Þjóðviljinn - 26.03.1985, Blaðsíða 13

Það er mikilvægt fyrir okkur
ef þið sýnið okkur samstöðu
og skiining á okkar málstað,
að þið reynið að spyrja
skynsamlega um okkar mál og
án fordóma, að þið reynið í vel-
vild ykkar að umgangast okkur
eins og jafningja, en ekki eins
og húsbóndi þjón.
Svo segir Jacqueline Williams,
sem starfar að æskulýðsmálum á
vegum Samkirkjuráðs Suður-
Afríku og hefur nú farið um
landið og komið fram á fundum
fjölmörgum um apartheid, kyn-
þáttakúgunarstefnu stjórnvalda í
Suður-Afríku. Heimsókn hennar
er í tengslum við samnorrænt
verkefni í þágu æskufólks í
Suður-Afríku og mannréttinda til
handa hinum þeldökka meiri-
hluta þar í landi.
Gríman hefur
breyst
í viðtali við Þjóðviljann var
hún fyrst spurð um síðustu fregn-
ir frá Suður-Afríku, þar sem lög-
regla hefur drepið margt manna
að undanförnu og forystumenn
Sameinuðu lýðræðisfylkingar-
innar, UDF, sem berst gegn ap-
artheid, hafa verið fangelsaðir.
- Stjórnin kveðst vilja umbæt-
ur og breytingar, ekki síst til þess
að líta betur út í augum heimsins,
og svo til þess að gera okkur ap-
artheid þægilegra ef svo mætti
segja. En það er ekki þægilegra
apartheid sem við viljum, heldur
réttur okkar til að lifa eins og
menn, sagði Jacquline Williams.
í reynd hefur yfirvaldið svo
hvergi slakað á, hundruð manna
létu lífið í átökum á fyrra ári og
um fjörutíu hafa víst látið lífið
fyrir kúlum lögreglunnar það sem
af er þessu ári. Og margir hafa
verið handteknir og margir verða
dæmdir fyrir landráð - þ.e.a.s
fyrir að hafa „boðað ofbeldisað-
gerðir". Sem þeir eru reyndar
saklausir af.
Harkan sýnir líka að í raun er
stjórnin vanmáttug, hún hefur
aðeins þennan sterka og vel búna
her. Sem nægir til að kúga líkama
okkar en ekki anda.
Gríman sem sett er upp er vin-
samlegri en áður, en undir niðri
hefur ekkert breyst. Og enn sem
fyrr hafa Vesturlandabúar til-
hneigingu alltof sterka til að trúa
því, sem hvíta stjórnin segir -
vegna þess að svo margir eiga
hagsmuna að gæta í Suður-
Afríku. Menn vilja helst ekki
taka eftir neinu öðru, nema þeir
standi frammi fyrir fregnum um
meiriháttar blóðbað.
Nauðungar
flutningar
Það er haldið áfram að flytja
Jacqueline Williams: við viljum ekki þolanlega apartheid heldur rétt okkar til að lifa eins og menn.
fólk nauðugt frá heimilum sínum
og til „heimlandanna", til bant-
ústananna svonefndu. Þeir eru
búnir að flytja þrjár miljónir og
ætla víst að flytja miljón í viðbót.
Fólki er hrúgað saman á þurrum,
ófrjóum og þétt setnum svæðum
búpeningur þess deyr, jafnvel
vatn er af svo skornum skammti
víða að menn verða að borga fyrir
hverja fötu. Dauðsföll eru tíð.
Fjölskyldunum er sundrað því
einatt eru karlmennirnir neyddir
til að gerast farandverkamenn ór-
alangt að heiman. í „heimalönd-
unum“ myndast svo fullkomlega
óeðlilegt samfélag öldunga,
kvenna og barna. Þessar aðstæð-
ur hafa hrikalegustu afleiðingar
fyrir lífshætti okkar og afrískan
menningararf - kannski verðum
við innan tíðar allt annað fólk en
við höfum verið.
Án ofbeldis?
- Nú er deilt um það einatt,
hvort berjast skuli gegn apart-
heid án ofloeldis eða með öðrum
ráðum.
- Ofbeldi ríkisins fæðir alltaf af
sér ofbeldi. Mótmælaaðgerðir
okkar byrja alltaf friðsamlega, en
svo kemur lögreglan og ræðst
gegn okkur og er svarað með
grjótkasti og þá er skotið á okk-
ur. Ég er stundum að furða mig á
þessu hugrekki skólanema og
stúdenta, sem svara byssum með
grjótkasti - það þýðir a.m.k að
þau eru ekki hrædd, að einhver
frelsisneisti hefur kviknað sem
lifir sterku lífi, þrátt fyrir þá
undirgefni sem reynt var að troða
í okkur í uppeldinu.
Það er því einatt erfitt að tala
um baráttu með eða án ofbeldis.
Aðstæður spyrja um mcira eða
minna ofbeldi. Og enn sem kom-
ið er vill fólkið halda ofbeldi í
lágmarki.
- Desmond Tutu biskup hefur
sagt: Ég óttast að sá tími komi að
enginn hlusti á menn eins og mig,
þ.e.a.s. þá sem boða friðsamleg-
ar aðferðir. Hvað segir þú um
það?
- Tutu er göfugur maður og á
sér draum sem menn hljóta að
virða. Hann fékk vitanlega Nó-
belsverðlaunin vegna þess, að
hann boðar friðsamlega baráttu.
Vandinn er bara sá að stjórnin
vill ekki heldur leyfa friðsamlega
baráttu. Þess vegna er forysta
Sameinuðu lýðræðisfylkingar-
innar í fangelsi. Ef það er ólög-
legt að vera friðsamur, hvað ger-
Framhald á bls. 18
Harkan sýnir að
stjómvöld em
vanmáttug...
Viðrœður við Jacqueline Williams:
Munið að þið búið við mannréttindi sem
hœgt er að beita til gagns
28. mars er á fimmtudaginn!
Sýnum í veifci samstöðu okkar
með suðurafrískri æsku
Undanfarin ár hafa nemendasamtök á Norður-
löndum í samvinnu við hjálparstofnanir kirknanna í
viðkomandi löndum staðið fyrir verkefnum til stuðn-
ings æsku þriðja heimsins. Á þessu ári, 1985, al-
þjóðaári æskunnar, er verkefnið í fyrsta sinn unnið
á samnorrænum grundvelli. Hefur apartheid
(aðskilnaðar-) stefna stjórnvalda í Suður-Afríku
verið valin sem viðfangsefni. Verkefninu hefur ver-
ið gefið nafnið „Nordisk operation dagsværk,
N.O.D. '85“.
Hápunktur verkefnisins verður 28. mars nk.
Þann dag mun fyrirtækjum, vinnuveitendum og al-
menningi boðinn vinnukraftur námsfólks gegn
greiðslu lágmarkslauna. Námsfólk og hjálparstofn-
anir kirknanna á íslandi og í Færeyjum hafa ákveð-
ið í samráði við Samkirkjuráð S-Afríku (SACC) að
fénu sem safnast verði veitt til æskulýðsdeildar
SACC, sem verji því til uppbyggingar í
menntamálum. SACC hefur mikið verið til umfjöll-
unar í fjölmiðlum undanfarið vegna þess að fram-
kvæmdastjóri samtakanna, Desmond Tutu, hlaut
friðarverðlaun Nóbels 1984, fyrir tilraunir sínar til að
vinna sigur á apartheidmeð friðsamlegum baráttu-
aðferðum. Til viðbótar þeim fjármunum sem safn-
ast fyrir dagsverk er í ráði að hafa almenna söfnun
til sama verkefnis.
Sýnum í verki samstöðu okkar með s-afrískri
æsku sem berst gegn allri þeirri kúgun og óréttlæti
sem hún er beitt af s-afrískum stjórnvöldum í krafti
aðskilnaðarstefnunnar (apartheid).
Það gerum við best með því að leigja vinnukrafta
nemenda í einn dag þann 28. mars. Það gerum við
með því að hafa samband við NOD nefndir eða
nemendafélög í framhaldsskólum landsins, eða
leggja framlag inn á gíróreikning N.O.D. 85.
Okkar stuðningur mun gefa s-afrískri æsku von
um bjartari framtíð.
(Frá N.O.D. á íslandi).
Þriðjudagur 26. mars 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17