Þjóðviljinn - 15.06.1976, Blaðsíða 7

Þriöjudagur 15. júnl 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
A ÞRIÐJUDEGI
Þegar forsætisráöherra
landsins haföi lokiö baktjalda-
makkinu við breta
vestur-þjóðverja og aöra vest-
ræna vini sina ákvað hann aö
halda I söluferð um lands-
byggöina. Sjómenn, verkamenn
og bændur höfðu frostharöa
vetrardaga haft litlar spurnir af
þessum oddvita þjóöarinnar.
Almannarómur sagði að hann
væri týndur en kunnugir töldu
að hann væri aðeins að svipast
um með hinum alvarlegu aug-
um. Þannig liðu vikur og
mánuðir.
Sagan segir að ráðgjafar for-
sætisráðherrans hafi bent á að |
svona gætu hlutirnir ekki gengió
lengur. Hann yrði að fara um
landið svo að alþýða manna
sannfærðist um að hann væri I
raun og veru til. Siðan var
skipulögðsöluferð frá Blönduósi
til Sauðárkróks, Húsavik til
Akureyrar og siðan austur og
vestur likt og strandferðaskip i
hringferð.
Þegar landsmenn fá nú loks
að lita hin alvarlegu augu for-
sætisráðherrans er engin furða
þótt spurt sé: Hver er hann,
þessi ráöherra? Hvaða hags-
munir eru honum kærastir?
Hvers konar varning er hann að
bjóða? Slfkar spurningar eru i
senn eölilegar og nauðsynlegar.
Þjóðin þarf að vita hvaða öfl
standa að baki þessum ráða-
manni.
Hagsmunir heildsalans
Segöu mér hverjir eru hags-
tæki hinna erlendu framleið-
enda skjaldborg um þennan
fulltrúa sinn: H. Ben & Co.,
Ræsir, Shell, Hekla h.f., Sveinn
Egilsson h.f., O. Johnson &
Kaaber, Garðar Gislason h.f. —
svo aðeins nokkrir máttarstólp-
ar liðsins séu nefndir.
A söluferð forsætisráðherrans
um landið er vert að minnast
þess að þar fer einn helsti
prókúruhafilandsins og
umsvifamesti umboðsmaður
breskrar og vestur-þýskrar
framleiðsu á tslandi. Mercedez-
Benz, Cadbury, Kellogs, Armi-
tage og Shell — allt eru þetta
vörumerki forsætisráðherrans.
Það er talandi tákn um siðgæði
samtimans að forsætisráð-
herra þjóðarinnar skuli einnig
vera umboðsaðili og sölumaður
fyrir breskan og vestur-þýskan
varning: súkkulaðikex, korn-
flex, lúxusbila og klósett.
Jafnvel ekki i
Ameriku
Slikt siðleysi tiðkast jafnvel
ekki i sjálfu gósenlandi
kapítalismans, Ameriku. Þar
eru lög og venjur sem skylda
ráöherra og aðra stjórnendur
til aðláta af hendi öll hlutabréf
um leið og þeir taka við em-
bætti. Þau eru siöan falin sér-
stökum aðilum til varðveisiu
svo að ekkistangist á hagsmun-
ir hlutabréfa og landsstjórnar. I
Ameriku hafa menn hreinskilni
til að viðurkenna hætturnar og
siðleysið sem felst i þvi, að
Nú kætast þeir Cadbury
munir þínir og ég skal segja þér
hver þú ert. Þau ávarpsorð
væru tilvalin af hálfu fólksins á
fundum forsætisráðherrans. Þá
kæmi i ljós að gestur þess er úr
hópi helstu heildsala þessa
lands. Hann er aðaleigandi
nokkurra stórfyrirtækja sem
safnað hafa auði með sölu-
mennsku fyrir útlenda fram-
leiðendur. Heildsölur forsætis-
ráöherransgræða einkum á inn-
flutningi breskrar og vest-
ur-þýskrar vöru. Þær faktúrur
kunna aö hafa verið mikilvægur
áhrifaþáttur i landhelgisstrið-
inu. Það var umfram allt kapp-
kostað að halda tengslum við
ættlönd hinna erlendu umboða.
Aðgerðir rikisstjórnarinnar I
landhelgismálinu verða ekki
skyrðar til hlitar nema höfö séu
i huga hin sterku bönd sem
binda heildsölur forsætisráð-
herrans við breska og
vestur-þýska framleiðendur.
Hinn mikli auður H. Ben & Co,
Ræsis og Shell er grundvallaður
á sölumennsku fyrir slika aðila.
Sú var tiðin að islenskir út-
gerðarmenn og iðnrekendur
áttu fulltrúa i forystu Sjálf-
stæöisflokksins. En nú situr þar
helsti heildsali landsins, oddviti
sölumanna erlendra fyrirtækja.
Hann hefur lært að meta mest
hagsmuni þeirra afla sem
græða á innflutningi og umboðs-
mennsku fyrir útlendinga.
Reynsla siðustu mánaða sýnir
að hagsmunum islenskra
framleiðenda er fórnað þegar
heildsölugróðinn er i veði.
Breskur og
vestur-þýskur
varningur
1 ljósi aðgeröa rikisstjórnar-
innar i landhelgismálinu stuðn-
ings hennar við EFTA i stað is-
lensks iðnaðar, gjaldeyris-
sóunar i óheftan innflutning og
stórfeldrar skuldasöfnunar til
aö fjármagna þennan inn-
flutning er nauösynlegt að skoða
betur heildsöluhagsmuni for-
sætisráöherrans. Þá kemur i
ljós að breskur og vestur-þýskur
Kellogg
og Benz
varningur skipar þar stærstan
sess.
Cadbury súkkulaöi og kex i
fjölda tegunda; Mercedes-Benz
iúxusbflar, strætóar og trukk •
ar; Armitage gæðaklósett
(Armitage Virtuous) vaskar og
böð.einnigflisará gólf og veggi,
dúkar og málning varnarefni og
veggfóöur; Kellogs kornflex,
súkkulaöihris og annað
moigunverðargóðgæti. Svo að-
eins fátt eitt sé talið. Auk þess
eru oliur og bensin, kveikjarar
og primusar.
Þú getur. lesandi góður,
borðað Kellogs kornflex i
morgunmat, setiö á Armitage
gæðaklósetti, horft á flisalagt
gólfiö, baðiö og vaskana, farið i
Mercedes-Benz strætó eða
drossiu sem gengur fyrir Shéll
olium og bensini, nartað i Cad-
bury súkkulaði og kex og glaðst
yfir þvi að af öllu þessu fær for-
sætisráöherra landsins pró-
sentur. Þetta selur hann allt
fyrir vini sina i Bretlandi, Vest-
ur-Þýskalandi og fleiri löndum
Efnahagsbandalagsins. Engin
islensk fyrirtæki græða eins
mikiö á viöskiptum við þetta
ágæta bandalag eins og H. Ben.
& Co, Ræsir og Shell.
íslenskum iðnaði fórn-
að
■Rsmunir heildsalanna hafa
reynst svo sterkir að vaxtar-
sprotar íslensks iðnaðar hafa
verið skomir innflutningum til
dýrðar. Þrátt fyrir itrekuð til
mæli framleiðenda islenskrar
iðnaðarvöru var rikisstjórn
heildsalaforystunnar ófáanleg
til ab skerða athafnafrelsi
EFTA-landanna á íslandi. f
nafni hinnar frjálsu samkeppni
og hins alþjóðlega verslunar-
auðvalds setti heildsalastjórnin
islenskum framleiðendum stói-
inn fyrir dyrnar. Tollar á
EFTA-vörum voru lækkaðir,
auglýsingum hinna útlendu fyr-
irtækja hellt yfir landslýð og is-
lenskri iðnþróun látið blæða
miskunnarlaust.
Og svo fórnar leiðarahöfund-
ur Visis höndum i siöustu viku,
harmar örlög iðnaöarins og
þykist ekkert skilja i þessari
sorgarsögu. „Það vantar póli-
tiskan vilja”, segir aumingja
pilturinn. Mikil er einfeldnin.
Hann hlýtur að vita aö þaö er
einmitt hinn pólitiski vilji heild-
salaforystunnar i Sjálfstæðis-
flokknum sem ræður. Þaö ættu
nú að vera hæg heimatökin á
Vísi að kynna sér það. Eigendur
blaösins, bilaumboðin Ford og
Volkswagen, ættu að geta frætt
ritstjórann. Nú er blómatimi
heildsalanna i forystu Sjálf-
stæöisflokksins H. Ben. & Co.,
Garðar Gislason h.f., O. John-
son & Kaaber eru meðal aðal
eigenda Morgunblaðsins, Hekla
h.f. og Sveinn Egilssonh.f. eiga
Visi og Ræsir og Shell standa
ótrauð að baki formanninum.
Sjávarútvegur á
undanhaldi
Það er ekki aöeins iðnaðurinn
sem á litlum skilningi að mæta i
forystu Sjálfstæðisflokksins
Framleiðendur i sjávarútvegi
og fiskiðnaði hafa einnig átt erf
itt uppdráttar. Þeir mega
muna sinn fifil fegurri. Þegar
Ólafur Thors og Bjarni Bene-
diktsson með bræðrum sinum
Sveini og Pétri voru i forsvari
gátu útgerðarmenn með stolti
talið Sjálfstæðisflokkinn sinn
flokk. Nú eru margirhins vegar
i vafa. Þeir hafa séö hvernig
heildsalahagsmunirnir hafa
ráðiö ferðinni i efnahagsmálum
og landhelgismálinu. Hin nýja
forysta flokksins er bundin inn-
flutningi frá Bretlandi og Vest-
ur-Þýskalandi sterkum fjár-
hagsböndum. Það er fyrirtækj-
um forsætisráðherrans lifs-
nauðsynlegt að viðskiptasam-
bönd við þessi tvö lönd séu opin
og frjáls. Ella fara þessar heild-
sölur á hausinn.
Það væri lærdómsrikt fyrir
framleiðendur i sjávarútvegi og
fiskiðnaði að hugleíða h'vaöá
hagsmuni H. Ben. & Co., Ræsir
og Shell hafa af samningum við
Bretland og Vestur-Þýska
land i landhelgismálinu ■
Það er nauðsynlegt að
öllum sé ljóst að hagsmunir is-
lensks sjávarútvegs og fisk-
iðnaðar eru á undanhaldi i for-
ystu Sjálfstæðisflokksins. Hags-
munir heildsala og annarra
sölumanna erlendra fyrirtækja
sitja i fyrirrúmi.
Oddviti sölumanna
Það markar timamót i is-
lendcum stjórnmálum að heild-
salaliðinu skuli hafa tekist að
festa oddvita sinn i sessi sem
formann Sjálfstæðisflokksins og
gera hann að forsætisráöherra
landsins. Og nú slá öll sölufyrir-
stjórnendur séu jafnframt að
vasast i fyrirtækjarekstri. Svo
ströng eru hin bandarisku
ákvæði að Spiro Agnew var rek-
inn úr embætti varaforseta, þar
eð hann reyndist sekur um brot
á þeim. Og brall Nixons með
sumum umboðsfyrirtækjum og
söluaðilum átti verulegan þátt i
falli hans.
Mikið hljóta ameriskir auö-
jöfrar þvi að öfunda forsætis-
ráðherrann okkar. Hann getur
haldiö áfram að vasast i sinum
heildsöluhagsmunum. Auð-—
hyggjan og kaupmennskan hafa
brenglað svo islensk lög og
venjur aö það sem væri brott-
rekstrarsök i Bandarikjunum
lýðst islenskum forsætisráð-
herra.
Þeir eru kátir
Það er eðlilegt að almenn kæti
sé nú rikjandi i aöalstöðvum
Cadbury, Kellogg og Benz. Um-
boðsmaður þeirra á tslandi hef-
ur staðið sig vel. Hann hefúr
auðveldað áframhaldandi inn
flutning með þvi að fórna hags-
munum islensks iönaöar. Hann
hefur staðið vörð um óheftan
innflutning þótt það hafi kostað
stórfellda skuldasöfnun er
lendis. Hann hefur kappkostað
aö vera lipur við breta og vest-
ur-þjóöverja i landhelgismálinu
þótt sú þjónusta hafi skert veru-
lega athafnamöguleika is
lendinga sjálfra.
Forsætisráðherra hefur sýnt á
tveggja ára ferli sinum, bæði
með aðgerðum i efnahagsmál-
um, gjaldeyrismálum, tolla
málum og landhelgismáli að hin
erlendu fyrirtæki geta treyst
umbobsmanni sinum i Reykja-
vik. Hann hefur staðist þeirra
próf. Heildsalahagsmunirnir
sitja algerlega i fyrirrúmi.
Otgerðarmenn, fiskframleið-
endurog iðnrekendur hafa orðið
undir. Sölumenn útlendra fram-
leiðenda sitja nú i öndvegi og
stjorna landinu i samræmi við
hagsmuni sina. Þess vegna ber-
astnú heillaskeyti frá Cadbury,
Kellogg og Benz.
—A.