Þjóðviljinn - 12.11.1978, Blaðsíða 3

Sunnudagur 12. nóvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
Áfengisverkfallið i Noregi hefur
staðið i rúma tvo mánuði:
ið á eru þurrausnir af áfengi,
það eru aðeins til sjaldgæfar
tegundir af líkjör og þess háttar
sem fóik kaupir afar sjaldan.”
Hljóöið er það sama i öðrum
veitingahúseigendum og for-
stöðumönnum skemmtistaða.
Brennivlnið búið og starfsfólki
sagtupp. Á Grand Hotell, er t.d.
búist við, að innan tiðar missi
milli 100 og 150 manns vinnu
sina.
Vinsældir templara
aukast
Brennivinsleysið hefur nú
sem endranær leitt af sér hug-
vitssamlegar lausnir á vandan-
um Aö sjálfsögðu brugga menn
meira en áður — t.d. var fyrr-
verandi skipaeigandi tekinn
fastur umdaginn fyrir að hafa
komið upp heilli bruggverk-
smiðju á sumaróðali sinu, þar
sem 7000 litrar voru geröir upp-
tækir, — en bruggið i Noregi er
reyndar ekkert nýtt sport. Við
lifum á öld hraðans og tækninn-
ar, og Norðmenn eru það heppn-
ir landfræðilega séð, aö þeir
geta stokkið upp i bilinn, og i
staö þess aö þvælast með fjöl-
skylduna til einhverrar holta-
frænku, liggur leiðin til Sviþjóð-
ar, þar sem hinir þyrstu Norð-
menn geta verslað ótakmarkað
magn áfengis. Ef menn vilja
leyna vinþorstanum, má alltaf
segja að ferðin til Sviþjóðar hafi
verið farin til að kaupa svina-
kjöt, þvi það er mun lægra i
verði i Sviþjóð en i Noregi, og
má vart á milli sjá hvað dregur
frændur vora meir til Sviarikis,
brenniviniö eða svinið.
Eina vandamálið er, að það er
aðeins leyfilegt að taka með sér
eina flösku af sterku og tvær af
léttu vini yfir landamærin. Toll-
varðaþjónustan hefur aukist aö
sama skapi og áfengissalan
hefur dvinað i Noregi, og þvi
ekki hlaupið að þvi að smygla
nokkrum bokkum yfir. En
Norðmenn eru ekki forfeður
okkar fyrir ekki neitt. Nýlega
birtist frétt i norsku dagblaði
um ráðgóöan norsara, sem
hafði boðið löndum sinum i
skemmtiferö með rútu til Svi-
þjóðar. Ætlunin var að aka um
fögur héröö handan landamær-
anna og koma heim aftur um
kvöldið. Ollum var heimil þátt-
Framhald á bls. 22
Ástandið í áfengismál-
um Noregs er alvarlegt
þessa stundina. Það er að
segja fyrir þá, sem hafa
gaman að fá sér í glas
öðru hverju. Noregur
hefur nefnilega verið
þurrausinn af víni síðustu
átta vikur. Ástæðan er
verkfall starfsmanna
norsku áfengisverslunar-
innar. Kjaradeilan er
óneitanlega erfið: þrátt
fyrir tiltölulega vægar
kauphækkunarkröfur
launþeganna, gilda lög
ríkisstjórnarinnar frá því
í vor um kaup- og verð-
stöðvun. Málið virðist því
ríglæst allt til 1980, en úr-
I súginn eða réttara sagt 1
þurrkinn. Þó að samningar
tækjust fyrir jól, er vafasamt að
takist að fylla allar hillur á nýtt,
flytja tómar flöskur i burt og
setja flutningakerfið I gang á
svo skömmum tima. Óli virðist
vera farinn I jólaköttinn. Þeir
sem þekkja jólasiði Norðmanna
sjá að ástandiö er voveif-
legt. Hvaö eru jól i Noregi án
jólaborðanna, þar sem allt flýt-
ur 1 bjór og brennivlni, hvað um
allar starfsmannaveislur jól-
anna eða steikta svinahrygginn
á aðfangadagskvöld, sem alltaf
er fylgt úr hlaði niður I magann
með Isköldum snafs? Þaö er
ekki nema vona að Óla sundli.
Að visu er bjór seldur I verslun-
um, enda stendur hann utan við.
áfengisverslunina, en fyrir þjóð,
sem fær sér ölglas eins og við
Mikil samstaða
starfsmanna
Hlaupið
eftir
skurður gerðadóms gildir
þangað til. Og á meðan
starfsmenn áfengisversl-
unarinnar fara f ram á 2,5
miljón króna heildar-
hækkun á ári, tapar
norska ríkið um 240 milj-
ónum norskra króna á
mánuði, meðan verkfall-
ið stendur yfir. Rikis-
stjóður bíður því gífur-
iegt fjártap, meðan
norskar kverkar þorna.
Starfsmenn áfengisverslun-
arinnar eru þó hinir hressustu
og hafa margoft lýst þvi yfir i
blööum, að þeir láti ekki beygja
sig. „Við þraukum allt til 1980,
ef þess er þörf, og þó málið verði
sett i gerðadóm, þá munum við
ekki viðurkenna það sem viðun-
andi lausn á málinu. Viö vlkjum
hverfifrá kröfum okkar, ” segir
formaöur verkfallsnefndarinn-
ar, Olav Westereng i blaðaviö-
tali.
hverjum dropa
drekkum kók, er bjórinn fátæk-
leg sárabót.
Þurrustu jól síðan
1926?
Það er þvi ekki nema von að
blööin norsku noti striösfregna-
letur á fyrirsögnum sinum
þessa dagana. Millifyrirsögnin
að ofan er bein þýðing á aðal-
sögn annarra starfsmanna svo
sem afgreiðslumanna. Þannig
hafa 600 manns misst vinnuna
auk þeirra 500 , sem eru I verk-
falli, en alls hafa 800 starfs-
mönnum verið gefiö I skyn bréf-
lega, að þeir megi búast við
tlmabundinni uppsögn innan
tiðar, ef verkfalliö leysist ekki.
Ef stjórn áfengisverslunarinnar
verður ekki við kröfum starfs-
hótela, skemmtistaða, knæpa,
bara og annarra öldurhúsa er I
kringum jólin, þegar hinn al-
menni borgari á fri og heldur
upp á fæðingarhátið frelsarans
með tilheyrandi veisluáti og
drykkjugleði. Flest veitingahús
eru þegar búin með vinforöann
og þykir flestum vönum sem
óvönum skemmtihúsagestum
súrt i broti að setjast við borðin
Alls eru 500 starfsmenn (aðal-
lega flutningsdeild áfengis-
verslunarinnar) I verkfalli og
ná aðgerðir þeirra um allan
Noreg. Verkfallsstyrkurinn,
sem þeir fá frá verkalýðsfélag-
inu, er ekki nógu mikill til að
halda verkfallinu uppi. Hver
verkamaður fær 35 krónur
norskar á dag (um 2200 isl) auk
10 króna til eiginkonu og 5 krón-
ur fyrir hvert barn fjölskyld-
unnar. Það hefur þvi kostaö
mikla vinnu að safna I verk-
fallssjóö til að styrkja starfs-
mennina aukalega auk annarra
fjárútláta sem verkfalliö hefur i
för með sér. Þeir starfsmenn
áfengisverslunarinnar, sem
hafa tekið hafa sér aðra vinnu
meðan á verkfalli stendur,
borga allir 10% af kaupi sinu til
verkfallssjóösins. Samstaðan er
þvi geysileg, andinn góður og
menn undirbúnir undir langt
verkfall. Rikið er hins vegar
þétt fyrir og hafa engir samn-
ingsfundir verið haldnir lengi.
Það er þvi allt útlit fyrir lang-
varandi verkfall.
Óli Norðmaður
skrælnar upp
Hinn almenni Óli Norðmaður
gerist æ örvæntingarfyllri. Ekki
nóg með það aö ekki hefur veriö
dropa aö fá I tvo mánuði, heldur
er nú allt útlit fyrir, aö jólin fari
Afengisútsölur Noregs eru tæmdar af birgðum og hafa neyðst til að loka
fyrirsögn stærsta kvöldblaðs
Oslóar, Dagbladet, og gefur til
kynna aö jólin framundan veröi
þau þurrustu siðan bannarunum
lauk, en það var árið 1926. Þaö
skal tekið fram, að ekki eru allir
starfsmenn áfengisverslunar-
innar I verkfalli. Það eru fyrst
og fremst flutningaverkamenn
áfengisverslunarinnar sem hafa
lagt niður vinnu til að mótmæla
kjörum og vinnuaöstöðu. Engu
að slöur hefur verkfalliö haft i
för með sér timabundna upp-
mánnanna eða leggur fram
hærri launatillögur og ef málinu
verður ekki skotið til geröar-
dóms, má búast við lokuðum
áfengisútsölum i Noregi I
marga mánuöi I viðbót.
Veitingahúsin segja
upp fólki
Verkfallið hefur að sjálfsögöu
haft mikil áhrif á rekstur veit-
ingahúsa I Noregi. Aðalvertið
vitandi um tóma vinkjallara.
Rekstur veitingahúsanna hefur
þvi dregist gifurlega saman og
eigendur þeirra svitna af angist,
þegar þeim er hugsað til gróða-
timans, sem nú virðist á góðri
leið að sleppa úr greipum
þeirra.
„Veltan hefur minnkaö um 60
prósent, og nú þurfum við að
byrja að segja upp fólki”, segir
Per Sandberg, bryti á finasta
hóteli Oslóar, Grand Hotell.
„Allir veitingastaðir sem hótel-