Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1999, Blaðsíða 10

10
enmng
MIÐVTKUDAGUR 1. DESEMBER 1999 JLlV
Kölski kytjar
Styrjaldir Steingríms
Tónleikar Triós
Reykjavíkur í Hafnar-
borg siðastliðið sunnu-
dagskvöld voru með
öðru sniði en venju-
lega. Einn vantaði í
tríóið, Guðnýju Guð-
mundsdóttur flðluleik-
ara, en hún forfallaðist
og því þurfti að undir-
búa aðra dagskrá með
litlum fyrirvara. Efnis-
skráin var þó fyllilega
í anda aðventunnar,
eingöngu barroktónlist
sem er aldrei vinsælli
en þegar jólin fara að
nálgast.
Fyrst á efnisskránni
voru nokkur konsert-
stykki eftir Francois
Couperin sem þeir
Gunnar Kvaran selló-
leikari og Peter Maté
píanóleikari léku af
þokka og virðuleik.
Einn þessara þátta
heitir Air De Diable,
eða Kölski kyrjar, dans
sem virkar ekki mjög
syndsamlegur heldur
þvert á móti hóflegur
og agaður þó hann sé
glaðlegur. Kölski sem
þar birtist er ekki með
horn og hala heldur í
jakkafötum, með vind-
il og kampavínsglas -
og kann mannasiði. Flutningurinn var fágað-
ur og glæsilegur og má segja það sama um
hin stykkin líka, allar nótur voru á sínum
stað og samspilið yfirleitt gott. Sérstaklega
verður að geta næstsíðasta þáttarins, Plain-
te, sem þeir Gunnar og Peter fluttu afar inni-
lega. Gunnar var himneskur, túlkunin yfir-
veguð og hljómur sellósins svo syngjandi að
manni fannst maður skilja hvern einasta
tón. Sömuleiðis var Peter silkimjúkur og fág-
aður og fullkomlega í stíl.
Er þeir félagar höfðu lokið við tónlist
Couperins skildi leiðir, Peter hvarf af svið-
inu og Gunnar lék svítur nr. 1 og 2 fyrir ein-
leiksselló eftir Johann Sebastian Bach. Til
fróðleiks má geta þess að Bach féll í
gleymsku eftir dauða sinn og svaf eins og
Þyrnirós í heila öld (eða því sem næst) þar
Tónlist
Jónas Sen
til Felix Mendelssohn uppgötvaði hann. En
ekki hann einn: sellósnillingurinn Pablo
Casals á til dæmis heiðurinn af að hafa upp-
götvað sellósvíturnar þvi áður en hann kom
til sögunnar var bara litið á svíturnar sem
fúlar stílæfingar. Casals rakst á svíturnar í
fornbókabúð þegar hann var þrettán ára og
skildi strax hvílíkir dýrgripir voru þar á
ferðinni. Eftir að hann fór að leika þær opin-
berlega tóku aðrir við sér og í dag er varla
til sá sellóleikari sem ekki hefur einhvem
tíma reynt við þær. Þeir eru þó fáir sem geta
flutt þær svo vel þyki, enda eru þær erfiðar
mjög, bæði tæknilega og í túlkun. Casals
sjálfur æfði þær á hverjum degi í tólf ár áður
en hann flutti þær fyrst á tónleikum.
Gunnar hefur oft leikið svítumar og því
ljóst að hann hefur melt þær og gengið með
þær lengi. Undirrituðum finnst ávallt
ánægjulegt að heyra túlkun Gunnars á þess-
um stórfenglegu tónsmíðum, enda er hún
bæði þroskuð og djúp. Tónleikarnir á sunnu-
dagskvöldið voru þar engin undantekning,
flutningurinn var yfirvegaður og vel stilltur.
Eitt og eitt bar þess kannski merki að undir-
búningstíminn hefði verið naumur en í
heildina var þetta falleg Bach-túlkun
þar sem andinn ríkti í hverjum tóni.
hann í bréfi árið 1967. En Steingrímur fjar-
lægist þá án þess að bókin segi frá málefna-
legum ágreiningi. Hann virðist í reynd taka
afstöðu með flokksforystunni gegn ungu
mönnunum. Af bókinni má ráða að Ólafur
Jóhannesson hafi í reynd þrýst þeim út á
hinn pólitíska klaka. Eftir brottfór þeirra
varð eftirspurn eftir ungum mönnum í
flokknum, ekki síst menntuðum. „Vegtyllur
mínar innan Framsóknarflokksins eru með-
al þess í lífinu sem ég hef ekki þurft að berj-
ast fyrir,“ segir Steingrímur á einum stað en
virðist ekki skynja tengsl á milli þess og
brotthvarfs hinnar glæsilegu sveitar. Hefði
Ólafur Ragnar, pólitískur uppalningur Ey-
steins, verið áfram í flokknum er þó ólíklegt
að Steingrímur hefði getað tekið sér í munn
orðin: „Formennska mín í Framsóknar-
flokknum kom af sjálfu sér...“
Bókmenntir
Össur Skarphéðinsson
Enn á ný hefur Degi B. Eggertssyni tekist
að gera ákaflega fróðlega og skemmtilega
bók um Steingrim Hermannsson þar sem
kostir þessa merka stjórnmálamanns, ekki
síður en gallarnir, birtast ljóslifandi. Hún er
sannarlega ómissandi fyrir alla sem hafa
snefil af áhuga á stjórnmálum.
Dagur B. Eggertsson
Steingrímur Hermannsson. Ævisaga II
Vaka-Helgafell 1999
„Dúó“ Reykjavíkur, Peter Maté og Gunnar Kvaran. Flutningur þeirra var fágaður og glæsilegur.
DV-mynd E.ÓI.
Skagfirsk skemmtiljóð
Bókaútgáfan Hólar hefur gefið út þriðja
bindi af Skagfirskum skemmtiljóðum sem
Bjarni Stefán Konráðsson frá Frosta-
stöðum hefur safnað. Þar koma fram
á sjötta tug snjallra hagyrðinga,
þeirra á meðal Andrés H. Valberg,
Axel Þorsteinsson, Kristbjörg S.
Bjarnadóttir, Jón Kristjánsson og
séra Hjálmar Jónsson, og fær hver
hagyrðingur sinn kafla í bókinni.
Efni visnanna er fyrst og
fremst þarfir og langanir manns-
sálarinnar og hvers konar starfsemi líkam-
ans. Þó er einstaka vísa um stjórnmál eins og
þessi eftir séra Hjálmar:
íhaldiö með þrek og þor
á þjóöráóunum lumar.
Ef þiö kjósið vinstra vor
veröur ekkert sumar.
Margar fallegar vísur má hér finna um kon-
ur, meðal annars þessa eftir Jón Ingvar Jóns-
son:
Vöxtur hennar finnst mér jjandi
fagur. Þaö er líkast galdri.
Kyssileg og kynœsandi
er kerlingin á sjötugsaldri.
Símon og eikurnar
Vaka-Helgafell hefur gefið út bókina Símon
og eikumar eftir Marianne Fredriksson, höf-
und bókarinnar Önnu, Hönnu og
Jóhönnu sem kom út í fyrra.
Símon er ósköp venjulegur
strákur sem elst upp í Sviþjóð og
unir vel við sinn hlut uns hann
kemst að því að hann er ætt-
leiddur. Eftir það verður ekkert
eins og áður. Sakleysi æskunn-
ar er að baki og hann verður
að hefja leit að sjálfum sér; leit
sem annaðhvort bjargar honum eða steyp-
ir honum í glötun.
Sigrún Ástríður Eiríksdóttir þýðir bókina.
Umsjón
Sílja Aðalsteinsdóttir
v: : m m ;
Dagur B. Eggertsson hefur skráð annað
bindi ævisögu Steingríms Hermannssonar
með sömu ágætum og hið fyrsta. Það
spannar upphaf þingmennsku
og farsæls ráðherra-
ferils söguhetjunnar
fram að því að hann
er orðinn formaður
Framsóknarílokksins
og kosningarnar 1983
blasa við. Bókin nær að
lýsa upp fáséðar hliðar á
athyglisverðum stjórn-
málamönnum eins og
Ólafi Jóhannessyni og
sömuleiðis baksvið afdrifa-
ríkra atburða á borð við
uppreisn og brottgöngu
Möðruvellinga úr Framsókn
og myndun ríkisstjómar
Gunnars Thoroddsens.
í ævisögunni birtist Ólafur
Jóhannesson smám saman sem
óbilgjarn klækjarefur og mikill
örlagavaldur. Hann flytur sig til
Reykjavíkur í kosningunum 1979
og hirðir sætið af Guðmundi G. Þórarinssyni
eftir að hafa marglýst yfir aö hann hygðist
hætta. Hann segist ekki vilja verða ráðherra
í stjórn Gunnars Thoróddsen en hirðir þó
stól utanríkisráðherra af Tómasi Árnasyni á
síðustu stundu. Steingrími líkar ekki alls-
kostar samstarfið við Ólaf og segir „illt aö
geta ekki reitt mig á stuðning hans“. Þó er
líklegt að Ólafur eigi ósmáan þátt í mesta
sigrinum sem Framsókn vann undir stjórn
Steingríms, þegar flokkurinn bætti við sig
8% og fimm þingmönnum í kosningunum
1979. Ólafi tókst nefnilega að skapa mikla
spennu í kringum yfirvofandi
endalok sín í pólitík sem náði há-
marki þegar hann bauð sig
skyndilega fram 1 Reykjavík.
Það lyfti undir flokkinn alls
staðar á landinu. Steingrímur
drepur ekki á þennan mögu-
leika í kaflanum „Sigur! Sig-
ur!“ en nefnir þó að í Reykja-
vík hafi fylgið vaxið hlut-
fallslega mest. Það er hóg-
værlega orðað. Ólafur Jó-
hannesson jók það um ríf
78%.
Steingrímur fjallar ít-
arlega um „grænu-
baunamálið" sem
fylgdi honum frá veru
hans hjá Rannsókn-
arráði. Fimmtíu
rangar færslur í
bókhaldi, þrír varahlut-
ir fyrir hans eigin bifreið greidd-
ir af Rannsóknarráði fyrir mistök,
greiðslur til Steingríms fyrir leigu á eigin bíl
til ráðsins, ásamt ýmsu fleiru er í reynd
skrifað að mestu á reikning mistæks bókara.
Það er erfitt að lá gagnrýnendum hans og
líklega hefðu pólitískar afleiðingar málsins
orðið aðrar í vægðarlausu umhverfi rann-
sóknarblaðamennsku nútimans.
Mikill fengur er að frásögninni um Möðru-
vellinga. Mannvalið í röðum þeirra var með
ólíkindum. Með Steingrími og uppreisnarfor-
ingjanum Ólafi Ragnari Grímssyni, sem
leiddi Möðruvellinga, var í fyrstu gott sam-
band. „Góöi vinur" ávarpar Steingrímur
Bláfuglinn
Dimma hefur gefið út geislaplötuna Bláfugl-
inn með tólf söngtextum eftir Jónas Ámason
sem sungnir eru við þekkt djass- og dægurlög.
Anna Pálína Árnadóttir syngur og
voru margir þessir textar reyndar
samdir sérstaklega fyrir hana.
Þetta er djassplata í rómantísk-
um stil og vanir menn sem
leika með söngkonunni: Sigurð-
ur Flosason á saxófón, Gunnar Gunn-
arsson á píanó, Pétur Grétarsson á trommur
og Jón Rafnsson á kontrabassa. Þessi hópur
hefur leikið og sungið saman í mörg ár og
haldið fjölmarga tónleika, nú síðast á Græn-
landi þar sem þau voru fulltrúar íslands á
norrænni tónlistarhátíð í Menningarhúsinu í
Nuuk.
Ógnarlangur krókódíll
Mál og menning hefur gefið út bamabókina
Ógnarlangur krókódíU eftir Roald
Dahl. Þar segir frá krókódílnum Ógn-
arlangi sem hugsar sér gott til glóð-
arinnar að éta fjölda krakka með
húð og hári. En börn eru ráðsnjöll
og Ógnarlangur fær heldur betur
fyrir ferðina. Þetta er ein
þekktasta ærslasaga hins heims-
fræga rithöfundar Roalds Dahl
og textinn er að hluta til í
máli. Quentin Blake mynd-
skreytti söguna og Hjörleifur Hjartarson
þýddi hana.
Felix og kauphállarævintýrið
Felix og vinir hans, þau Peter og Gianna,
ætla sér að verða rík - ofsarík og það sem
fyrst. Þau stofna fyrirtæki sem fer
fljótlega að skila hagnaði og detta
heldur betur í lukkupottinn þegar
þeim áskotnast gullpeningar. En
þegar peningar eru annars vegar
láta vafasamir náungar sjaldan
lengi á sér standa. . .
Bókin Felix og kaup-
hallarævintýrið er hvort
tveggja spennandi sakamálasaga og
upplýsandi um allt sem ungt fólk þarf að vita
um peninga og fjármál. Höfundur bókarinnar,
Nikolaus Piper, er viðskiptaritstjóri
Súddeutsche Zeitung og öllum hnútum kunn-
ugur í fjármálaheiminum. Arthúr Björgvin
Bollason þýddi bókina.