Dagblaðið Vísir - DV - 30.03.1996, Síða 7

Dagblaðið Vísir - DV - 30.03.1996, Síða 7
7 jU"V" LAUGARDAGUR 30. MARS 1996 ..SERLEGA MIKILVÆG FYRIR TEIMNUR OG BEIIXT Á meðan tennur og bein barna og unglinga eru að vaxa er kalkrík fœða afar nauðsynleg. Um 70% afþvíkalki sem börn fá úr fœðunni koma úr mjólk og mjólkurvörum. Þetta gerir mjólkina að mikilvœgum þœtti í daglegri fœðu barna og unglinga. Eftir að fullorðinsaldri og fullum tannþroska er náð gegna léttar mjólkurvörur áfram veigamiklu hlutverki í viðlialdi beina og tanna. Beinin eru í stöðugri endurnýjun og því þurfa allir kalk á hverjum degi. Mjólk og mjólkurvörur eru auðugri af kalki en nær allar aðrar fæðutegundir. Mjólkin er einnig próteinrík og góð uppspretta fyrir A-vítamín, B- vítamín (einkum B2, níasín og B12), joð og fosfór, sem öll eru líkamanum nauðsynleg. Eitt mikilvægasta framlag mjólkur til viðhalds og heilbrigðis tanna byggist einmitt á víðtæku hlutverki hennar í reglubundnu mataræði. Nart milli mála er einhver versti óvinur tannanna og því má halda fram að mjólkin stuðli að því beint og óbeint að draga úr slíku narti. í morgunverði allra og nesti skólabarna leggur hún grunninn að því að orkuþörf líkamans sé fullnægt með reglubundnum máltíðum yfir daginn. Og þegar líkaminn krefst viðbótarorku milli mála eru mjólkurglas og kornmatur, ávextir eða grænmeti mun betri kostur en þær „tórnu" hitaeiningar sem gjarnan er gripið til. Harðasta efni líkamans Glerungur tannanna er hálfgagnsær kalkríkur vefur sem þekur tannbeinið og ver það fyrir sýklum og sliti. Hann er harðasta efni líkam- ans og endurkalkast afar hægt. Með réttri umhirðu, reglulegu eftirliti og nægilegu magni af kalki í fæðunni getur tannglerungurinn þó enst alla ævi. Glerungur En jafnvel harðasta efni líkamans eyðist sé það látið liggja langtímum saman undir sýruskán. Eftir hverja máltíð - og í hvert skipti sem við drekkum súra eða sykraða drykki - lækkar sýrustigið í munninum. Munngerlar, sem mynda skán á tönnunum, breyta sykrinum í mat og drykk í sýru sem vinnur smám saman á glerungi tannanna. Gerlaskánin fær mestan vinnufrið á nóttunni. Á meðan við sofum er önnur starfsemi munnholsins í lágmarki og óvinir tahnanna vinna skemmdarverk sín í mestum friði fyrir náttúrulegum vörnum líkamans. Því er grundvallaratriði í góðri tannhirðu að bursta tennurnar vel fyrir svefninn. líoMiugleg'ir tenniff Barnatennurnar byrja venjulega að koma í Ijós við 5-8 mánaða aldur. Þó kemur fyrir að börn fœðist með tennur. Frœgast þeirra er líklega franski prinsinn Louis Dieudonne sem síðar varð Sólkonungurinn Loðvík 14. Hann fœddist 5. september 1638 með tvœr tennur í munninum. Shaun litli Keaneyfrá Newbury á Bretlandi er að vísu ekki afkonungaœttum en var þó um tíma enn betur tenntur en Sólkonungurinn. Hann fœddist 10. apríl 1990 með heilar 12 tennur. Svo bráð tanntaka er þó óheppileg og voru þœr allar dregnar úr piltinum skömmu síðar. Til þess að tennurnar endist þér alla œvi þarftu að... ... fá nóg afkalki Glerungur tannanna er beinlínis búinn til úr kalksamböndum. Um 70% af því kalki sem við fáum úr fæðunni kemur úr mjólkurvörum og þar vegur mjólkin þyngst. Tvö til þrjú glös af mjólk á dag tryggja að þú fáir nóg af kalki. ... minnka nartið Öll þurfum við orku og oft er freistandi að hækka blóðsykurinn dálítið með narti milli mála. Hverskyns nart fer illa með tennurnar en sykurát og súrir drykkir eru þó verst hvað þetta snertir. Jafnframt því sem mjólkin er full af bætiefnum er hún líka orkurík og fækkar því aukabitunum. Við 2 ára aldur hafa börn venjulega tekið allar barnatennurnar. Þær byrja að tína tölunni um 6 ára aldur. Þá hefst taka fullorðinstanna sem lýkur með því að endajaxlar koma í Ijós (oft með miklum harmkvælum!) um 20 ára aldur. Káðlagðir dagskammtar (RDS) af ýmsiim nœringanfnum 1-10 ára aldur Hlutfallaf RDSI2 miólkur- gíösum ll-20ára aldur Hlutfallaf RDSI2 mjólkur- glösum 21 árs og eldri Hlutfallaf RDSI2 mjólkur- glösum A-vltamln 500 ng 50% 800 ng 31% 800 \ig 31% B. 1,0 mq 80% 1.6 mg 50% 1,6 mg 50% níasln 11 mg 21% 18 mg 13% 16 mg 14% S* 1.5 w 92% 3.0 HS 77% 3.0 gg 77% fosfór 800 mg 60% 1200 mg 40% 800 mg 40% joá 90\ig 100% ' 150 ng 60% 150 \ig 60% kalk 800 mg 72% 1200 mg 48% 800 mg 72% Við gerð töflunnar er miðað við meðaltal næringarefna I nýmjólk og léttmjólk. 1 glas afmjólk er 2,5 dl. Nlasln reiknast sem nlasínjafngildi (NJ). Tannslit og tanneyðing Það er óhugnanleg staðreynd að hjá mörgum íslenskum unglingum er glerungur tannanna orðinn svo slitinn á stórum svæðum að tannbeinið stendur berskjaldað frammi fyrir öllu því álagi sem tennurnar þurfa að þola. Án glerungsins eiga sýklar greiða leið að tannbeininu sjálfu og þá eru tannskemmdir á næsta leiti. Og þar sem mjúku tannbeininu er ekki ætlað að þola álagið sem því fýlgir að tyggja matinn er hröð tanneyðing óumflýjanleg þegar hans nýtur ekki lengur við. Þegar svo er komið getur þurft að smíða dýrar postulínskrónur sem koma í stað glerungsins - en jafnast þó aldrei á við hann. ... og muna svo að bursta! Allir þurfa að bursta tennurnar kvölds og morgna með flúortannkremi og nota tannþráð til þess að hreinsa vel á milli þeirra. Mikilvægast er að sofa með hreinar tennur. HelstCj heimildir: „Drykkir valda tanneyðingu," Morgunblaðið 1. febrúar 1996. Manneldisráð íslands: Ráðlagðir dagskammtar 1991. Heimsmetabók Guinness, 1993. Tannverndarráð. UÁ3 TVÖi ;| /ÁDAG - alla asvil MJÓLK ER QÓÐ ÍSLENSKUR MJÓLKURIÐNAÐUR HVfTA HÚSIÐ / SÍA GSP ALMANNATENGSL LJÓSM.: LÁRUS KARL

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.