Þjóðviljinn - 20.04.1986, Blaðsíða 12

Verkalýðsmál
Trúnaðar-
maðurinn
er mikil-
vœgur
hlekkur
„Mér sýnist á öllu að það hafi
verið fyrir þrýsting frá dönum
sem trúnaðarmannakerfið
komst á í íslenskri verkalýðs-
hreyfingu. Danirvoru langtá
undan flestum öðrum að
þessu leyti og komu sér upp
trúnaðarmönnum á vinnustað
strax um síðustu aldamót. Hér
var enginn trúnaðarmaður
skipaður fyrr en eftir að
danska verktakafyrirtækið
Höggaard og Schultz gerði
samning við verkalýðsfélög
um að þau skipuðu trúnaðar-
mann starfsfólks sem vann
við byggingu Sogsvirkjunar
árið 1935. Og þá leið ár þartil
hann var skipaður svo áhug-
inn virðist ekki hafa verið mik-
ill.“
Það er Sigurður Geirdal sem
hefur orðið en hann lauk nú í jan-
úar kandídatsprófi í viðskipta-
fræði. Lokaverkefni hans var rit-
gerð um trúnaðarmenn á vinnu-
stöðum. Okkur þótti efnið áhug-
avert og ekki síður að slík um-
fjöllun skyldi koma frá nema í
viðskiptafræði, þar á bæ eru
menn ekki þekktir fyrir mikinn
áhuga á verkalýðshreyfingunni.
Hvað varð til þess að Sigurður
tók sér þetta fyrir hendur?
„Þegar menn velja sér loka-
verkefni hafa þeir þrjá kosti. í
fyrsta lagi geta þeir gert úttekt'á
einhverju fyrirtæki og fengið
borgað fyrir. f öðru lagi geta þeir
valið sér fræðilegt verkefni, skrif-
að um td. verðbólgukenningar
eða gengisþróun. Það hefði verið
gaman en ég tel okkur ekki nógu
mikla fræðimenn auk þess sem ég
hefði þurft meiri tíma en ég hafði
til að sinna líku sem vert væri.
Þriðji kosturinn er að velja verk-
efni sem maður hefur áhuga á.“
Áhugi á
skipulagsmálum
„Ég var í svonefndum þjóð-
hagskjama þar sem fjallað er um
SigurðurGeirdal
skrifaði
kandídatsritgerð í
viðskiptafrœði
um
trúnaðarmenná
vinnustöðum:
Daniráttu
frumkvœðið
helstu einingar efnahagslífsins og
samspil þeirra og þar er verka-
lýðshreyfingin ekki lítill þáttur.
Innan þjóðhagskjarnans var ég á
stjórnunarsviði og þar er ma. fag
sem nefnist stjórnun starfs-
mannamála. Þar er fjallað um
samskipti og boðmiðlun innan
fyrirtækja, launakerfi ofl.“
— Og þar hljóta trúnaðarmenn
að koma við sögu.
„Já, en upphaflega ætlaði ég að
skrifa um uppbyggingu og skipu-
lag verkalýðshreyfingarinnar
enda hef ég mikinn áhuga á skip-
ulagsmálum eftir 16 ára starf hjá
Ungmennafélagi fslands. Þar hef
ég ma. komist að því hversu
mikilvægur hlekkur trúnaðar-
menn eru í einstökum félögum.
Ég ræddi þessi mál við umsjón-
arkennarann minn, Þóri Einars-
son prófessor, og hann hvatti mig
til að fjalla um trúnaðarmennina,
benti ma. á að lykillinn að skiln-
ingi á stærri kerfum væri góð skil-
greining á ákveðnum lykileining-
um.“
18 trúnaðarmenn
— Hvernig vannstu þetta verk-
efni?
„Ég byrjaði á að lesa mér til um
Sigurður Geirdal: Verkstjórar og atvinnurekendur hefðu ekki síður gott af að kynna sér ritgerðina. Mynd: E.ÓI.
starf trúnaðarmannanna, sögu
þess og þróun. í fyrri hlutanum
rek ég þróun trúnaðarmanna-
kerfisins, hvernig það varð til,
birti lagafyrirmæli og samninga
sem gerðir hafa verið um það og
reyni að skyggnast á bak við regl-
urnar, hvers vegna þær eru svona
en ekki öðruvísi. Ég taldi
nauðsynlegt að hafa þetta með
vegna þess að það er hvergi til á
einum stað.
En það var ekki nóg að lesa, ég
fann fljótlega að ég varð að tala
við trúnaðarmennina. Ég bjó því
til spurningalista og fór á fund 18
trúnaðarmanna með hann. Ég
átti við þá ýtarleg viðtöl og ræddi
einnig við stjórnarmenn úr þeim
verkalýðsfélögum sem þeir til-
heyrðu. Flestir trúnaðarmenn-
irnir voru úr Verkamannasam-
bandinu en ég ræddi einnig við
trúnaðarmenn úr Iðju og Sókn.
Seinni hluti ritgerðarinnar byggir
á þessum viðtölum.
Ritgerðin gefur enga heildar-
mynd af trúnaðarmannakerfinu
því ég varð að afmarka efnið
verulega. Hún nær aðeins til
höfuðborgarsvæðisins þar sem
félög eru stór og vel skipulögð.
Ég ræddi við formann verkalýðs-
félagsins Árvakurs á Eskifirði og
komst að því að í minni plássum
er við allt önnur vandamál að
glíma en hér á höfuðborgarsvæð-
inu. Þar er mikið af farandverka-
fólki og einnig er talsvert algengt
að góðir trúnaðarmenn séu gerð-
ir að verkstjórum, svo dæmi séu
nefnd.“
Frœðslan mikilvœg
„Ég eyddi talsverðu púðri í
fræðslumál trúnaðarmanna enda
tel ég að félögin megi hvergi til
spara svo fræðslan verði sem
best. Félagsmálaskóli alþýðu hef-
ur eflst mikið á undanförnum
árum og námsefnið batnað enda
létu flestir viðmælendur mínir vel
af náminu þar. Ég athugaði hvort
Sólstöðusamningarnir sem gerðir
voru 1977 og eru merkilegustu
samningar um stöðu trúnaðar-
manna sem gerðir hafa verið frá
því lögin um stéttarfélög voru
samin árið 1938, hvort þeir hefðu
breytt miklu um fræðsluna. Þeir
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 20. aprfl 1986