Dagblaðið - 14.06.1977, Blaðsíða 5

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 14. JUNÍ 1977.
t
Kristján Pétursson um ritskoðunartilhneigingu
dómskerfisins:
Ríkissaksoknaraembættið,
dómsmálaráðuneytið
og Sakadómur Reykjavíkur
þola ekki gagnrýni
— rannsóknir á meintu misferli okkar Hauks hóf ust strax
í kjölfar gagnrýni okkar á störf þeirra
í tilefni þess að ríkissaksókn-
ari hefur nú undir höndum
niðurstöður rannsókna nokk-
urra mála er varða meint mis-
ferli Kristjáns Péturssonar toll-
varðar og Hauks Guðmunds-
sonar rannsóknarlögreglu-
manns í störfum sagði sá fyrr-
nefndi í viðtali við DB að þess-
ar furðulegu rannsóknir stæðu
ótvírætt í beinu sambandi við
gagnrýni þeirra á störfum ríkis-
saksóknaraembættisins, dóms-
málaráðuneytisins og Saka-
dóms Reykjavíkur.
Kristján sagði orðrétt: „Eins
og kunnugt er höfum við
Haukur gagnrýnt verulega sl.
tvö ár meðferð ýmissa dóms-
mála í landinu. Þessi gagnrýni
hefur aðallega beinzt að ríkis-
saksóknaraembættinu, dóms-
málaráðuneytinu og að nokkru
að Sakadómi Reykjavíkur. Hér
er fyrst og fremst um að ræða
harða gagnrýni á málsmeðferð
ákveðinna brota, flokka eins og
fíkniefnamál, tollalagabrot.
fullnustu refsinga o. fl.
Svo virðist sem almenningi
hafi fyrst orðið ljóst hversu al-
varlegt ástandið var í þessum
éfnum þegar við Haukur kom-
um fram í sjónvarpsþættinum
Kastljósi í maí 1975 ásamt Þórði
Björnssyni rikissaksóknara og
Þóri Oddssyni, aðalfulltrúa
Sakadóms Reykjavíkur. Þar
tilgreindum við Haukur mörg
dæmi um hiiTa ósamræmdu
málsmeðferð dómsyfirvalda og
greindum m.a. frá málum, sem
höfðu fyrnzt á rannsóknarstigi
eða beinlínis týnzt í meðferð
dómara.
Viðjrkenndu mistök
Þeir urðu að viðurkenna
umrædd mistök i þættinum óg
þar með hafði þjóðin fengið
opinbera viðurkenningu á
dómsmálaóreiðunni. Þeirri
. ábreiðu, sem hulið hafði sið-
lausa og rangláta málsmeðferð,
var svipt frá
Auk þess að upplýsa þjóðina
um rangláta málsmeðferð
vissra fyrri mála tókum við
einnig til við að upplýsa ýmis
ný stór sakamál, sem af „tor-
skildum“ ástæðum höfðu orðið
útundan eða hin árvökulu augu
sakadóms höfðu ekki komið
auga á.
Reynt að klína mistökum
a okkur í staðinn
-Hófst nú meiriháttar dóms-
rannsókn á hendur okkur
Hauki skv. fyrirmælum ríkis-
saksóknara og var hvorki meira
né minna en þrem setu- og
umboðsdómurum falið að
rannsaka meinta ólöglega
rannsóknahætti okkar. Hafa
þessar dæmalausu dóms-
rannsóknir á hendur okkur
staðið sleitulaust í á annað ár,
en er nú væntanlega að mestu
lókið án þess að neinar
ávirðingar hafi komið í ljós.
Fróðlegt væri að vita hvað þess-
ar rannsóknir hafa kostað ríkis-
sjóð.
Tíminn leggur dómskerf-
inu lið gegn okkur
Þá sá ritstjóri Timans, Þór-
arinn Þórarinsson, ástæðu til
að birta í blaði sínu svívirðilega
rógsgrein á hendur okkur
Hauki. Höfum við stefnt honum
fyrir það.
Samrœmdar aðgerðir til
að gera okkur ódrifa-
lausa
Svo virðist sem umræddar
dómsrannsóknir á hendur
okkur Hauki hafi verið
samræmdar aðgerðir og til þess
ætlaðar að gera okkur áhrifa-
og aðgerðalausa í löggæzlumál-
um. Þegar beiðnir höfðu borizt
til ríkissaksóknara um rann-
sóknir á hendur okkur Hauki í
umræddum málum virðist hann
ekki hafa framkvæmt eðlilega
og jafnframt sjálfstæða könnun
á efni og aðdraganda kæru-
málanna áður en hann fyrir-
skipaði dómsrannsókn.
Hin opinbera gagnrýni okkar
Hauks hefur ávallt verið
rökstudd og ábyrg en hið ósjálf-
stæða og sjúka dómsvald, sem
virðist vera gegnsýrt af
pólitískum áhrifum, enda sam-
tvinnað framkvæmdavaldinu,
þolir hana ekki, í stað þess að
bregðast rétt við henni.
Dómsmálin enn í sömu
niðurlœgingunni
Því eru dómsmálin enn í
sömu niðurlægingunni og þau
hafa verið undanfarin ár. Á
þetta bæði við um rannsóknir
mála, fullnustu refsinga, fang-
elsimál o. fl. og er fjöldi dæma
tiltækur.
Aðgerðaleysi tollvarða-
og lögreglufélaganna
nónast vítavert
Aðgerða- og sinnuleysi lög-
reglu- og tollvarðafélaga
íslands varðanda málaferli okk-
ar Hauks eru nánast vítavert.
Vitanlega áttu þessi starfs-
mannafélög, sem við erum
félagar í, að fylgjast náið með
málarekstrinum og veita okkur
eðlilegt liðsinni og óska m.a.
eftir fullri aðstoð frá BSRB til
að flýta rannsókn, jafnframt að
krefjast rannsóknar á orsökum
og eðli umræddra dóms-
rannsókna. Þegar ég nefndi
slíkt við formann Tollvarða-
félags Islands, sagði hann mér
að ekki væri samstaða innan
Krlstján Pétursson nýstaðinn upp af sakamannabekknum i
Hegningarhúsinu við Skólavörðustig eftir yfirheyrslur vegna
meints misferlis við rannsóknir sínar.
stjórnarinnar um neinar
aðgerðir mér til handa. Einhver
kann nú að spyrja hvernig hin-
um almenna löggæzlumanni
líður vegna þeirra átaka og
ágreinings sem við Haukur
höfum átt við dómsvaldið.
Ég held að langflestir lög-
gæzlumenn hafi fagnað því að
farið var að ræða þessi mál opið
og hispurslaust og þeim fan
sífellt fækkandi sem vilja læð-
ast með veggjum og hvíslast á.
Dómsmál eru að sjálfsögðu ekki
hafin yfir opinbera gagnrýni
Flestir löggæzlumenn eru mér
sammála um lélega og oft rang-
láta meðferð dómsmála og telja
beinlínis borgurunum mis-
munað gagnvart lögum og því
valdi fyrst og fremst pólitískar
og persónulegar ákvarðana-
tökur dómsyfirvalda á hverjum
tíma.
Dómsyfirvöld vilja nokk-
urs konar ritskoðun
Dómsyfirvöld telja að hafa
beri hljótt um þessi mál og
forðast gagnrýni, ella geti svo
farið að þjóðin hætti að treysta
dómsyfirvöldum, og stundum
hafa sömu aðilar sakað
fjölmiðla um að þeir væru að
grafa undan fullveldi og sið-
menningu þjóðarinnar. Þeir
hinir sömu, sem viðhafa slík
rök, gagnrýna einmitt harðast
kommúnista- og einræðisríkin
fyrir harða ritskoðun og
skerðirigu á skoðana- og rit-
frelsi. Þeir vilja þó sjáanlega
taka sér slíka einræðishætti til
fyrirmyndar þegar það hentar
þeim.
Löggœzlumenn verða
líka að standa vörð um
rétt sinn
Löggæzlumenn hafa verið
vitni að þrem meiriháttar saka-
málarannsóknum á hendur
okkur Hauki á sl. tveim árum.
Þær eiga allar sameiginlegt að
vera framkvæmdar eftir að við
hófum opinbera gagnrýni á
dómsyfirvöld 1975. Við höfðum
þó unnið áður árum saman að
hvyrs konar sakamálarann-
sóknum án þess að fá neinar
aðfinnslur eða ávirðingar á
störf okkar.
Löggæzlumönnum er þvi
hollt að hugleiða hvaða orsakir
liggja því til grundvallar að við
Haukur skulum nú þurfa að
sitja meira og minna á saka
mannabekkjum vegna meintra
brota, enda þótt vitað væri
fyrirfram, að um engar
ávirðingar væri að ræða. Ég tel
að enginn löggæzlumaður megi
láta slík mál afskiptalaus. Það
er tvímælalaust bæði borgara-
leg og starfsskylda hvers lög-
gæzlumanns að standa vörð um
lög og rétt og ekki síður
varðandi starfsfélaga sína en
aðra aðila. t dag erum það við
Haukur sem fáum þessa
meðferð dómsyfirvalda, hvað
unt ykkur hina í framtíðinni?“
Þess má að lokum geta að
væntanlega mun ríkissak-
sóknari lítið eða ekkert aðhaf-
ast í málum Kristjáns og Hauks
fyrr en í haust, en Haukur er á
hálfum launum stðan hann var
leystur frá störfum í fyrra á
meðan mál hans eru rannsökuð.
-G.S.
Áhrif iðn-
kynningarárs:
íslenzkar
iðnaðarvörur vinna á
gagnvart erlendum
- könnun sýnir 6% söluaukningu í 10 vöruflokkum
sem eiga í harðri samkeppni við erlendar vörur
„Iðnkynningarárið hefur fram
til þessa aukið mjög á jákvæðan
skilning fólks og valdamanna á
iðnaði og mikilvægi hans,“ sagði
Hjalti Geir Hristjánsson form.
verkefnaráðs íslenzkrar iðn-
kynningar á hlaðamannafundi í
gær. „Innkaupavenjur Islendinga
hafa breytzt íslenzkum iðnaði í
hag. Samkvæmt könnun sem gerð
var á tíu vöruflokkum íslenzkra
vara, sem eiga í harðri samkeppni
við sams konar erlenda vöru,
hefur sala islenzku varanna á
þeim tíma, sem af er iðnkynning-
arári aukizt um 6%.“
Síðan iðnkynningarárið hófst,
3. september 1976, hefuir verið
efnt til „Dags iðnaðar“ á Akur-
eyri, Egilsstöðum, Borgarnesi,
Kópavogi og Sauðárkróki. A
fimmtudaginn verður slíkur
dagur á Selfossi og síðar á Isafirði
og á Ilellu. Auk þessara iðn-
kynningardaga var efnt til lala-
sýnirigar í upphali kynningar-
ársins og matvælakynningar i
Reykjavík á úlmánuðum. Mat-
vælakynningar heimsóttu 32
þúsund gestir og alls hafa um 82
þúsund manns heimsótt sýningar
og kynningardaga iðnkynningar.
Hjalti Geir nefndi sem dæmi
um árangur kynningarinnar, að
samkvæmt könnun Hagvangs 1.
maí 1976 hefðu 16% fólks talið
árangur iðnkynningar góðan og
jákvæðan. I sams konar könnun 2.
júní 1976 hefði 21% talið
árangurínn góðan og jákvæðan. í
könnun 3. febrúar 1977 hefðu
89% fólks talið kynninguna hafa
verið góða og jákvæða, 2% töldu
að áhrifin hefðu engin orðið, 9%
voru hlutlaus, en iillum. sem til
var leitað var kunnugt um iðn-
kynningarárið og tilgang þess.
Hjalti Geir sagði að áætlað væri
að kostnaður Verkefnaráðs iðn-
kynningar af kynningarárinu
yrði 32 milljónir króna og taldi
það lítið miðað við mikilvægi at-
vinnugreinarinnar. í kostnaðar-
tolliiini er ekki reiknað með
kostnaði sem byggðarlögin sjálf
leggja til iðiik.vniiingarinnar.-ASt.
Iðnkynningarári lýkur með stórhátíð í Reykjavík:
n Mesta sýning sem
haldin hefur verið
í Reykjavík
— unnið að skipulagi 17 sérþátta til að kynna iðnaðinn
„Borgarráðsnienn í Reykja-
vík eru sammála um að loka-
þáttur iðnkynningarárs, sem
löngu er ákveðinn í Reykjavík,
verði framkvæmdur með mynd-
arlegu átaki. Lokaþátturinn á
að verða þannig að hann tryggi
skilning á mikilvægi iðnaðar
fyrir borgina og þjóðfélagið í
hoild."
Þannig fórust Albert
Guðmundssyni orð er hann sem
formaður iðnkynningarnefndar
Reykjavíkur skýrði frá iðn-
kynningu í Reykjavik dagana
19. september til 2. október. Er
nú hugað að 17 dagskrárat-
riðuin varðandi iðnkynninguna
og aðalþáttur honnar er sýning
i Laugardalshöll og viðar um
horgina, sem verður liklega
viðamesta sýning sem hér
hefur verið haldin.
Sýningin, sem ber nafnið
„Iðnkynning í Reykjavík",
verður 23. sept. til 2. október.
Sýna þar 90-100 aðilar og eru
það bæði einstök fyrirtæki og
samtök iðnaðarmanna. Þar
verða sérsýningar á húsgögn-
um, innréttingum. fötum mat-
vælum, byggingariðnaði og
deild iðnverkafólks, auk
annars.
Auk þessarar viðamiklu
sýningar er stefnt að iðnminja-
sýningu að Arbæ. sérstakri
kynningu íslenzkra vara i
verzlunum. heimsóknum al-
mennings í iðnfyrirtæki. hóp-
ferðuin skólafólks í fyrirlæki
og til kynningar iðngreina i
Iðnskólanum. umbúðasam-
keppni, útisýningum, m.a. í
Austurstræti og á Lækjartorgi
og ýmsu öðru.
Meðan iðnkynning stendur
verður borgin skreytt með fán-
um, skiltum og veggspjöldum.
Farandsýning iðnkynningar
verður á þrernur stöðum í borg-
inni og Lúðrasveitir munu
koina fram við ýmis tækifæri.
Auk borgarráðsmanna eru í
iðnkynningarnefnd Reykja-
víkur fulltrúar Fél. tsl.
iðnrekenda. Landssambands
iðnaðarmanna og Iðju.
Fulltrúar kaupmanna hafa og
lagt sitt til málanna og er hugur
i niönnum að halda nú glæsi-
lega iðnkynningarhátið i
Reykjavik á haustnóttum. -ASt.