Þjóðviljinn - 03.05.1984, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓi>yíLJINN Fimmtudagur 3- maí 1984
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýsingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiðsiustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Biaðamenn: Auður Stvrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafur Gíslason, óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Átli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Augiýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsia, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, simi 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Baráttudagur
í láglaunalandi
Kröfugöngur og hátíðarhöld launafólks 1. maí sýndu
að mikill sóknarhugur ríkir nú í röðum verkalýðshreyf-
ingarinnar. í Reykjavík komu margar þúsundir saman
til að styðja kröfur dagsins og langt er síðan jafnglæsileg
ganga hefur komið niður Laugaveginn og haldið inn á
Lækjartorg. Um allt land var húsfyllir á fundum og
samkomum verkalýðsfélaganna. Það var greinilegt að
nýr kraftur setti sterkan svip á viðburði dagsins.
Hinn eindregni baráttuhugur sem mótaði 1. maí
sýnir afdráttarlausan vilja launafólks til að taka nú
saman höndum og sækja fram til betri kjara. Samhugur
fólksins, gífurleg þátttaka, skýrar kröfur og markvissar
ræður móta þá heildarmynd að tími varnar sé liðinn og
skeið nýrrar sóknar að renna upp. Það er langt síðan að
hátíðarhöldin 1. maí hafa falið í sér svo skýran boð-
skap.
í ræðum, umræðum á samkomum dagsins og í sjón-
varpsþætti um kvöldið var meginstefið að ísland væri
nú komið í hóp láglaunalanda. Með óbreyttri stjórnar-
stefnu væru engar horfur á að tækist að þoka landinu úr
þeim hnignunarsessi. Iðnaðarráðherra játaði að
stjórnvöld teldu sér það til tekna í samskiptum við
erlend stórfyrirtæki að hinn litli launakostnaður gerði
ísland að hagstæðum jarðvegi fyrir fyrirtæki og fjár-
magnseigendur.
Raktar voru tölur sem sýna tekjuhrap launafólks á
íslandi í samanburði við önnur þróuð ríki. Forstjóri
Vinnuveitendasambandsins greip til frásagna af hungr-
uðum betlilýð á Indlandi til að hugga hérlenda með því
að til væru lönd þar sem kjörin væru enn verri.
Öll þessi umræða 1. maí staðfesti þau miklu þáttaskil
sem orðið hafa þegar ríkisstjórnin fagnar senn ársaf-
mæli. Henni hefur tekist að setja ísland í neðsta sæti
þegar hagur almennings er mældur og veginn í okkar
heimshluta. Jafnframt kom skýrt fram að stjórnvöld
kunna engin önnur ráð en skerða kjör launafólks á
sama tíma og eigendur fyrirtækja og annað forréttinda-
fólk safnar æ stærri hluta þjóðartekna til sín. Misréttið í
samfélaginu vex dag frá degi. Launafólkið sér enga von
nema sinn eigin styrk. Þess vegna varð 1. maí baráttu-
dagur.
Island er vissulega orðið láglaunaland. Þúsundir
launafólks eru hins vegar ekki í uppgjafarskapi. Bar-
áttuhugurinn barst frá manni til manns þegar fjöldinn
myndaði breiðfylkingar á götum höfuðborgarinnar.
Heitstrengingin um að rífa ísland upp úr sessi láglauna-
landsins varð niðurstaða glæsilegs baráttudags.
Eru þeir
orðnir vitlausir?
Eftir tveggja mánaða þóf hafa forystusveitir Fram-
sóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins komið sér sam-
an um að stórauka erlendar Iántökur. Nú á að halda inn
á þá braut að fjármagna húsnæðiskerfið með erlendum •
lánum. Meðlagsgreiðslur Tryggingarstofnunar eru
fluttar yfir á erlenda lánareikninga. Reksturinn á ráðu-
neytum og ríkisstofnunum er byggður á góðvild út-
lendra lánadrottnara.
Þótt oft hafi verið deilt um erlend lán á undanförnum
árum hefur yfirleitt verið fylgt þeirri stefnu að taka
eingöngu erlend lán til framkvæmda sem sjálfar áttu -
að minnsta kosti á pappírnum - að geta skilað arði upp í
vexti og afborganir. Lánin voru tekin til gjaldeyrisskap-
andi eða gjaldeyrissparandi aðgerða.
Nú er hins vegar farið inn á algerlega nýjar brautir.
Rekstrarvandi ríkissjóðs, húsnæðislánakerfisins og
tryggingarkerfisins er „Ieystur“ með aukinni erlendri
skuldasöfnun sem börnum framtíðarinnar er ætlað að
borga.
Það er von að spurt sé hvort ráðherrarnir séu orðnir
vitlausir.
klippt
Féll f setumálinu.
Nýfalllnn f dönsku.
Fallinn í álltl fyrir austan.
Sverrir, jari af Singapore - hinn hrösunargjarni ráðherra
Vesöld ráðherra
Einsog þjóð veit þá féll Sverrir
Hermannsson á menntaskóla-
prófi í réttritun, sem fyrir hann
var lagt til að kanna kunnáttu
ráðherrans í ritun setunnar. En
kringum viðhald setunnar í rit-
máli íslenskunnar slær hjarta ráð-
herrans heitast, enda rifrildi um
stafsetningu vitaskuld vel fallið til
að draga athygli bókmenntaþjóð-
ar frá vesöld ráðherra á öðrum
sviðum.
Um þá vesöld geta best vitnað
þeir Reyðfirðingar og aðrir
austanmenn sem á fundum fyrir
síðustu kosningar heyrðu ráð-
herra lofa því að hefja fram-
kvæmdir við kísilmálmverk-
smiðju í Reyðarfirði ekki síðar en
tveimur til þremur mánuðum
eftir kosningar, hefði hann til
þess nokkurt vald.
En þar hefur auðvitað ekkert
gerst, Sverrir tafðist á setunni,
þar er hann enn, og í ásýnd
Austfirðinga með allt niðrum sig.
Svitadíki
norðursins
Önnur hrösun ráðherrans birt-
ist svo þegar hann var að lýsa því
fyrir finnskum blaðamönnum
hvílíkt gósenland láglauna ísland
væri erlenda auðhringa, og f ákaf-
anum til að gylla ástandið sem
best þá kallaði hann þjóð sína
Singapore norðursins.
En einsog flestir vita er Singap-
ore kunnugt víða fyrir lág laun og
á stundum afburða illan aðbúnað
að verkafólki. Þar eru enn við
lýði hín svonefndu svitadíki (swe-
at shops) þar sem fólki er hrúgað
saman í sorahúsnæði og látið
þræla myrkranna á milli fyrir
ótrúlega lágt kaup. í sjálfu sér
væri það varla vogandi íslenskum
stjórnmálamanni að ætla að
bjóða uppá að reisa hér nokkurs
konar svitadíki norrænna þjóða.
En hver veit?
Eftir að hafa hlustað á nýjasta
„slys“ hins hrösunargjarna ráð-
herra í sjónvarpinu 1. maí, þá er
við flestu að búast. Þar kom
nefnilega fram, að þegar Sverrir
Hermannsson iðnaðarráðherra
talar um hagstæð laun þá meinar
hann lág laun!
Hann ræðir sem sé ekki launin
útfrá sjónarhóli íslenskra laun-
þega, heldur útfrá því hversu vel
þau kunna að gagnast erlendum
auðhringum til að græða á. Þarf
frekari vitnanna við um hollustu
Sverris við landa sína og kjósend-
ur?
Féll á
dönskunni líka
Ummæli ráðherrans um að ís-
land væri orðið Singapore
norðursins vöktu að sjálfsögðu
úlfúð með fólki á sínum tíma, í
þeim mæli að flokksmenn hans
munu hafa veitt honum ákúrur
líka. í fyrrnefndum sjónvarps-
þætti var Sverrir því haldinn
nokkurri iðran og reyndi að
sverja af sér ummælin.
Ekki var þó ráðherravörnin
sannfærandi, kanski Sverrir hefði
átt að vera sjálfum sér sam-
kvæmur um viðhald fornra
dyggða, samanber setumál, og
bjóðast til að sanna sakleysi sitt
með járnburði eins og Aðalrikur í
Sturlusögu. Það kynni ennfremur
að verða til þess að Sverrir yrði
„vel skýr“ eins og haft var um
aðra menn góða að járnburði
loknum.
Afsökun ráðherrans var nefni-
lega ekki mjög skýrleg: hún var á
þá lund að líkast til hefðu Finnar
ekki skilið dönskuna sína!
Aumt yfirklór
Að vonum er illt til þess að vita
að vesalings ráðherrann skuli nú
fallinn í dönsku ofan á frammi-
stöðuna í stafsetningunni á dög-
unum, og auðvitað geta menn
með sjálfum sér fundið til nokk-
urrar samúðar með manninum að
vera þannig smám saman að
glutra niður gamla stúdentspróf-
inu. En auðvitað er sú afsökun
Sverris að hann sé svo vondur í
dönsku ekkert nema aumasta
yfirklór:
Hafi vesalings ráðherrann ekki
vitað það, þá er sjálfsagt að upp-
lýsa hann um það hér og nú að
Singapore er eins í flestum tung-
um og hann hefði þessvegna get-
að sagt það á íslensku eða esper-
antó.
Pegar betlið
er viðmiðun
Ekki var síður fróðlegt að sjá
boðskap Magnúsar Gunnars-
sonar framkvæmdastjóra Vinnu-
veitendasambandsins í sama
þætti. Þegar honum var stillt
andspænis þeirri staðreynd að á
íslandi eru laun nú allmiklu lægri
en í nágrannalöndunum, þá
braust hann undan á flótta og
nam ekki staðar fyrr en á Ind-
landi.
Á Indlandi hafði framkvæmd-
astjórinn séð hjörð snauðra
barna fara með betli, og taldi þvi
að miðað við Indland væru kjörin
alls ekki svo slæm á íslandi, þá
væntanlega þar sem VSÍ hefur
ekki ennþá tekist að koma ís-
lenskri alþýðu niður á betlistigið.
Heiðarlegu fólki, íhöldum eða
ekki, verður nú orða vant
gagnvart svona málflutningi, og
víst er áð ekki er stórmannlega
hoggið. Hitt er ljóst að enn eiga
íslendingar töluvert í betlistigið
og því má allt eins vænta afar-
kosta af hálfu VSÍ í næstu samn-
ingalotu, að minnsta kosti þang-
að til þeim hefur tekist að smíða
þjóðinni betlistaf. _q§
Skapandi
bókhald
Á liðnum árum hefur Seðla-
bankinn komið sér upp drjúgu
safni fasteigna um Reykjavík án
þess þó að borga eina einustu
krónu í eignaskatta. Af rekstri
bankans hefur jafnframt verið
mikill tekjuafgangur án þess að
greidd sé ein einasta króna í tekj-
uskatt. Allt stafar þetta af hagan-
legri bókfærslu, eða því sem út-
lendis er kallað skapandi bók-
hald.
Þjóðviljinn hefur rækilega
bent á þessa ósvinnu og farið
fram á að þessum talnaleik verði
hætt, og bankinn leggi sitt af
mörkum til samnevslunnar, eins
og aðrar stofnanir hérlendar.
Undir þetta sjónarmið er rösk-
lega tekið í NT á mánudag:
er haldið uppi af lands-
mönnum. “
Síðan segir:
„Nýlega hefur verið lagt fram
á Alþingi frumvarp til laga um
Seðlabanka íslands og er þar
gert ráðfyrirslíkri tilfærslu, svo
og auknu eftirliti með starfsemi
bankans. NTstyðurþettafrum-
varp, sem var samið af bank-
amálanefndinnifrœgu, og hvet-
ur forráðamenn Seðlabankans
til að gera slíkt hið sama.“
Og það fyrr en seinna, herrar
mínir! -OS
„Eftirlit með starfsemi Seðla-
bankans er í dag ákaflega tak-
markað og nauðsynlegt að gera
þar bót á. Pví er nefnilega alltof
oft gleymt, að bankinn er ekk-
ert nema þjónustustofnun, sem