Þjóðviljinn - 14.04.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 14. - 15. aprfl 1984
DJuÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýsingastjóri: ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Stvrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafurGíslason, óskarGuðmundsson, SigurdórSigurdórsson, ValþórHlöðversson.
íþróttafróttaritari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglysingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Nœsta verkefni
Síðustu daga hafa stórfyrirtækin verið að halda aðalfundi
sína og tilkynnt um stórgróða á síðasta ári. Enn fremur hafa
verið að birtast tölur um kauphrapið í landinu frá því að
ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar tók við völdum. Þá
hefur verið sagt frá samanburði launa hérlendis og erlendis,
þar sem ísland er komið niður á botninn í samanburði við öll
viðskiptalönd okkar.
Málgögn ríkisstjórnarinnar og ýmsir aðrir meðal stjórn-
arliðsins hafa líka áttað sig á því að láglaunafólk getur ekki
axlað frekari álögur frá ríkisstjórninni, launafólk er ekki
lengur aflögufært. Þótt laun séu hvergi lægri í nágranna-
löndum okkar, þá eru þjóðartekjur á mann á Islandi með því
hæsta sem þekkist. Fyrirtækin hér á landi taka til sín mun
meira af arði vinnunnar en annars staðar. Og eftir að ríkis-
stjórn Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins tók viðl
völdum í fyrra varð hlutur fyrirtækjanna enn stærri. í raun-
inni hafa á undanförnum mánuðum orðið stórfelldir fjár-
magnsflutningar frá launafólki til fyrirtækjanna. Fræðimenn
kalla þetta ríki orðið „Velferðarríki fyrirtækjanna“ og
kjánalegar yfirlýsingar ráðamanna um láglaunasvæðið ís-
land, hafa orðið undrunar- og aðhlátursefni erlendis. Jafn-
framt hafa yfirlýsingar þeirra verið auðmýkjandi fyrir ís-
lenskt launafólk.
Þegar farsi ríkisstjórnarinnar um fjárlagagatið hófst, þótti!
venjulegu fólki sýnt, að ríkisstjórnin gæti ekki farið annað að
sækja peninga en þangað sem þeir eru. Auðvitað sjá allir að
erfitt er fyrir ríkisstjórn fyrirtækjanna að koma sér saman
um aðferð til að ná fjármagni af þeim. Þess vegna hefur líka
orðið mikið ósamkomulag innan ríkisstjórnarinnar.
Venjulegt fólk var sannfært um að næsta verkefni yrði að
taka fjármagn frá fyrirtækjunum og flytja til fólksins. En þó
eru til þeir menn sem telja að ekki sé búið að skerða kaupið
nóg í landinu. Einn þeirra er Steingrímur Hermannsson sem
virðist til í að taka meira frá fólkinu og flytja til fyrirtækj-
anna.
I viðtali við Þjóðviljann í gær segir forsætisráðherra orð-
rétt: „Við verðum að hefja nýja sókn til að styðja fyrirtækin,
sem eru grundvöllur okkar tekjuöflunar og það er okkar
næsta verkefni“. Getur nokkur stjórnmálamaður storkað
launafólki frekar?
Friðarvikan
í dag laugardag hefst friðarvikan sem fjöldi samtaka, sem
kenna sig við frið flest hver, standa að. Þessi fjölþætta friðar-
hátíð í Norræna húsinu í Reykjavík er til marks um þann
almenna vilja, að ísland skipi sér á bekk með friðarþjóðum.
í ályktun friðarvikunnar er einnig áskorun á íslensk
stjórnvöld um að breyta stefnu sinni í utanríkismálum m.a. á
vettvangi Nató.
í textanum felst alvarleg gagnrýni á stefnu Nató og Var-
sjárbandalagið. Um þessa friðarviku hefur tekist víðtækari
samstaða en áður í hliðstæðum viðburðum hér á landi. Þjóð-
viljinn fagnar þeirri víðtæku samstöðu og þó sérstaklega því
að samtök sem fram að þessu hafa gagnrýnislaust stutt Nató
skuli nú bætast í hóp efasemdafólks. Þjóðviljinn hvetur fólk
til að taka þátt í friðarvikunni í Norræna húsinu.
Helgarpósturinn
5 ára
Helgarpósturinn er 5 ára um þessar mundir. Þetta viku-
blað færði margar þarfar nýjungar inní flóru íslensks blaða-
markaðar. í upphafi bar sérstaklega á borgaralegu frjáls-
lyndi, sem sjaldan hefur átt uppá pallborðið síðustu ár ann-
ars staðar í borgarapressunni. Þess vegna er ástæða til að
fagna slíku frjálslyndi. Á hinn bóginn hefur stundum borið á
því að stutt væri frá því borgaralega frjálslyndi yfir í smá-
borgaralega flatneskju. Með von um að Helgarpósturinn
geti í framtíðinni forðast þann pyttinn, óskar Þjóðviljinn
Helgarpóstsmönnum til hamingju með áfangann.
í heimsókn
hjá
Mauno
Koivisto
forseta
Finnlands:
Mauno Kolvisto.
Eftirminnilegur maður
í heimsókn íslensku blaða-
mannannatil Finnlandsádög-
unum, gafst okkur kostur á að
hitta forseta landsins Mauno
Koivisto. Greinilegtvarað þeim
er önnuðust heimsókn okkar,
þótti þetta hápunkturferðarinn-
arfyrirokkar hönd. Eftil villvar
það rétt, en þó ekki í þeim skiln-
ingi sem finnsku gestgjafarnir
töldu. Persónudýrkun virðist
mikil í Finnlandi og það svo að
sumir fyrirmenn eru næstum í
guðatölu hjá finnsku þjóðinni.
Þannig er það með Koivisto og
þannig var það líka með Kekk-
onen, meðan hann varforseti.
Fyrir Finna er það greinilega
meiriháttar mál að fá að hitta
forsetann að máli. Svo tauga-
trekktirvoru hinir finnsku fylgd-
armenn okkar úrblaðafulltrúa
hópi utanríkisráðuneytisins að
ég sárvorkenndi þeim.
Á mínútunni kl. 10.00 vorum við
íslensku blaðamennirnir fjórir
ásamt gestgjöfum okkar mættir í
forsetahöllinni. Við vorum leidd
inní glæsilegan biðsal við hlið mót-
tökusalarins, boðið að setjast og
bíða smá stund. Fylgdarmenn okk-
ar iðuðu í skinninu. Þeir gátu
ómögulega setið kyrrir. Þeir á-
minntu okkur um eitt og annað,
sem mér allavega þótti ekki skipta
nokkru máli. Loks opnuðust dyrn-
ar á móttökusalnum og einhver
móttökumeistari bauð okkur að
ganga í salinn, forsetinn væri tilbú-
inn að taka á móti okkur. Um leið
og við gengum inn kom forsetinn
Mauno Koivisto á móti okkur, stór
og sterklegur, svipmikill en afskap-
lega góðlegur maður. Handtak
hans var fast og höndin svo stór og
sterkleg að undrun sætti. Ég er
ekki viss um að hafa heilsað manni
með stærri hönd, nema ef vera
skyldi vinur minn séra Jón M. Guð-
jónsson á Akranesi. Eftir að hafa
heilsað okkur öllum bauð Koivisto
til sætis, jafn alúðlega og íslenskur
alþýðumaður býður gestum sínum
sæti. Hann hóf líka samræðurnar á
svipaðan hátt. Spurði almæltra tíð-
inda af íslandi og hvernig okkur
hefði liðið þann stutta tíma sem við
höfðum verið gestir Finna. Áætlað
hafði verið að við stæðum við í um
hálftíma, það urðu samt 50 mínút-
ur og það var Koivisto að kenna.
Hann rabbaði fram og aftur um
frekar saklausar spurningar okkar.
Snéri sig fimlega útúr spurningu
um „Finnlandiséringuna“ og sagði
merkilegt hvað útlendingar spyrðu
oft um þetta mál, sem væri í raun
ekki annað en gott samband Finna
við granna sína í austri, alveg eins
og þeir ættu gott samband við aðrar
þjóðir. Okkur var sagt það á eftir af
fylgdarmönnum okkar að æskilegt
væri að við hefðum ekkert beint
eftir forsetanum, aðeins að við
segðum frá í óbeinni ræðu. Þó var
ekkert það sagt sem svo merkilegt
hefði mátt telja að ekki væri hægt
að vitna beint í forsetann.
xxxxxxx
Mér varð ákaflega starsýnt á Ko-
ivisto. Hann minnti mig á karlana
vini föður míns uppá Akranesi í
gamla daga þegar þeir voru komnir
í sparifötin sín á sunnudögum.
Hann er sem fyrr segir afar svip-
mikill maður, augnasvipurinn er
sterkur, augabrýrnar dökkar og
miklar. En maðurinn kemur þann-
ig fram að öllum hlýtur að líða vel í
návist hans, hann er einn af þeim
mönnum sem hafa róandi áhrif á
fólk í kringum sig. Honum virtist
aldrei liggja neitt á, engin yfirborðs
kurteisi, hann var aðeins eins af-
slappaður og rólegur og nokkur
maður getur verið.
xxxxxxx
Það sem þó vakti mesta athygli
mína voru hendur hans. Sem fyrr
segir eru þær með ólíkindum stórar
og sterklegar. Það fer ekki milli
mála að þessar hendur höfðu unnið
erfiðisvinnu. Enda er það svo að
Koivisto, sem er smiðssonur frá
Ábo, var hafnarverkamaður fyrstu
manndómsár sín. Hann er fæddur
árið 1923 og vann erfiðisvinnu þar
til hann var kallaður í herinn 1941.
Þar barðist hann svo með finnska
hernum, þar til stríðinu lauk. Þá
fyrst, kominn hátt á þrítugsaldur
hóf hann skólanám og árið 1948
lauk hann stúdentsprófi, þá 25 ára
gamall. Síðan lauk hann hag-
fræðiprófi, varð bankastjóri Al-
þýðubankans finnska, síðan
Finnlandsbanka, fjármálaráð-
herra, tvívegis forsætisráðherra og
loks forseti. Hann varð hinsvegar
aldrei þingmaður.
Oftast má greina það á höndum
fólks og handahreyfingum hvort
það er taugaóstyrkt. Koivisto aftur
á móti lætur hendur sínar hvíla á
stólarminum, næstum kyrrar allan
tímann sem við stóðum við. Og að
öllu öðru leyti virtist hvíla hin
mesta ró yfir manninum og það var
eins og ekkert væri honum eðli-
legra en að sitja þarna sem forseti
Finnlands og segja erlendum gest-
um frá einu og öðru. Þegar samtal-
inu var lokið, sleit hann því á jafn
rólegan og kurteislegan hátt og
hann hóf það. Einhvernveginn
fannst manni að einmitt á þeirri
stundu hefði allt verið sagt sem
segja átti í þessari ágætu heimsókn.
Fylgdarmenn okkar tveir sem sátu
með okkur hjá forsetanum, voru
orðnir mjög órólegir vegna þess að
við vorum komin langt fram yfir
fyrirfram ákveðinn tíma. Aum-
ingja þeir, ég sárvorkenndi þeirn.
Ég held mér sé óhætt að fullyrða
að Mauno Koivisto sé einhver
eftirminnilegasti maður sem ég hef
fyrir hitt. Það liggur við að ég skilji
þá takmarkalausu aðdáun finnsku
þjóðarinnar á honum og er þó per-
sónudýrkun mér mjög fjarri.
- S.dór