olafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Siml 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Vandfyllt skarð
j^ærdómsríkt má það kallast fyrir stýrimenn, vél-
stjóra, loftskevtamerin og bryta íslenzka flot-
ans að sjá blöð Sjálfstæðisflokksins hælast um
þvingunarlögin sem ríkisstjórn íhaldsins og Al-
þýðuflokksins setti til að banna löglegt verkfall
þessara starfsstétta og skipa fyrir um gerðardóm
sem skammta á kjör þeirra, kaup og aðra starfs-
aðstöðu. Þjóðviljinn hefur margsinnis bent á, að
með endurteknum bráðabirgðalögum í kjara-
deilum þessara starfsstétta sjómanna er verið í
reynd að svipta þá eðlilegum og lögvernduðum
samningsrétti um kaup sitt og kjör.
r
Qfyrirsjáanlegí er það tjón sem ráðherrar og
flokksstjómir Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
'flokksins ba'ka íslenzka flotanum og þjóðinni allri
með þessum gerræðisfullu þvingunarlögum. Að
sjálfsögðu er engin ástæða né líkindi til að stýri-
menn, vélstjórar, loftskeytamenn og brytar ís^-
lenzka skipaflotans láti bjóða sér þvingunarlög. og
þaðhvað eftir annað. Þeir hafa langflestir svarað
með því að segja upp starfi með þriggja mánaða
f('^crwr -.--i zr-yrcti'-j w r,urr-r-
fyrirvara, Einn trúnaðanmanna farmannasamtak-
anna, Ingólfur Stefánsson, segir í blaðagrein í
fyrradag, að ekki sé „séð fyrir afleiðingar þess að
farmenn voru beittir þeim órétti sem nú var
gert. Samstaða farmanna er algjör“, segir Ingólfur.
„Fundir sem haldnir voru nú meðan til manna
náðist, sýndu órofa samstöðu þessara manna. Á
undanförnum árum hefur ekki verið hægt að gefa
mönnum frí vegna mannaskorts. Ekki hefur batn-
að ástandið í þessum imálum. Eftirspum er mik-
il erlendis frá eftir vélstjórum. Skipafélögin hafa
óskað eftir cMlum þeim vélstjórum og stýrimönn-
um sem hægt er að ráða, svo að ekki þurfa menn
að óttast atvinnuleysi. Á farskipunum eru úrvals
yfirmenn og verður vandfyllt það skarð sem verð-
ur á skipunum 10. október í haust. Ekki hefur út-
gerð farskipanna orðið afskipt í góðærinu. Hafa
þau sýnt góða afkomu og mörgum finnst að þeg-
ar vel gengur ættu starfsimenn að njóta þess að
einhverju leyti. En ekki þótti þessum góðu ráða-
mönnum það eðlilegt viðhorf, órétti skal beitt og
að baki þeim stendur sú stjórn, sem átt hefur í
höggi við sjómenn svo þeim hlýtur að verða ljóst,
að þeir eru ekki álitrtir með sömu mannréttindi
og aðrir þjóðfélagsþegnar“, segir Ingólfur Stef-
ánsson ennfremur í grein sinni.
£nda mun svo reynast, að þvingunarlög íhalds
og krata gegn farmönnum eigi eftir að koma
þeim flokkum í koll; endalok bráðabirgða-
laganna gætu vel orðið sviplík og þvingunarlag-
anna gegn flugmönnum í fyrra, sem voru mán-
uðum saman að þvælast fyrir Alþingi sem alls
ómerkt pappírsgagn, sem enginn tók mark á. Ekki
heldur faðir laganna, Ingólfur Jónsson ráðherra né
þingmenn stjórnarflokkanna sem látnir voru kara
þennan óburð og samþykkja sem íslenzk lög. — s.
Verksvið sundlaugavarða. — Verða kosn-
ingar í haust? — Biðlistinn hjá Reykja-
lundi. — Snyrtiaðstaða í Sædýrasafninu.
I dag ©r rablbað um sóða-
stoaip í sundlauigum, pólitísk
hjónaibönd, vistUn á Reykja-
lundi, og lolks er salernisimienin-
ing Sædýrasaínsins gerð að
umitalsefni.
★
Til hvers eru sundlaugar-
verðimir hjá sundllauigunum í
ReykjavÆk? Eru þedr ekki til
þess að reka menm úr sund-
skýlunum og sjá til þess að
þeir þvoi sér? Sundiauigarverð-
imir sjést aldrei í baðMefun-
um, en þegar þeir sjást þar,
þá láta þedr það átöilulaust að
menn þvoi sér í sundsikýlunuim
Oþvod sér ekki) sem verður til
þess að sundlaugargestimir
bera á sér kynsjúkdlóma út í
laugarvatnið og smiita aðra. Og
það vantar cift sápu.
Sundlaugagestur.
★
Bæjarpóstur góður
Bkki ert þú svo fróður að
þú getir flrætt mng um, hvort
búizt er við ailþingiskosninigum
í haust? Ég var sem sé að sjá
það í Tímanuim, að Framsékn-
arflokkurinn er þegar farinn
að stilla upp til næstu kosn-
inga og þendir það að minni
hyggju til þess að eitthvað sé
í aðsigi. Menn hafá mjög velt
því fyrir sér að undanfömu,
hvort kosnimgunum verðd flýtt.
Heyrt hef ég, að Framséknar-
flokkurinn sé þess mjög fýs-
andi. Hann vill óð-ur og upp-
vægur upp í hjónasængina
með íháldinu, og telur, að
bjnilega blási nú, begar ástir
hinna hingað til samlyndu
hjóna, ihalds og krata, virðast
í þann veginn að kulna.
Krötum má líkja við auð-
mjúka og þæga eiginkonra,
sem er talhlýðin sinum ekta-
maka í hvívetna, Hún hefur
bó orðið vör við, að almenn-
ingi þvkir orðið nóg um und-
anlátssemi hennar við eigin-
manninn nú á tímum. þegar
kven réttinda.h reyfi n gin heifur
vaknað til nýs og betra lífs og
vakið samúð ailmennings m.eð
hiugsjón-um sínum. En tog-
streitan í sálarltífinu er svo
miikil, að hún getur ekki
ráðið við sig, hvort hún á að
vera kyrr í hjónasænginni eða
slíta samvistuim við íhaldið.
Kannski verður henni spa-rk-
að, en hvort hað spark kernur
innan frá eða útí frá, er ekki
gott að segja. ■
En þótt Framsílknarmad-
daman sé háværari og hvefsn-
ari er mesti misskilningur að
ætla, að hún búi yfir ftersk-
um huigmyndum og atorku
rauðsokikanna. Hún er fölsk og
tækifærisirai'Uð fram úr hótfi,
og jatfnskjótt Og hún kernst í
hjónabandið með íhaldinu,
hefur hún í hyggju, að skara
eld að sinni köku einungis. en
hirða lítt urn haig begna sinna.
Þá hættir hún að segja já og
nei á víxl. Hún segir aðeins
já, en árangurinn veröur nei-
kvæðuir hvarvetna í þióðlíf-
inu. Sennilega verður þó
hjónahandið farsælt inn á við.
Ég vona, að fóir verði til
þess aö lyfta maddömunni upp
í þessa hjónasæng, sem hún
þráir svo heitt, þvf að verra
samkrull en fhald og fram-
sókn er va-rt hægt að hugsa
sér. ABK
Fyrrverandi verkamaður hafði
tal af Bæjarpóstinum og vildi
bera fram há spuminigu hvort
fódk þyrfti að eiga að ein-
hverja heldri menn til að fá
vist ó Reykjalundi. Maðurinn
er 49 ára gamall og vann
verkamannavinnu áður en
hann varð fyrir bílslysi fyrir
10 ánum. Hann lá í sjúkrahúsi
i nokkra mánuði en sótti síð-
an ran að fá vist á Réykja-
lundi, enda svotifl óvinnufær
eftir slysið, bair sem hann
hlaut höfuðkúpuhrot og mikil
meiðsli önnur. Talaði hann við
tvo lækna, en það bar engan
áranigur — hann fékk til dæm-
is það svar í eitt skiptið að
hann væri efstur á biðlista hjá
stofnuninni, en liðin eru tvö
ár síðan hamn sótti fyrst utn
að komast þar að. Segist hann
nú hafa gefizt upp í þessari
baráttu, enda þótt erfitt sé að
lifa atf þeim 3.800 kr. á món-
uði sem hann hetfur hingað til
fengið úr Tryggingunum.
Ég skoðaði sædýrasafnið urn
daginn og þar var alflt til fyr-
irmyndar, neima snyrtiaðstað-
an. Þegar komið er í snyrti-
herbergin gýs á móti manni
óflotftið.
Klósettin eru stn'fluð og har
er ekkert vatn til að sturta
niður. f>að er hvorki vatn í
krönunum né sápa eða þurrka
við vaskinn. Ég vil þessvegna
beina þeim tilmælum til for-
ráðamanna þessa áaæta satfns
að þeir bæti ástandiö í salem-
ismólumsm sem fyrst.
Gestur.
Þúsundir sjálfboialiða kenna
Mahbúum að lesa og skrifa
Yfir 2000 áhugasamir sjálf-
boðaliðar úr öllum þjóðfélags-
stcttum — ungt fólk, kennslu-
konur, kaupsýslumenn, starfs-
menn verka!ýðsfélaga o.s.frv. —
hafa á undanfömum níu árum
liáð linnulausa baráttu gegn 6-
Jæsi í Malí. Reistar hafa verið
620 kennslustöðvar, sem rúma
samtals 57.000 nemcndur, og eru
þær helzta vopnið í baráttunni
við hið útbreidda ólæsi í þessu
vestur-afríska landi.
Það var Menningar- og vis-
indastofnun Saimeinuðu hjóö-
anna (UNESCO) sem hratt
þessu verkefni af stað í því
skyni að gera tilraunir með
starfræna lestriarkunnáttu, en ^
með þvi er átt við það að geng-
ið er sikrefi lengra en að kenna
fólki að iesa og sk/rilfa: því eir
kcnnt að hagný'ta þessa kunn-
áttu í sförfum sínuim. Tilgang-
urinn er meðail annars só, að
kenna mikluim fjölda bænda,
og verkamanna að skilja betur
prentað mál sem þeiim berst í
hendur, eins og t.d. merkingar,
leiðarvísa, verWýsingar o.s.frv.
sem eru í teragslum viö dagfleg
verketfni þoirra. Betri starfræn
lestrarkunnátta er með öðrum
orðum beint framlag tifl efna-
hagsflegra og félagslegra íram-
fapa í hverju landi,
Verkefninu er skipt mdlli
þéttbýlis og strjálibýlis, og
rraarkimiðið er að auka fram-
leiðsfluna í ríkisreknum iðn-
greinum og afraksturinn í land-
búnaði. Þess vegna er einnig
reynt að finna þær kennsfluað-
ferðir, sem bezt henta verka-
fóllki f Maflí, þanni-g að það
geti tekið virkan og raunhætf-
an þátt í efnaiha-gslífi landsins.
Úti í sveitum . . .
Þeir sem að verkeifninu starfa
áttu ekki í neinum erfiðleikum
við að vinna traust bændanna
a svæðunum þar sem þeir
starfa. f Bagúíneda fá land-
búnaðarverkamenn daglega
tveggja tíma tilsögn í starf-
rænni lestrarkunnáttu og hafa
fullt gagn af því sem þeir iæra
á eigin jörðum eða ríkisrekn-
um búum.
Starfsimaður í klæðaverk-
smiðju í Segou segir: „Lestrar-
kennsflan hefur hjálpað baðim-
ullarræktendum til að skilja
betur til hvers við ætlumst af
þeim. Nú, þegar þeir geta lesið
bamibara — útfbreiddasta tungu-
málið í Mallí — geta þeir fylgzt
rraeð þeiim tæknilegu leiðbein-
ingum, sem við úthúum handa
þeim.“
. . . og í verksmiðjunum.
f iðnaðinum hefur árangur
baráttunnar við ólæsið verið tifl-
komuminni en úti í sveitunum.
Þar hefuir aldur nemend-a verið
frá 23 upp í 60 ár. Eikki er ó-
algengt að eldri verkamenn
hafi meira gaign af námskeiðun-
um en ýngri sitarfsbræðuir
þeirra — einkanlega þegar um
er að ræða faglega menntun.
Orsökin er senniflega sú. að
eldri verkamenn hafa meiri
reynslu og betri þekkingu á
starfsgreininni.
Yfirrraaður í verksmiðju held-
ur því samt fram, að starfræn
lestrarkunnátta hatfi stuðlað að
þvi að auka framleiðnina og
hrfsta verkamennina saiman, þar
sem þeir hafi fengið ýtairiegar
upplýsin-gar um hina ýmsu
hætti framléiðslunnar og farið
að líta á sdg sem hluta af sam-
stæðum' hópi. Hann hætir við:
— Fyrir einu ári var það svo,
að í hvert skipti sem við send-
uim flærling eftir veikfæri urð-
uimi við að senda með honum
annan, sem kunni að lesa, Nú
geta þessir verkamenn geirt
þetta hjáflpariaust. Þeir hafa
lært að lesa og vita,llþY<Y'ár.a£,.
þeim er krafizt.
Sú þekkiingarþörf, sem gerir
vart við sig aills staðar í Malí
nú, er ekki aðeins affleiðing
þess, að menn eigi von á betri
vinnu og hærri launum. Einn
ávöxtur baráttunnar gegn ólæsi
og fáifræði er fóflginn í auðugra
lffi hvers einstakflmgs ásamt
hreyfcni yfir unnu afreki,
Bamaihiálp Sameinuðu þjóð-
anraa (UNICEF), sem varð
fyrst til að veita framlög til
menntamála í Malí árið 1964»
leggur nú fram fræðslugögn,
flutningatæki og námsstyrki til
að styöja umbætur ríkisstjóm-
arinnar á menntasviðinu.
(Frá S.Þ.)
Rúðstefna um markaðsleit og
sölu á ísl. bú vörum erlendis
Eftir ályktun síðasta Búnað-
arþings gekkst Stétta-rsamband
bænda fyrir róðstefnu um
markaðsileit og sölu á íslenzk-
um landbúnaðarafurðum, eink-
um sauðfjárafurðum, á er-
lendum mörkuðum. Ráðstefna
þessi var haldin 2. júlí í
Bændahöllinni í Reykjavík.
Ráðstefnuna sátu Iragólfur
Jónsson. landhúnaðarráðherra.
Gunnlauigur Briem ráðuneytis-
stjóri, Þórhallur Ásgeirsson
ráðuneytissstjóri, Tómas Tóm-
asson deildarstjdri í utanríkis-
róðuneytinu, stjóm Stéttax-
sambands bændia og fram-
kvæmdiastjóri. Framleiðsluráð
landbúnaðarins og fram-
kvæmdastjóri, stjóm Búnaðar-
félags íslands og búnaðarmála-
stjóri og stjórn Sláturfélags
<uðu.rlands. Einnig fulltrúai
efti.rtaldnna fyrirtækja: Sam-
bands ísl. samvinnufélaga,
Osta- og smjörsölunnar, Mjólk-
ursamsölunnar i Reykjavík,
Álafoss hi/f, Loðsfcinns b/f,
Sútunar h/f, Garðars Gíslason-
ax h/f. Híldu h/f, og íslenzks
markaðar h/f.
Framsöguerindi fluttu Þór-
hallu.r Ásgeirsson ráðuneytis-
stjóri og Agraar Tryggvason
f ramkvæm öast j óri.
í lok ráðstefnunnax var sam-
þykkt eftirfarandi ályktun:
„Ráðstefna boðuð af Stétt-
arsambandi hænda skv. álykt-
un síðasta Búnaðarþings, tll
umræðu um markaðsleit og
sölu íslenzkra landbúnaðarvara
erlendis haldin í Bændahöll-
inni 2. júlí 1970 ályktar:
1. — Nauðsynlegt er að auk-
in verði aðstoð utanríkisþjón-
ustunnar við markaðsleit og
sölustarfsemj erlendis, þar á
meðal með því að ráða sér-
stakan viðskiptafulltrúa er
vinni eingöngu og sérstaklega
á þessu sviði í samráði við
sendiráðin og útflutningsaðila.
2. — Þá telur ráðstefnan
nauðsynlegt að reynt verðj að
fá aflétt tollum og innflutn-
ingshömlum t.d. í Bandarikj-
unum, Kanada o.fl. löndum,
þar sem slikar hömlur eru nú.
3. — Kannaðar verði nýjar
leiðir varðandi kjötverzlun t.d.
með niðurbrytjun kjöts og
pökkun þess og að reyna flutn-
inga kælds kjöts j flugvélum
til þeirra landa er greiða hærra
verð fyrir kælt kjöt en fryst.
Einnig verði leitað markaða i
fleiri löndum en nú er.
4. — Lögð verði rík áherzla
á að nýta markað fyrir ferða-
menn með iðnaðarvörur úr ull
og skinnum og jafnframt fagn-
ar ráðstefnan stofnun fyrirtæk-
isins „tslenzkur markaður". er
starfa mun á Keflavíkurflug-
velli. Þá verði einnig lögð enn
meiri áherzla á að kynna þess-
ar vörur á Norðurlöndum, í
Bandaríkjunum og í Mið-Evr-
ópulöndum.
Sérstök áhrezla verðl lögð á
Fra/mihaíld á 7. síðu.