Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.1998, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 12. MARS 1998
Ftjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjórl: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn írtgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
Samruni banka skaðar fólk
Kominn er einn réttlátur í hóp ranglátra. Nýr formað-
ur bankaráðs Landsbankans vill ekki sameina hann ís-
landsbanka. Helgi S. Guðmundsson segist óttast einokun
á bankamarkaði og andmælir hugmyndum um samruna,
sem fram hafa komið hjá fyrra bankaráðsformanni.
Menn sameina fyrirtæki sumpart til að hagræða, en
einkum til að ná betri stöðu á markaði. Landsbankinn er
nú þegar langstærstur banka og mundi verða nánast ein-
ráður í bankaheiminum, ef annar banki rynni inn í
hann. Næg er fáokunin fyrir á þessu mikilvæga sviði.
Hugsanlegt er, að hagræðing næðist með stækkun
Landsbankans, en líklegra er þó, að samruni yrði notað-
ur til að spara bankanum óþægindi af hagræðingu.
Landsbankinn hefúr löngum verið rekinn verst allra
banka og getur vel sparað, þótt hann éti ekki aðra.
Viðskiptamenn banka, hvort sem eru fyrirtæki eða
einstaklingar, hafa hag af, að bankar séu sem flestir og
samkeppnin sem mest. Alþjóðleg reynsla segir, að auk-
inn fjöldi fyrirtækja í einni grein gagnist viðskiptamönn-
um vel, en hagræðing með samruna skaði þá.
Fáokun er á bankamarkaði hér á landi og samkeppni
banka efnisrýr. Hún birtist okkur fremur sem markaðs-
setning ímynda en sem hagsbætur fyrir viðskiptamenn.
Það sést bezt af, að íslenzkir bankar eru tvöfalt dýrari í
rekstri en bankar nágrannalandanna.
Vaxtamunur inn- og útlána er um tveimur prósentu-
stigum hærri hér á landi en annars staðar á Vesturlönd-
um. Þessi vaxtamunur endurspeglar afleitan rekstur
bankanna, sem stafar ekki af smæð þeirra, heldur af
röngum ákvörðunum þeirra í útlánum sparifjár.
Á þessum áratug hafa bankamir sameiginlega tapað
60-70 milljörðum króna af sparifé landsmanna. Þessu fé
hafa þeir grýtt í gæludýr, sem ekki hafa skilað peningun-
um. Fyrir þetta væru allir bankastjórar landsins réttræk-
ir úr starfi, ef réttlæti ríkti í landinu.
Fáokunarbankar þjóðarinnar hafa á aðeins einum ára-
tug tapað einni milljón króna á hverja fjögurra manna
fjölskyldu í landinu. Þetta gegndarlausa bankasukk er
einsdæmi á Vesturlöndum og stafar beinlínis af annar-
legum sjónarmiðum í lánveitingum bankanna.
Ástæða er til að vara fólk við fullyrðingum stjómenda
verðbréfafyrirtækja um gagnsemi bankasamruna. Verð-
bréfafyrirtækin em yfirleitt í eigu bankanna, en ekki
óháðir umsagnaraðilar úti í bæ. Þau hafa því hagsmuna
að gæta af stuðningi við stækkun og fækkun banka.
Til langs tíma litið verður erfitt að spoma gegn sam-
runa banka. Óheft auðhyggja leiðir smám saman til ein-
okunar. Vegna eignaraðildar sinnar getur ríkisvaldið um
sinn tafið aukna einokun í bankakerfinu. En fyrr eða síð-
ar verður hlutafé ríkisbankanna selt einkaaðilum.
Það eina, sem verður viðskiptamönnum banka til
bjargar, er frekari þróun alþjóðlegra bankaviðskipta,
þannig að íslendingar geti í auknum mæli fært sér í nyt
góða banka í útlöndum. Það gerist, þegar bankaviðskipti
færast á Netið, þar sem fjarlægðir skipta engu máli.
Erlendir bankar þurfa þá ekki að leggja í kostnað við
efnislega aðstöðu hér á landi, en geta samt boðið íslenzk-
um viðskiptavinum aðild að miklu minni vaxtamun inn-
og útlána en tíðkast hér á landi. Þannig getur þjóðin
brotizt undan oki fáokunar íslenzka bankakerfisins.
Meðan tíminn vinnur með okkur er bezt, að stjómvöld
geri sem minnst til að auðvelda bönkunum að níðast enn
frekar á viðskiptamönnum sínum en þeir gera nú.
Jónas Kristjánsson
Gamaniö kárnar þó fyrst þegar kemur á unglingsárin. Pá aukast kröfur félaganna um titla, segir m.a. í grein
Árna.
Gull er íþrótt betra
Það var eitthvað fallegt, eitt-
hvað unaðslega barnslegt við allt
tilstandið í kringum undirritun
samnings við afreksíþróttafólkið
okkar um að það tæki að sér að
vera æsku landsins fyrirmynd,
eins konar lýsandi viti í brimróti
skerjagarðsins, svo hún ánetjaðist
ekki eiturlyfjum. Þarna var fortíð-
arsöknuðurinn ljóslifandi kominn,
löngunin til að höndla ungmenna-
félagsandann á ný, hugsjónimar,
bjartsýnina og bernskuna sem
voru aðall aldamótakynslóðarinn-
ar.
Við gerum miklar kröfur til af-
reksfólksins og varla þar á bæt-
andi. Við ætlumst til að það sigri
og þykir lítið koma til annars en
gullverðlauna. Er hægt að ætlast
til að það taki að auki að sér það
erfiða hiutverk að vera fyrirmynd
æskunnar? Geta íþróttir yfirleitt
orðið einhver vöm
gegn ásókn eiturs-
ins?
Hrelld sál í
hraustum lík-
ama
Okkur er tamt
að líta með vel-
þóknun til starf-
semi íþróttafélaga
því við höldum að
hugsjónir ráði þar
ríkjum. íþróttafé-
lögin stunda þó ekki góðgerðar-
starfsemi. Þau era sjálfum sér
næst og alhliða mannrækt er þar
ekki á dagskrá. Eina markmið
þeirra er að sigra og hampa titl-
um. í sjálfu sér er ekkert athuga-
vert við það en við skulum gera
okkur ljóst hvað slíkt markmið
hefur í for með sér.
Félögin laða til sin böm og veita
þeim þjálfun í hinum og þessum
íþróttagreinum gegn ríflegu gjaldi
sem foreldrarnir
reiða fram. íþróttafé-
lög tryggja þó ekki að
bömin hljóti leiðsögn
fullorðinna, hvað þá
að þeir sem þiggja
laun fyrir leiðsögnina
séu vandanum vaxnir
eða þess umkomnir
að vera fyrirmyndir.
Gamanið kárnar þó
fyrst þegar kemur á
unglingsárin. Þá
aukast kröfur félag-
anna um titla, þá
byrja þau að vinsa úr
því meistaraflokkur
er á næsta leiti. Þeim
er hampað sem hafa
hæfileika en þeim út-
skúfað sem skortir
líkamlega burði eða
andlegt þrek. Þegar keppnisferli
lýkur er enginn stuðningur við af-
reksfólkið og skelfilegt tómaróm
kemur í stað spennunnar, enda
hefur þjálfunin ekki miðað að því
að auðga andann.
Allt lagt í sölurnar
Áður sögðu menn að góð íþrótt
væri gulii betri og áttu við að iðk-
un íþróttarinnar væri góð í sjálfri
sér, drengskapur væri göfugur,
íþróttaandinn æskilegur. Nú er
gullið talið betra en
góð íþrótt. Nú stritast
menn við að hljóta
verðlaun án þess að
hafa hugsjónir
íþróttamennskunnar
í hávegum. Þannig
sjáum við t.d. afreks-
menn í flokkaíþrótt-
um á borð við fót-
bolta, sýna útsjónar-
semi til að hafa rangt
við, við sjáum rudda-
skap, subbulegan
munnsöfnuð, óhemju-
gang, ofbeldishneigð
innan vallar sem
utan og ömurlega
kynþáttafordóma.
Allt eru þetta fylgi-
fiskar óhaminnar
keppni þar sem loka-
takmarkið er ekki vegsemd vegna
drengskapar heldur mikill verald-
legur auður. Afreksfólk leggur
hart að sér en fregnir af þeim sem
missa titla og keppnisrétt vegna
lyfjanotkunar eru skelfilega al-
gengar. Gamaldags iþrótta-
mennska er orðin svo sjaldséð að
við undramst stórum ef við verð-
um vitni að henni.
Nú era þau Guðrún, Jón Amar
og Vala reyndar alls góðs makleg
og ég kem ekki auga á annað en
þau hafi verið sjálfum sér og
íþróttunum til sóma. Við getum
ekki krafið þau um meira og að-
eins vonað að gullhungur smá-
þjóðar með minnimáttarkennd
sverfi ekki svo að þeim að þau
leiðist út í lyfjanotkun tii að vinna
sigra. Það þarf sterkan vilja til að
standa gegn slíku og háskinn er
mikill ef afreksfólkið gefur þjáifúr-
um, liðsstjórum og öðrum íþrótta-
forkólfum vald yfir vilja sínum.
Árni Ihsen
„íþróttafélögin stunda þó ekki
góðgerðarstarfsemi. Þau eru
sjálfum sér næst og alhliða
mannrækt er þar ekki á dag■
skrá. Eina markmið þeirra er að
sigra oghampa titlum.“
Kjallarinn
Árni Ibsen
rithöfundur
Skoðanir annarra
Engin lög um Keikó
„Að því er varðar dýrahald í landinu þarf ekki
sérstakt leyfi tii að hafa dýr og það gildir ekkert
sérstakt um þetta dýr. Lögin um innflutning dýra
eiga ekki við í þessu tiifelli.... Það er ekki gert ráð
fyrir þvi að þurfi sérstök leyfi til að hafa dýr með
höndum hér á landi. Fyrirkomulag laganna er að sé
ástæða til að ætla að dýr sé haldið smitsjúkdómi er
gert ráð fyrir að yfirvöld geti gripið inn í. Yfirvöld
eiga vitaskuld rétt á að fylgjast með því hvort um
slíka sjúkdóma geti verið að ræða.“
Jón Steinar Gunnlaugsson í Mbl. 11. mars.
Stór jafnaðarmannahreyfing
„Sumsstaðar eru menn sem lengi hafa starfað að
stjómmálum við þær aðstæður sem ríkt hafa hér á
landi, og þeir finna, með réttu eða röngu, að með
breyttri stöðu hljóti þeirra tími að vera liðinn. Samt
eru þeir ekki tilbúnir til að standa upp strax, og
reyna því að leggjast þversum í götuna.... Það vita
allir að vandfundið er fólk undir miðjum aldri úr
stuðningsfylkingum A-flokkanna sem sér einhver
veigamikil rök gegn því að menn komi sér saman
um stóra jafnaðarmannahreyfingu hér landi, af því
tagi sem tíðkast með flestum siðmenntuðum þjóð-
um.“
Einar Kárason í Degi 11. mars.
Drottnarar fiskauðsins
„Nú er höfðað til sjómannastéttarinnar um þegn-
skap. Nú er hrópað: Þið hafið örlög efnahagslífsins i
hendi ykkar. Nú er viðurkennt hvert er framlag
stéttarinnar til þjóðfélagsins. Er ekki rétt að ríkis-
stjómin eigi það vandamál við sjálfa sig og þá sem
hún hefur velþóknun á, sægreifana? Hún hefur búið
þessa stétt til sem drottnara fiskauðsins. Það hefði
ekki sakað þótt hún hefði um leið búið til einskonar
siðferðisbæn fyrir þá að fara með.“
Einar Erlingsson í Mbl. 11. mars.