Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.2000, Blaðsíða 22

22
LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000
Helgarblað
DV
Kafli úr bók Reynis Traustasonar, Seiður Grænlands:
Davíð Oddsson
og kýrin Björk
Reynir Traustason hefur
skrifaö bókina Seiður Græn-
lands um íslendinga sem valiö
hafa sér þann kostinn aö búa á
Grœnlandi. Hér á eftir fer brot
úr kafla sem fjallar um land-
stjórafrúna á Grœnlandi, Krist-
jönu Guömundsdóttur Motz-
feldt. Kristjana er íslensk og er
gift Jonathan Motzfeldt land-
stjóra og valdamesta manni
Grœnlands. Viö grípum niður í
kaflann þar sem Kristjana talar
um íslensk og grœnlensk stjórn-
mál.
Á grænlenska landsþinginu situr
31 þingmaður og fjórir flokkar eiga
þingsæti. Siumutflokkurinn er
stærstur með alls 12 þingsæti en
næstir koma Atassut og IA með sjö
þingmenn hvor flokkur. Þar á eftir
fylgir óháð framboð sem hefur á að
skipa fjórum þingsætum. Þann flokk
skipa að mestu óánægðir hægrimenn
og líkja mætti stefnu þeirra við
stefnu Frjálslynda flokksins. Einn
þingmaður er utan flokka en hann
fylgdi áður Atassut að málum. IA er
vinstri flokkur með svipaða stefnu og
gamla Alþýðubandalagið á Islandi
fylgdi. Atassutflokkurinn er hægri
flokkur með stefnu svipaða þeirri
sem Sjáifstæðisflokkurinn fylgir. Inn-
an Atassut eru einnig þeir sem eru á
svipaðri línu og framsóknarmenn á
íslandi. Siumutflokkurinn er jafnað-
arflokkur og Jonathan er aðeins til
hægri í flokknum. Skoðanir Jon-
athans falia vel saman við skoðanir
Rannveigar Guðmundsdóttur, al-
þingismanns Samfylkingar. Græn-
lendingar hafa mjög ákveðnar póli-
tískar skoðanir og sem dæmi má
nefna að Grænland er eina landið
sem gengið hefur út úr Evrópusam-
bandinu.
Þegar Danir samþykktu árið 1972
að ganga í ESB fylgdu Grænlending-
ar nauðugir. Þar skipti engu þótt 70
prósent Grænlendinga væru andvig
aðild. Grænlenskt atkvæði vó jafnt
og danskt og því fór Grænland inn.
Seinna, þegar heimastjórnin komst
á, fór fram þjóðaratkvæðagreiðsla
um aðildina og úrsögn var samþykkt.
Davíö sendi jólasálminn í
hraðpósti
Jonathan hefur átt gott samstarf
við íslenska stjómmálamenn í gegn-
um tíðina. Hann hafði miklar mætur
á Ólafí Jóhannessyni, formanni
Framsóknarflokksins og fyrrverandi
forsætisráðherra. Þá fór vel á með
honum og Jóni Baldvin Hannibals-
syni þó þeir væru ekki alltaf sam-
mála. Jón Baldvin og Uffe Ellemann-
Jensen áttu í eins konar ástar- og
haturssambandi en Venstre, flokkur
Uffes, er svipaður Framsóknar-
flokknum á íslandi. Það er góð vin-
átta milli okkar Jonathans og ís-
lensku forsætisráðherrahjónanna,
Davíð Oddssonar og Ástriðar
Thorarensen. Þegar Davíð samdi
jólasálm sinn sendi hann okkur hann
í hraðpósti. Það gladdi okkur mikið.
Við Ástríður þekkjumst reyndar frá
barnæsku. Við vorum saman í
barnaskóla og í sama árgangi þótt
við værum ekki í sama bekk. Davíð
hefur gott samstarf við heimastjóm-
ina og það var gaman að því þegar
hann og Ástríður komu hingað í op-
inbera heimsókn árið 1998. Heim-
sóknin hófst í Nuuk en síðan þvæld-
umst við um Suður-Grænland í
þyrlu. Á leiöinni frá Nanortalik var
komið við á nýbýli í Vatnahverfi sem
heitir á íslensku Efstibær. Þar býr
hörkuduglegt, ungt fólk sem viö Jon-
athan heimsækjum á hverju ári.
Aldrei þessu vant var enginn heima
þar. Það var yndislegt sumarveður
og við sögðum Davíð og Ástríði af
þessu ágæta fólki og að þau væru að
vinna í því að fá íslenska kú. Seinna
frétti ég að ekki hefðu liðið nema tíu
dagar frá heimsókninni þar til ís-
lensk kýr stóð á hlaðinu með tilstyrk
íslenska forsætisráðuneytisins. Dav-
íð hafði gengið í málið af krafti. Kýr-
in, sem þá var með kálfi, heitir Björk
eftir söngkonunni íslensku, og kálf-
urinn heitir Eiríkur rauði. Þetta er
eina kýrin á Grænlandi en síðustu
kúnni hér var slátrað árið 1974. Það
var því meðal annars fyrir atbeina
Davíðs að svo fljótt gekk að koma ís-
lensku kúakyni til Grænlands. Ég
hafði gaman af því nokkru siðar þeg-
ar ég heyrði þjóðhátíðarræðu Davíðs
17. júní þar sem hann varaði mjög
við að flytja inn norskt kúakyn til ís-
lands.
stuðnings Daviðs Oddssonar forsæt-
isráðherra. Þegar ég heyrði í fyrsta
sinn tillögu Áma á fundi Vestnor-
ræna þingmannaráðsins sagði ég við
Jonathan: „Hann er Ámi er ekki
með fulde fem.“ Síðan hefm' komið í
ljós að ég hafði rangt fyrir mér.
Upp kom skondið mál vegna við-
halds annarra rústa í Brattahlíð sem
eru á forræði grænlenska Þjóðminja-
safnsins. Ég sit sem áheyrnarfulltrúi
i grænlenska landbúnaðarráðinu og í
fyrravor kom umsókn frá Þjóðminja-
safninu um að fá að flytja inn dansk-
ar túnþökur til að nota við endur-
reisn rústanna sem eru mjög sjáan-
legar. Þama átti að gera þær enn
sýnilegri. Sem dæmi um það hve
undarleg þessi umsókn er má nefna
að á íslandi er gjörsamlega óhugs-
andi að þetta yrði heimilað. Þar er
meira að segja bannað að flytja torf
frá einu sauðfjárvamasvæði inn á
Landstjórahjónin
Kristjana og Jonathan Motzfeldt á
brúðkaupsdaginn.
og fengið hjá honum nokkrar bleikj-
ur. Hann segir við mig þegar hann
birtist: „Kristjana mín, þú þarft að
ná í eyrarósir og einhver önnur
blóm. Ég ætla að fmna flatan stein.“
Við söfnuðum saman slatta af eyra-
rósum, víði og sóleyjum og Ámi
burðaðist með heljarinnar granít-
heflu um borð. Síðan stóð hann fyrir
veislu á siglingunni. í ljós kom að
gróðurinn var til þess að skreyta
bleikjuna sem var soðin og sett á
helluna. Flestir um borð voru á einu
máli um að þetta hefði verið einhver
besti matur sem þeir hefðu fengið.
Þetta var eins grænlenskt og hugsast
gat. Fiskinum var velt á hellunni og
síðan snætt með guðsgöfflunum ein-
um. Við fmnum mikinn velvilja frá
íslenskum stjórnmálamönnum. Ámi
Johnsen og Steingrímur J. Sigfússon
gerðu með sér heiðursmannasam-
komulag um að skipta með sér for-
mennsku íslands í Vestnorræna
þingmannaráðinu. Allir íslenskir
stjómmálamenn sem ég hef kynnst
eru velviljaðir í garö Grænlendinga
og Grænlands en fáir hafa fylgt mál-
um eins vel eftir í verki og Davíð
Oddsson.
Kristjana og Aka Hoegh
Aka Hoegh er einn fremsti myndlistarmaöur Grænlendinga.
Arni Johnsen ekki meö
„fulde fem"
Eitt sinn sátum við ferðamálaráð-
stefnu með Hafldóri Blöndal, forseta
Alþingis, sem er meðal góðra vina
okkar. Þar bar á góma að við fáum
aðeins danskar kartöflur sem era
bæði vatnsósa og bragðlitlar. Hann
bauðst til að senda okkur almenni-
legar kartöflur og við tókum því feg-
ins hendi. Skömmu seinna fengum
við senda tvo kartöflusekki, 25 kíló af
rauðum og sama magn af gullauga.
Þetta hafði hann auðvitað keypt í eig-
in kjördæmi en frá pólitískum and-
stæðingi, Valgerði Sverrisdóttur, iðn-
aðar- og viðskiptaráöherra. Kjör-
dæmið er Halldóri aflt. Ámi Johnsen
alþingismaður er skemmtilegur ná-
ungi, með brennandi áhuga á öllu
sem er grænlenskt og færeyskt.
Hann er þekktur á Grænlandi enda
hefur hann um áratugaskeið verið
hér reglulegur gestur og er mikifl
áhugamaöur um samstarf íslands,
Grænlands og Færeyja. Ámi átti
hugmyndina að því að láta reisa eft-
irlíkingu af Þjóðhildarkirkju og lang-
húsi Eiríks rauða og tók það verkefni
strax fóstum tökum sem formaður
bygginganefndar. Þar naut hann
annað. Grænlenska landbúnað-
arráðið hafði fyrst fengið þessa
umsókn og afgreiddi hana
þannig að leita skyldi eftir sam-
ráði við bændur á svæðinu.
Þetta var auðvitað stöðvað og þeg-
ar kom að uppbyggingu tslendinga á
bæ Eiríks rauða og Þjóðhildarkirkju,
þar sem þurfti margfalt meira torf,
voru engin vandamál. Samstarf var
tekið upp við bændur á svæðinu og
grænlenskt torf skorið og notað.
Seinna frétti ég að íslenskir torf-
meistarar hefðu hjálpað Dönunum
við að lagfæra rústimar og til þess
hefði verið notað grænlenskt torf.
íslenskir stjórnmálamenn
velviljaðir Grænlendingum
Ámi Johnsen er vinsæll hjá Græn-
lendingum vegna skemmtilegheita.
Þegar Vestnorræna þingmannaráðið
hélt upp á tíu ára afmæli sitt var
haldiö upp á það á Suður-Grænlandi.
Ráðið, sem þá var undir forsæti Jon-
athans, kom saman til fundar í
Qaqortoq en síðan var haldið í sigl-
ingu. Fyrst var haldið til Hvalseyjar
til að skoðað hinar einstæðu rústir
þar. Þá hvarf Ámi, enda hafði hann
margsinnis séð rústimar. Við áttum
em-
stæða
stund
Hvalsey
þar sem
Jonathan
hélt morg-
unandakt.
Eftir dvölina
í Hvalsey var
siglt til til-
raunastöðv-
arinnar í
Upemavi-
arsuk.
Um það
bil sem
leggja
átti af
stað birtist
Ámi sem þá
hafði bragðið
sér til bónd-
ans í Hvalsey
Kýrin,
Kýrin
Björk
Með til-
styrk íslenska
forsætisréðuneytis-
ins fékkst íslensk kýr til Grænlands.
sem þá var með kálfi, heitir í höfuðiö á
söngkonunni íslensku.