Þjóðviljinn - 30.06.1984, Blaðsíða 9

Ungur liðsmaður Sandinista á heimili sínu í Estelí. Myndin er úr bók Susan Meiselas.
KVIKMYNDAGAGNRYNI
Ástarsaga úr
stríðinu
í eldlínunni (Under Fire)
Bandaríkin, 1984
Handrit: Ron Shelton, Clayton Fro-
hman
Stjórn: Roger Spottiswoode
Lleikendur: Nick Nolte, Gene Hack-
man, Joanna Cassidy, Jean-Louis
Trintignant.
Sýnd í Háskólabíói.
Hér er komin kvikmynd sem
byggð er á pottþéttri formúlu:
þríhyrningsdrama í æsispennandi
umhverfi, ágætlega spunnin
söguþráður, skýr mörk milli góðu
og vondu gæjanna, stríðsfrétta-
ritarar í stöðugri lífshættu, vin-
sælir leikarar í aðalhlutverkum,
tæknin í fínu lagi - hvað viljið þið
hafa það betra?
Málið er þó ekki alveg svona
einfalt. í eldlínunni er nefnilega
kvikmynd sem óhætt er að mæla
með og hefur það fram yfir form-
úlumyndir sem framleiddar eru á
færibandi að í henni er tekin af-
staða, hún sýnir vitundar-
vakningu fjölmiðlafólks sem
áður var afstöðulaust og hugsaði
um það eitt að koma sínum frétt-
um, sínum myndum á forsíður
heimsblaðanna. í Nicaragua sog-
ast þetta fólk inn í atburðarás
styrjaldar sem er svo ógeðsleg að
jafnvel harðsoðnir fréttasnápar
finna til samúðar með fórnar-
lömbum hennar.
Styrkur myndarinnar liggur
svo sannarlega ekki í nákvæmri
frásögn af raunverulegum at-
burðum í Nicaraga þennan
örlagaríka júlímánuð 1979, og
heldur ekki í tilfæringum innan
þríhyrningsins sem aðalpersón-
urnar mynda. Pað sem gefur
myndinni gildi er fyrst og fremst
andrúmsloftið sem persónurnar
lifa í og sú innsýn sem myndin
veitir (þrátt fyrir einfaldanir og
barnaskap) í stríðið í Nicaragua.
Ljósmyndarinn Russel (Nick
Nolte) og fréttaritararnir Claire
(Joanna Cassidy) og Alex (Gene
Hackman) eru í upphafi myndar
stödd í Chad, þar sem óskiljan-
legt og flókið stríð geisar. Par er
einnig staddur málaliðinn Oates
(Ed Harris) sem er siðlaus
skepna og gerir hvað sem er fyrir
peninga. Frá Chad fara þau síðan
öll til Nicaragua sem er næsta
verkefni heimspressunnar: þar
INGIBJÖRG
HARALDSDÓTTIR
hefur heldur betur hitnað í kolun-
um og má búast við úrslitum á
hverri stundu.
Afríski inngangurinn þjónar
væntanlega þeim tilgangi að sýna
hvernig fjölmiðlaherinn færir sig
til milli vígvalla þriðja heimsins
allt eftir fréttagildinu á hverjum
stað, og í þessum inngangi mæt-
ast einnig tveir fulltrúar Banda-
ríkjanna: fréttamaðurinn og mál-
aliðinn. Málaliðinn tekur af-
stöðu, á sinn hátt: hann þjónar
þeim sem best borgar hverju
sinni. Um fréttamanninn gegnir
öðru máli. „Ég tek ekki afstöðu,
ég tek myndir,“ segir Russel.
í Nicaragua er ástandið hins-
vegar þannig, að menn neyðast til
að taka afstöðu, hvort sem þeim
líkar betur eða verr. Russel rekur
sig illilega á þá staðreynd að
Ijósmyndavélin er líka vopn og að
myndirnar sem hann tekur í
grandaleysi geta kostað fjölda
manns lífið. Kannski vaknar vit-
und hans þó ekki til fulls fyrr en
hann horfir á þjóðvarðliða
Somoza skjóta Alex niður einsog
hund þegar hann gerist svo djarf-
ur að spyrja þá til vegar. Russel
myndar þann atburð og tekst að
koma filmunni undan og í sjón-
varpið. Eitt besta atriði myndar-
innar er svo þegar Claire horfir á
þessar myndir í sjónvarpinu, og
nicaraguönsk kona segir við
hana: „Kannski þessir kanar fari
nú að skilja hvað er að gerast
hérna. Við hefðum átt að skjóta
bandarískan blaðamann fyrir
fimmtíu árum“.
í eldlínunni fellur varla undir
skilgreininguna „pólitísk mynd“
- til þess er alltof frjálslega farið
með staðreyndir og þeim hagrætt
svo rækilega að við sjálft liggur að
sigur Sandínista sé eignaður
bandarískum blaðaljósmyndara.
Þetta er ævintýramynd, þar sem
svo vel tekst til að samúðin liggur
réttu megin, en það er því miður
ekki algent í myndum af þessu
tagi. Þessvegna ber að fagna
myndinni og einkum ættu þeir
sem byggja heimsmynd sína á
moggaskrifum að sjá hana sér til
sáluhjálpar.
Þríhyrningurinn Alex, Claire og Russel.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN