Þjóðviljinn - 09.04.1983, Blaðsíða 10

10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 9.-10. apríl 1983
Sjö fengu
fálka-
orðu
Forseti íslands hefur í dag sæmt
eftirtalda Isiendinga riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu:
Hólmsteinn Helgason, f.v. af-
greiðslumann, Raufarhöfn, fyrir
störf að félags- og atvinnumálum.
Frú Laufeyju Eiríksdóttur,
Reykjavík, fyrir félags- og safn-
aðarstörf.
Pál Kr. Pálsson, organleikara,
Hafnarfirði, fyrir tónlistarstörf.
Sigurð M. Þorsteinsson, f.v.
aðstoðaryfirlögregluþjón, Reykj a-
vík, fyrir störf að flugbjörgunar-
málum.
Snorra Hjartarson, skáld, Reykja-
vík, fyrir bókmenntastörf.
.Stefán Þorleifsson, sjúkrahús-
ráðsmann, Neskaupsstað, fyrir
störf að félags- og sjúkrahúsmál-
um.
Frú Unni Ólafsdóttur, Reykjavík,
fyrir listsaum og gerð kirkjumuna.
Ullar-
flíkur
til Sovét
Sendinefnd frá Álafossi h.f.
gekk í síðustu viku frá samningi í
Moskvu, um sölu á rúmlega
250.000 treflum, ásamt nokkru
magni af ullarflíkum. Samtals nam
salan um 720.000 Bandaríkja-
dölum.
Með þessum samningi og samn-
ingi, sem gerður var í desember
s.l., munu viðskipti Álafoss h.f. við
Ráðstjórnarríkin næstum þrefald-
ast milli áranna 1982 og 1983.
Gœsa- og
andaveiðar
Bannaðar
á
vorin
Skotveiðifélag íslands vill hér
með koma því á framfæri við alla,
sem það varðar, að gæsa- og anda-
veiðar eru bannaðar með lögum á
vorin.
Ennfremur vill félagið benda
landeigendum, sem stuðla á ein-
hvern hátt að því áð slíkar veiðar
fari fram, á, að þeir geti hugsanlega
orðið hlutdeildarmenn í lögbroti
samkvæmt 22. grein laga nr. 19,
1940.
Ásgeir Lárusson
Sýnir
á
Mokka
Þessa dagana heldur Ásgeir Lár-
usson sýningu á Mokkakaffi. Er
þetta fimmta sýning hans en hann
hefur m.a. sýnt áður í S.Ú.M. og
Suðurgötu 7.
Þá hefur Ásgeir tekið þátt í
mörgum smásýningum, þ.á.m.
tveimur F.Í.M. sýningum og nú
síðast í febrúar að Kjarvalsstöðum
á sýningu ungra myndlistarmanna.
Þrjátíu og tvær myndir eru á
þessari sýningu og eru allar unnar
með gvasslitum. Sýningin stendur
dt þennan mánuð.
-mhg.
Júlíana Gottskálksdóttir skrifar frá Kaupmannahöfn:
LOUISIANA
Gamla húsið og suðurálman. Viðbyggingin hefur verið látin víkja aðeins til hliðar fyrir tré sem þar stóð - og
stcndur enn.
í norðurálfu safnsins. Samleikur
byggingar og umhverfis.
Þær safnbyggingar eru líklega
bestar sem breyta má og
byggjavið eftirþðrfum. Söfn
þenjast út og breytast og því
brjóta þau oft rammann sem
þeim var smíðaður í upphafi.
Louisianasafnið við Eyrarsund
austanvert er eitt þeirra safna
sem síffellt hefur verið að
breytast og stækka frá því það
varopnaðfyrir25árum. Það
var upphaflega safn af danskri
nútímalist, en brátt urðu
sýningar á erlendri samtímalist
ríkur þáttur í starfsemi safnsins.
Árið 1965 var því ákveðið að
byggja þar upp alþjóðlegt
nútímalistasafn þar sem
aðaláhersla yrði lögð á list eftir
síðari heimsstyrjöldina, enda
var ekkert slíkt safn til í
Danmörku.
Safninu var valinn staður í gam-
alli villu við strönd Eyrarsunds. Þar
var landslag fjölbreytt, ýmist skógi
vaxnir ásar eða opnar flatir og
klappir úti við ströndina. Vitað var
að gamla húsið myndi ekki nægja
safninu og að byggja þyrfti við. Við
nýbyggingu var þegar í upphafi
tekið mið af umhverfinu, gamla
húsinu, sem fyrir var, og náttúr-
unni í kring. Frá norðurgafli gamla
hússins teygðust fyrstu sýningarsal-
irnir, hveraföðrum, íátt til sjávar.
Þeir eru í rauninni glerhús þar sem
birtunni og náttúrunni er hleypt
inn. í garðinum fyrir utan var kom-
ið fyrir höggmyndum sem eru þess
eðlis að útivist hæfir þeim betur en
innivera, en þeirra má njóta jafnt
inni sem úti. Þessir glergangar
hentuðu þó ekki alls kostar til sýn-
ingarhalds. Til þess var rýrni þar
ekki nóg og var því tveim sýning-
arsölum bætt við, 1966 og 1971, og
eru þar nú haldnar stórar alþjóð-
legar listsýningar. Árið 1976 bætt-
ist svo tónleikasalur við.
Á þessum árum hafði listasafníð
aukist stórum, en var að mestu vís-
að í geymslur, því mörg verkanna
voru þess eðlis að erfitt var að sýna
þau í húsakynnum safnsins. Byggja
þurfti við og varð sú bygging að
vera öðru vísi en þær sem fyrir
voru. Nýbygging reis við suðurgafl
gamla hússins og var tengd því með
gangi líkum þeim í norðurálmu
safnsins. Hér eru veggir heilir, en
hærra til lofts og meiri birta en í
eldri sölunum. Ofan á þaki nýbygg-
ingarinnar eru glerkvistir sem
hleypa dagsbirtunni í gegn. Ljósið
fellur síðan á þunna grisju, sem
hefur verið strengd yfir loftið í
stóru sölunum, og dreifist það því
jafnt um allan salin.
Þessi hluti safnsins, sem opnaður
var síðastliðið haust, er hugsaður
sem safnbygging. Þau verk, sem
þar eru til sýnis, eiga eftir að véra á
sínum stað um nokkurra ára skeið,
ef ekki lengur. Hér eru því ekki
lausir flekar sem færa má til og
nauðsynlegir eru þar sem sífellt er
verið að skipta um sýningar. Hins
vegar virðist byggingin vera rammi
utan um kjarna safnsins, þ.e. lista-
verkin sjálf. Sum verkanna dreifast
um gólfiö, teygjast út í loftið, gefa
frá sér hljóð eða eru á hreyfingu.
Þessi virkni verkanna og viðbrögð
safngesta við henni krefjast rýmis
sem byggingin veitir. Fólk staldrar
við verkin, fylgist með vélrænum
hreyfingum sumra þeirra, hrekkur
við hljóð sem önnur þeirra gefa frá
sér, réttir út hönd til að stjúka flöt
eða rekur út fingur til að vita hvort
efnið gefi eftir við snertingu.
Manni dettur í hug að það séu ekki
aðeins verkin sjálf heldur líka um-
hverfi þeirra sem losi um slíkar
hreyfingar manna. Aðaleinkenni
byggingarinnar virðast einmitt
vera hreyfing og sveigjanleiki
ásamt fjölbreytni í samleik forms
og birtu. Að reika um safnið og
skoða verkin þar er eins og að fara í
könnunarleiðangur, þar sem
maður er sífejlt að uppgötva um-
hverfið í leiðinni. Gangar og salir
hverfa fyrir horn og forvitnin rekur
mann til að nálgast hornið og gægj-
ast inn fyrir til að sjá hvernig um-
horfs er þar fyrir handan, því engir
salir eru eins. Á einum stað gengur
þröngur stigi upp á næstu hæð.
Þegar upp er komið víkkar sviðið
og birta streymir inn. Þar er setu-
stofa með stórum gluggum á þrjá
vegu, þaðan sem sjá má út yfir
sundið. Ganga um safnið er lík
gönguferð í garði þar sem ótal stíg-
ar hlykkjast um og hverfa á bak við
runna og umhverfið ýmist opnast
manni eða lykur um mann og birt-
an breytist eftir því.
Aðalinngangur safnsins er enn í
gamla húsinu sem tengir báðar
álmurnar sem teygjast í norður og
suður og í átt til hafs. Norðurálman
er umlukt skógi og þar er sem geng-
ið sé inn í landslagið. Sunnan
megin er umhverfið öðru vísi, opn-
ara og naktara. Þar er sem bygging-
in standi andspænis landslaginu.
Þar er séð yfir sundið, en ekki
skyggnst um í skóginum. Byggingu
Su'ðurálman. Þar rís byggingin á eða öllu heldur upp úr klöpp við strönd-
ina. Inni er setustofa þar sem fólk nýtur útsýnis yfir sundið.
safnsins er þó ekki lokið. í ráði er
að tengja álmurnar og láta bygg-
ingarnar mynda hring. Það gerist
að hluta til neðanjarðar og því líkur
á að svæðið fái áfram að vera opið
og útsýni til hafsins óskert. Louisi-
anasafnið hefur raunar stundum
verið kallað safn í felum, því bygg-
ingarnar víkja hvarvetna fyrir nátt-
úrunni. Þetta hefur ert margan
ljósmyndarann sem vill fá allt með
á einni mynd, því safnið skreppur
víst líka úr neti breiðlinsunnar.
Frá því Louisianasafnið var opn-
að hefur svið þess víkkað og bygg-
ingar bæst við, breytilegar eftir
þörfum. Safnið hefur vaxið nær án
þess að safngestir hafi orðið þess
varir. Ný bygging hefur bæst í hóp-
inn eins og sjálfsagður hlutur.
Nú reyna menn að losa sig undan
þeirri myndfælni sem ríkt hefur í
byggingarlist eða öllu heldur bygg-
ingariðnaði í nær hálfa öld. Menn
hverfa til fortíðarinnar, en grípa oft
formið eitt. Hún eru teiknuð meö
bógum, súlum og bjórum yfir dyr-
um og gluggum. Samt er eins og
ferhyrningurinn sé hinn sami og
áður, þrátt fyrir bjúg form. Kann-
ski eru byggingarnar á borð við þær
í Louisiana ein leið út úr honum.
Júlíana Gottskálksdóttir.
Stóru salirnir í suðurálmu safnsins eru baðaðir dagsbirtu.