Þjóðviljinn - 13.11.1975, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 13. nóvember 1975.
Lúðvík Jósepsson um landhelgismálið á alþingi í gœr:
Krefst bess að hulunni
verði létt af og aðvara
ríkisstjórnina
Rikisstjórnin neitar að skýra frá
viðræðunum við breta og þjóðverja
Miklar umræður urðu um
landhelgismálið utan dagskrár i
neðri deild alþingis i gær.
LUðvik Jósepsson kvaddi sér
hljóðs og kvaðst vilja leggja
nokkrar spurningar fyrir for-
sætisráðherra og dómsmála-
ráðherra varðandi ýmis atriði I
tengslum við landhelgismálið,
þar sem nú væri að renna út
gildistimi samninga um veiðar
erlendra skipa i islenskri fisk-
veiðilandhelgi.
1 fyrsta lagi kvaðst Lúðvik
vilja fá ótvlrætt úr þvi skoriö,
hvenær rikisstjórnin teldi, að
samkomulagið sem gert var við
breta fyrir tveimur árum félli
úr gildi, hvort það væri á
miðnætti að kvöldi þess 12. eða
þess 13. þessa mánaðr.
Þá sagði Lúðvik það réttláta
kröfu allra landsmanna, að
rikisstjórnin gerði skýra grein
fyrir þvi, hvernig ætlunin væri
að standa að framkvæmd land-
helgisgæslunnar þegar
samningarnir renna út. Þörf
væri á ótviræðri yfirlýsingu frá
rikisstjórninni um, að allar
veiðar erlendra skipa af hvaða
tagi sem er, sáu óheimilar innan
200 mllnanna strax og
samninguri'nn gangi úr gildi, og
komið verði i veg fyrir ólöglegar
veiðar með öllum tiltækum
ráðum.
Það hvernig hér verði haldið
á málum í byrjun, nú þegar
aðstæður breytast, geti haft
mjög mikil áhrif á allan
framgang málsins siðar. Brýn
nauðsyn sé á að sannfæra and-
stæðinga okkar i landhelgis-
málinu um alvöru okkar, og
allur m’innsti undansláttur sé
hins vegar stórhættulegur og ýti
undir ágengni.
Við getum varið
landhelgina
Landsmenn eiga fyllsta rétt á
að fá að vita um fyrirætlanir
rikisstjórnarinnar i þessum
efnum. Ég óska þvi eftir þvi,
sagði Lúvik Jósepsson, að for-
sætisráöherra lýsi þvi yfir nú
hér á alþingi, að landhelgin
verði frá degfnum á morgun
varin með öllum tiltækum
ráðum, og gæsluskipum okkar
falið að taka brotlega togara og
færa til hafnar, en klippa aftan
úr þeim skipum veiðarfæri, sem
ekki reynist unnt að taka.
Slika yfirlýsingu þarf að gefa
svo þjóðin öll heyri. Það er
skoðun þeirra manna sem best
þekkja til, að við getum
fullkomlega varið landhelgi
okkar, ef. beitt er öllu afli varð-
skipanna og viðbótarskipum,
sem auðvelt er að útvega, væri
bætt við, það er að segja, ef
skipherrum varðskipanna er
þingsjá
heimilað að beita öllum þeim
tækjum, sem við höfum yfir að
ráða að eigin mati og
samkvæmt eigin dómgreind.
Lúðvik sneri sér siðan að
viðræðunum um undanþágu-
samnihga, sem i gangi háfa
verið og sagði: Um þessar við-
ræður hafa ekki verið gefnar út
neinar þær upplýsingar, sem
hægt er að telja fullnægjandi.
Um hvað snúast þær? Hver er
stefna islensku rikisstjórnar-
innar, og hverjar eru kröfur
hinna? Skrif stjórnarblaðanna
um þessi efni hafa verið mjög
undir * rós, og þjóðin engar
upplýsingar fengið frá rikis-
stjórninni. Andstaðan gegn
samningum er gífurlega sterk I
landinu, og mótmæla-
samþykktum hefur rignt yfir
frá margvislegum fjölda-
samtökum.
Ekkert umboð
til samninga
Rikisstjórnin hefur ekki
umboð þjóðarinnar til neinna
undanþágusamninga. Verði
slikir samningar gerðir, þá er
það gegn vilja þjóðarinnar, og
eiga þvi slikir samningar engan
rétt. Það er nú i dag staðhæft I
leiðara Morgunblaðsins, að
likur séu á, að hægt sé að ná
hagkvæmum samningum við
vestur-þjóðverja. Þannig telja
menn sig geta skrifað á sama
tima og þvi er haldið algerlega
leyndu fyrir þjóðinni, hvaöa
kostir séu i boði t.d. af hálfu
þjóðverja.
Sólnes sendi ríkis-
bókara yfirlitið
Á fundi Sameinaðs alþingis i
fyrradag kvaddi Jón Sóines sér
hljóðs utan dagskrár til að bera af
sér sakir vegna blaðaskrifa og
umræðna um störf Kröflu-
nefndar, sem hann er formaður
fyrir.
Hann kvaðst vilja leiðrétta þá
fullyrðingu að engar upplýsingar
hafi verið hægt að fá um greidda
þóknun fyrir störf i Kröflunefnd.
Þótt þessi fullyrðing væri sett
fram i skýrslu fjármálaráðu-
neytisins um stjórnir, nefndir og
ráð rikisins árið 1974, þá væri hún
alröng. Yfirlit yfir þessar
greiðslur hafi verið sent rikis-
bókara þann 27. des. s.l., en
þóknun til sin sem formanns hafi
verið kr. 182.160,-, en þóknun
óbreyttra nefndarmanna verið
kr. 136.632.- á mann á siðasta ári,
samtals kr. 747.658.-. Þessi
greiðsla væri i samræmi við
greiðslur fyrir sambærileg störf
til stjórnarmanna Laxár-
virkjunar. Þá kvaðst Sólnes að
auki hafa fengiö greiddar kr.
200.000,- i skrifstofukostnað, en
ferð sin til Japan verið Kröflu-
nefnd að kostnaðarlausu.
Þótt mér hafi verið afhent
skýrsla sem fulltrúa i land-
helgisnefnd, þá er húnstimpluð
sem trúnaðarmái, og mér
meinað að opinbera innihald
hennar. Ég vona þó, að sú
binding vari ekki lengi eftir
þennan dag, og með hliðsjón af
skrifum Morgunblaðsins tel ég
mig engan trúnað brjóta, þótt ég
segi hér, að ekkert það hefur
komið fram, sem bendi til þess
að vestur-þjóðverjar vilji hnika
nokkru til frá fyrri kröfum,
varðandi veiðisvæði, en það
atriði hefur alltaf verið einn
allra viðkvæmasti þáttur máls-
ins. Þeir munu hafa boðið, að
frystitogarar færu út fyrir 50
milurnár, en enda þótt það sé að
sjálfsögðu mikilvægt atriði, þá
er hitt ekki siður stórmál, hvort
aðrir togarar þeirra eiga að fá
að veiða allt upp að 12 milum á
vissum svæðum, eins og krafa
þeirra er enn um.
Feluleiknum verður
að ljúka
Þeim feluleik, sem haldið
hefur verið uppi af rikisstjóm-
inni varðandi gang viðræðna við
aðrar þjóðir um landhelgis-
málið verður að ljúka, og
stjórnin að gefa opinbera
skýrslu um stöðuna.Hverjar eru
kröfurnar? Hvað geta islensk
stjórnvöld hugsað sér að ganga
langt? Þannig gæti þjóðin fengið
tækifæri til að átta sig á viðhorf-
unum og tekið afstöðu á grund-
velli þess.
I stjórnarblöðunum er haldið
uppi stanslausum áróðrþum að
okkur beri að semja, betra sé að
semja en vera samningslausir,
þvi að án samninga taki út-
lendingar bara meiri afla hér en
ella. Þetta er sem sagt hreinn og
alger uppgjafartónn.
Það er hins vegar mat
skipherra landhelgisgæslunnar,
að verði ekki sendur herskipa-
floti á vettvang, þá getum við
fullkomlega varið landhelgina.
Og ég hef enga trú á, að
herskip verði send á miðin,
nema þá til að láta þá gefast
upp, sem sýnt hafa á sér
hræðslumerki. Það er óverjandi
að láta að þvi liggja eins og gert
hefur verið, að minniháttar við-
skiptavandamál eigi einhverju
að ráða um afstöðu okkar, hvað
varðar hugsanlega samninga
við útlendinga i hinu stóra land-
helgismáli.
Aukaskatt á
vörur frá EBE
Við eigum þvert á móti að
svara tollaþvingunum Efnahags
bandalagsins með þvi að leggja
sérstakan aukaskatt á vörur frá
þessum löndum, og nota það fé
til að styrkja þá aðila, sem
verða fyrir skakkaföllum hér
vegna tollaþvingana Efnahags-
bandalagsins.
Nú liggur fyrir að breskir og
islenskir fiskifræðingar eru i
öllum meginatriðum sammála
um ástand helstu fiskistofna hér
á miðunum, bresku visinda-
mennirnir hafa i öllum aðal-
atriðum fallist á skýrslu
Lúðvik Jósepsson
Jónas Árnason
Geir Hallgrimsson
ólafur Jóhannesson
islensku Hafrannsókna-
stofnunarinnar. Með þær stað-
reyndir ihuga sem fram koma i
þeirri skýrslu, þá liggur alger-
lega ljóst fyrir, að hér er ekkert
svigrúm til samninga um veiöar
útlendinga, og rikisstjórnin ætti
strax að Hæt’ta að hugleiða slika
samninga
Ég vil aðvara rikisstjórnina,
að hún stefni ekki þessum mjög
alvarlegu málum i öngþveiti.
Það er ekki á valdi neinnar
rikisstjórnar, að semja um
okkar landhelgismál gegn vilja
yfirgnæfandi meirihluta þjóðar-
innar, þar á meðal gegn vilja
allrar sjómannastéttarinnar.
Rikisstjórninni ber að athuga,
hvaða dilk slikt gæti dregið á
eftir sér.
Yfirlýsingar krafist
Ég óska eftir yfirlýsingu
forsætisráðherra um að rikis-
stjórnin muni hið allra fyrsta
. skýra þjóðinni frá viðræðunum
við erlenda aðila um landhelgis-
máliö, og hvernig þær viðræöur
standa. Ég krefst þess að
hulunni verði létt af. Yfirlýsing
um það, að engir undanþágu-
samningar verði gerðir, er það
sem þarf að koma frá rlkis-
stjórninni.
Ég spyr, hvernig stjórn
landhelgisgæslunnar hyggist
standa að málum, hvortekki sé
algerlega ljóst, að brotlegir
veiðiþjófar verði teknir, hvenær
sem varðskipsmenn telja það
fært, og klippunum beitt
miskunnarlaust?
Ekki er hægt að liða það, að
beitt verði i upphafi linkind við
landhelgisgæsluna og það siðan
notað til að réttlæta samninga
með fullrðingum um að við
getum ekki varið okkar
landhelgi.
Þoka Ólafs
og þögn Geirs
Ólafur Jóhannesson, dóms-
málaráðherra, varð fyrstur til
að svara ræðu Lúðviks. Hann
sagði túlkun íslensku rikis-
stjórnarinnar vera þá, að
samningurinn við breta rynni út
klukkan 12 á miðnætti i kvöld,
þann 13. nóvember. Um það
hvernig stjórn landhelgis-
gæslunnar hygðist standa aö
málum nú við breyttar
aðstæður, sagði Ólafur það eitt,
að á öllu 200 milna svæðinu yrði
haldið uppi lögsögu. „á venju-
legan hátt”jafnt utan og innan
þeirra veiðisvæða, sem brðtar
hafa hingaðtilhaft. Ráðherrann
kvaðst vilja vænta þess, að
bretar virtu 200 milurnar, það
myndi greiða fyrir samkomu-
lagi. Ekki væri heppilegt að
vera með eða móti samningum
fyrr en menn vissu, hvað kynni
að verða i boði. Hugsanleg taka
togara yrði „fyrst og fremst”
komin undir mati skipherra við-
komandi varðskips. Astæðu-
laust að ræða slikt I einstökum
atriðum. Ólafur kvaðst ekki
munu láta neina kjósendahópa
hafa áhrif á afstöðu sina til
samninga, þegar þar að kæmi.
„Ég hef mitt umboð til loka
kjörtimabilsins”, sagði
ráðherrann og kvaðst fara eftir
eigin sannfæringu, en standa
kjósendum reikningsskap gerða
sinna að kjörtimabili loknu.
Geir Ilallgrimsson, forsætis-
ráðherra, kvaðst ekkert vilja
segja um það, hvenær þjóðinni
yrði skýrt frá innihaldi skýrsl-
unnar um viðræður við breta og
v-þjóðverja. Fundur væri
boðaður i landhelgisnefnd
klukkan niu i fyrramálið (þ.e. i