Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.1997, Page 12

12
FÖSTUDAGUR 6. JÚNÍ 1997
DV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritsýórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsént efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
Röng skilaboð dómstóls
Héraösdómur Reykjavíkur hefur í tvígang á örfáum
dögum gengið gegn réttarvitund manna með dómi og úr-
skurði. Fjórir menn, sem setið hafa í gæsluvarðhaldi
vegna fólskulegrar árásar á ungan mann á skemmtistað,
sem leiddi til dauða hans, hafa verið látnir lausir. Rann-
sóknarlögregla ríkisins haföi gert kröfu um framleng-
ingu varðhalds tveggja mannanna en Héraðsdómur
hafnaði kröfunni.
Krafa Rannsóknarlögreglunnar byggðist á því að mál-
ið væri alvarlegt og það væru almannahagsmunir að
halda mönnunum inni þar til málið væri til lykta leitt.
Dómurinn varð ekki við þessu. Rannsóknarlögreglan
hefur kært úrskurðinn til Hæstaréttar.
í síðustu viku dæmdi Héraðsdómur Reykjavíkur
mann sem ók á par í Tryggvagötu í haust. Stúlkan lést
og pilturinn slasaðist alvarlega. Maðurinn var dæmdur
í 8 mánaða fangelsi. Þar af voru 5 mánuðir skilorðs-
bundnir. Ökumaðurinn var kófdrukkinn þegar hann ók
á unga fólkið. í myrkri og rigningu ók hann brott og
skildi stórslasað og meðvitundarlaust fólkið eftir liggj-
andi á götunni.
í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur segir að brot manns-
ins sé stórfellt og einkum vítavert að skilja slasað fólkið
eftir ósjálfbjarga á fjölfórnum vegi í náttmyrkri. Þrátt
fyrir þetta fékk maðurinn svo vægan dóm að undnm
sætir. Óhætt er að segja að dómur Héraðsdóms Reykja-
víkur í máli þessu hafi vakið furðu. Sérstaka athygli
vakti að á sama tíma var ungur maður dæmdur í Hér-
aðsdómi Reykjaness fyrir að bana stjúpföður sínum með
hnífi. Hann var dæmdur til að sæta 10 ára fangelsisvist.
í máli unga mannsins, sem banaði stjúpföður sínum,
er refsiramminn 16 ára fangelsi. Við ákvörðun refsingar
var tekið mið af ungum aldri sakbornings og því að
hann reyndi að koma því til leiðar að fómarlambið fengi
læknisaðstoð. Þá var tekið tillit til þess að hann skýrði
hreinskilnislega frá atburðum og horft til þess að hann
bjó við erfiðar heimilisaðstæður og hafði vart komist til
fulls þroska. Þessi atriði stytta fangelsisdóm mannsins
en hann er engu að síður 10 ár.
Miðað við alvöru brots mannsins sem ók á unga fólk-
ið gat refsing numið allt að 6 ára fangelsi. Þótt brotið
væri hastarlegt og maðurinn heföi auk þess tvisvar áður
gerst sekur um ölvunarakstur var refsirammi laganna
lítt nýttur. Það er því erfitt að átta sig á niðurstöðunni
og samhengi dómanna.
í fréttaskýringu DV kom fram að sá reginmunur sem
löggjafinn gerir á ásetningsbroti og afbroti sem framið
er af gáleysi, jafnvel þótt það sé glæpsamlegt, hefur það
í för með sér að við vissar aðstæður virðist almenningi
illskiljanlegur mismunur á refsingum í þessum mála-
flokkum. Himinn og haf er á milli refsinganna.
Dómstólar virðast nýta sér takmarkað refsiramma í
hegningarlögum gagnvart manndrápi af gáleysi. Hér er
ekki verið að fara fram á refsigleði gagnvart fólki sem
lendir í slysum og orsök er talin gáleysi. En það er mik-
ill munur á „hefðbundnu slysi“ og því að drepa fólk og
limlesta, ofurölvi á bíl, og skilja það eftir á götunni í
blóði sínu.
í fyrmefndri fréttaskýringu kom það fram að ástæða
þess að héraðsdómarar dæma vægt í brotum sem þess-
um sé sú að Hæstiréttur hafi gefið þá línu. Þá línu þarf
að endurskoða því dómar sem vekja furðu almennings
og ganga gegn siðferðistilfmningu og réttlætiskennd
veikja dómstólana. Skilaboð dómsins eru röng.
Jónas Haraldsson
Tækifæri
Endurskoðun,
tölvuumsión
Lager'
fqreiðs\usta«i
tækifæri
Okkur vantar duglega og sjálfstæða solunnenn
til þess að selja vinsæla og aijðseljantega voru
á daginn. Einnig vantar sirnsólutólk^ á
qöIu. Góð --------------------- %«if|
Vegna mikillarsöli
nkl'i •*' **
aitiaður
mgarkrana,
nQkast á bY99r
Fasteignasala
— sölumenn
\dv\n«®6s„
3&Start —J*1
Vélstjóri
- —Sölufulltrúi
OKriTStOTUStaiT óskum eftir að ráða sölufulltrúa í ó®1
Oskumeftiraðráðastarfskrafttilalmennra Starfiðfeisteink^rTÚh^- ÓS“°
Þekkjng_ rt/%tat»Lnum ogTrá-
PíOÖustulund og þægilei
VAanir vélarnenn__\ ge
„Til hvers er veriö aö ginna fólk yfir miðjum aldri til aö sækja um störf viö þessar aðstæður?" segir m.a. í greininni.
Óraunsæ æskudýrkun
í afbragðsgóðum viðtalsþætti Ei-
ríks Jónssonar á Stöð 2 nú nýverið
(14.5.1997) var fjallað um þann sér-
kennilega vanda sem blasir við
fólki yfrr fimmtugu um þessar
mundir á íslenskum vinnumarkaði.
Missi þetta fólk vinnu getur það
lent í stórfelldum erfiðleikum með
að fá störf á nýjan leik. Litlu virðist
skipta þótt það búi yfir mikilli
reynslu - hafi margsannað ágæti
sitt með vel unnum störfum.
Alvarlegt sjúkdómseinkenni
Ég hefi sannfrétt að í papp-
írsmyllum ráðningarstofanna fari
oft fram frumflokkun á umsóknum
um laus störf sem felst í því einu að
skoða kennitölur umsækjenda. Um-
sóknir með óæskilega lágar fimmtu
og sjöttu tölu fara umsvifalaust í
úrkast án frekari athugana. Fólk
yfir fimmtugu kemur þannig mjög
oft ails ekki til greina.
Fjölmörg dæmi eru einnig til um
það að iðulega séu mörkin dregin
um fertugt. Til hvers er verið að
ginna fólk yfir miðjum aldri til að
sækja um störf við þessar aðstæð-
ur? Heiðarlegra væri að segja
hreint út hvað hangir á spýtunni
hverju sinni.
í fyrrgreindum þætti hafði gestur
Eiríks reynt í hartnær ár að fá sér
vinnu án árangurs. Fram kom hjá
einum áheyrandanum að um var að
ræða dugmikinn mann, starfskraft
í sérflokki. Samt gekk ekkert.
Þegar þjóðfélag er farið að hafna
í stórum stíl fólki sem á eftir tvo
áratugi af nægri starfsorku og oft
meira þá er slíkt al-
varlegt sjúkdóms-
einkenni en ekki
vísbending um
góða stjómun og
stjómendur. Vitnis-
burður um sjúk
viðhorf sem spiila
árangri. Er einhver
hissa á lélegri fram-
leiðni þegar slíkir
hlutir gerast í stór-
um stíl?
Hver ræður
ferðinni?
Starfsfólk ráðn-
ingarstofa sem ég
hefl rætt við segir
að oft hafi það skýr
fyrirmæli frá vinnu-
veitendum þeim
sem það vinnur fyr-
ir að fara að á þennan hátt. Eina
haldbæra útskýringin, ef útskýr-
ingu skyldi kalla, sem ég hefi feng-
ið á þessu háttarlagi, er sú að fyrir-
tæki séu að minnka launakostnað
sinn og veigri sér við að bjóða
reyndu fólki slök laun. Slíkt treysta
þau sér á hinn bóg-
inn til að gera
gagnvart þeim
yngri.
í þeim tilvikum
sem um er að ræða
einfóld störf má
segja að hags-
munarök haldi frá
sjónarhóli vinnu-
veitandans þótt
kaidranaleg séu. Um leið og störfin
krefjast reynslu og þekkingar
breytist málið. Reyndur starfskraft-
ur skilar oft margföldum afköstum
og árangri miðað við byijendur. TU
hvers er þá verið að vandræðast
yfir hlutfallslega litlum launaspam-
aði?
Óhófleg æskudýrkun leiðir iðu-
lega tU uppsagna á reyndu fólki eft-
ir áratuga störf. Þetta er háskaleg
þróun. Hvar er umbunin
fyrir langvarandi hoU-
ustu og góða frammi-
stöðu? Vinnuveitandi
sem rýfur tryggð við
starfsfólk sitt með þess-
um hætti geldur þess oft
dýra verði þegar annað
starfsfólk verður þessa
áskynja og glatar hoU-
ustunni við hann. Um
leið minnkar eða jafnvel
brestur vUjinn tU að
leggja sig fram og afköst
og gæði vinnu fjöl-
margra starfsmanna
minnka. Þetta getur
reynst langtum dýrara
en menn órar fyrir.
Skynsamir stjómendur
sem kunna sitt fag taka
ekki þá hættu að rústa
vinnumóral með óvand-
aðri framkomu við starfsfólk sitt.
Sú vanhugsaða æskudýrkun sem
birtist í því að ganga kerfisbundið
fram hjá fólki yfir tUteknu aldurs-
marki getur því reynst dýrkeypt
þegar upp er staðið. Spamaðurinn
sem sjá má í launabókhaldinu getur
breyst í verulegt tap þegar rekstur-
inn er metinn sem heUd.
Tími til athafna
Kominn er tími tU að taka á þeim
sérkennUega vanda sem hér hefur
verið lýst. Eitt fyrsta verkið er að
finna leiðir tU að koma stjórnend-
um sem haldnir era af óraunsærri
æskudýrkun í skUning um að þeir
eru oft að vinna gegn eigin hags-
munum með slikum viðhorfúm.
Næsta verkefni er síðan að sjá tU
þess að ailt vinnufúst fólk hafi eitt-
hvað að starfa, hvort sem það er
ungt eða gamalt. Iðulega er nauð-
synlegt og rökrétt að taka ungt fólk
fram yfir þá eldri. Þetta á á hinn
bóginn ekki að þurfa að leiða tU
verulegs atvinnuleysis vinnufúss
fólks sem komið er á miðjan aldur.
Jón Erlendsson
„Reyndur starfskraftur skilar oft
margföldum afköstum og árangri
miöaö viö byrjendur. Til hvers er
þá veriö aö vandræöast yfir hlut-
fallslega litlum launasparnaöi?“
Kjallarinn
Jón Erlendsson
yfirverkfræðingur Upp-
lysingaþjónustu Háskól-
ans
Skoðanir annarra
Afskipti af lífeyrissjóðum
„Nú hefur ríkisstjómin lagt tU að lífeyrissjóðir
hátt í fimmtán þúsund manna verði lagður niður.
Þessi aðfór að spamaöi og frálsræði einstaklinga tU
að stýra sínum sparnaði er merkUeg og í raun stór-
furðuleg ef menn skoða yfirlýstar stefnur þeirra
flokka sem að þessu frumvarpi standa ... Hvað kem-
ur það vinnuveitendum við hvemig lífeyrissjóðsfé-
lagar ávaxta sitt fé og hvemig úthlutað er úr sjóðum.
Að mínum dómi eru greiðslur í lífeyrissjóð órjúfan-
legur hluti af launum.“
Einar Kristján Haraldsson í Mbl. 5. júní.
Verkfallið og kvótinn
„Það er verið að beita verkafólk á Vestfjörðum of-
beldi og því skal haldið áfram. Það er greinUega búið
að ákveða að fólkið komist ekki upp með að ætlast
tU að fá laun sem það getur lifað af. Það skal ekki
ryðja brautina fyrir aðra. Það skal slegið niður. Það
er vandamál fyrir þá sem eru að verja núverandi
fyrirkomulag að kvótinn blandast í málið. Þeir sem
er verið að reyna að draga að samningborði eru ein-
faldlega hluti þeirra sem fá afhentar ómældar fiár-
hæðir frá ríkinu, það er kvótann. Umræðan getur
orðið tU þess að varpa kastljósinu óþægUega að stað-
reyndum."
Úr forystugrein Alþbl. 5. júní.
Enskan er málið
„Við erum svo dásamlega iUa í sveit sett að það
skUur okkur enginn. Nema við sjálf. Því fyrr sem
við læram að skUja, nema og tjá okkur við sem
flesta útlendinga á því máli sem mesta hefur þýð-
ingu, því betra. Enska er þetta mál. Það er ekki hægt
að fara um aUan heim og gera sig skUjanlegan á
ensku. En maður fer nokkuð langt í öUum álfum. Og
líka á veraldarvefnum sem nú setur aUan heiminn í
snertifiarlægð við þann sem kann.“
Stefán Jón Hafstein í Degi-Timanum 5. júní.