Dagblaðið - 03.03.1981, Blaðsíða 8

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1981
G
Erlent
Erlent
Erlent
Erlent
I
Leiðtogar V-Evrópu láta í Ijós ánægju með að stjórnarbyltingartilraunin
á Spáni f ór út um þúf ur:
„ÓHAPP A VEGILÝÐ-
RÆÐISINS A SPANI”
- segir talsmaður Ef nahagsbandalags Evrópu - Valdataka hersins á Spáni hef ði
haft alvarlegar af leiðingar fyrir samstarf þjóða Vestur-Evrópu
Willy Brandt, flokksformaður
vestur-þýzkra jafnaðarmanna, sem
jafnframt er formaður alþjóðasam-
taka jafnaðarmanna, hefur látið hafa
eftir sér að það hljóti að vera öllum
lýðræðissinnum í Evrópu mikill léttir
að stjórnarbyltingin á Spáni fór út
umþúfur.
„Valdataka hersins á Spáni og
afnám lýðræðis þar í landi hefði haft
mikil áhrif á lýðræði i Vestur-
Evrópu,” sagði Willy Brandt.
,,Ef spænsku byltingarmönnunum
hefði tekizt að ná völdum og afnema
lýðræðiskerfið þá hefðu möguleikar
Spánar á að eiga aðild að Atlants-
hafsbandalaginu og Efnahagsbanda-
lagi Evrópu orðið að engu,” sagði
formaður utanríkismálanefndar
Jafnaðarmannaflokksins, Jilrgen
Möllemann.
,,Því aðeins að lýðræðisstjórn sé á
Spáni getur Vestur-Þýzkaland stutt
viðleitni iandsins til að eignast aöild
að samvinnu landa V-Evrópu í efna-
hags- og öryggismálum,” bætti
Möllemann við.
Franski utanríkisráðherrann, Jean
Francois Poncet, sagði stjórnar-
byltingartiiraunina á Spáni átakan-
lega og óheillavænlega fyrir alla
Vestur-Evrópu.
ítalska stjórnin gaf út sérstaka
yfirlýsingu þar sem lýst var yfir fullri
samstöðu ríkisstjórnar landsins með
Spánarkonungi, rikisstjórn Spánar Talsmaður Efnahagsbandalags sem „óhapp á vegi lýðræðisins í
og hinu lýðræðislega kjöma þingi Evrópu i BrUssel sagði að atburðina í landinu”.
landsins. spænska þjóðþinginu yrði að skoða „Þess vegna mun byltingartilraun-
Þingmaðurinn Helena Maria Morena (i miðju) leidd frá spænska þinghúsinu eftir að þjóðvarðliðarnir höfðu látið hana lausa.
Þeir gáfust upp eftir að hafa haft þinghúsið á valdi sinu I sautján klukkustundir.
Jaime Milans del Bosch hershöfðingi
átti að verða hinn nýi Franco Spánar.
in ekki hafa nein áhrif á samband
Spánar og Efnahagsbandalagsríkj-
anna. Spánn tilheyrir að sjálfsögðu
ríkjum Efnahagsbandalagsins,”
sagði talsmaðurinn.
,,Ég vona að þetta séu síðustu
dauðakippir Francosinna,” sagði
Anker Jörgensen, forsætisráðherra
Danmerkur. „Það er fyllsta ástæða
til að vera áhyggjufullur.
Forseti danska þjóðþingsins Iét í
ljós ánægju sína með að þjóðvarðlið-
unum spænsku hefði mistekist fyrir-
ætlan sín og hinu unga spænska
lýðræði hefði tekizt að sýna mátt sinn
á örlagastundu.
Liðsforinginn Antonio Tejero de
Molina, sem stjórnaði töku spænska
þinghússins.
Síbería er aðalorkuf orðabúr Sovétríkjanna:
Helmingur sovézkrar olíu
er nú framleiddur f Síberíu
— Nýting olíu- og gaslinda Vestur-Síberfu er einhver stærsta áætlun Sovétríkjanna á sviði efna-
hagsmála
27. apríl 1980 var unnið úr jörðu í
Vestur-Síberíu billjónasta tonniö af
olíu frá því tíunda sovézka fimm ára
áætlunin 1976—1980 hófst-.Er þetta
tvöfall meira en Sovétríkin fram-
leiddu þar á timabili næstu fimm ára
áætlunar þar á undan (1971—1975).
Dagleg olíuframleiðsla í Vestur-
Síberiu nemur nú 806.000 tonnum,
en fyrsta oliutonnið var unnið úr
jörðu i hinum ófæru Tjumenfenjum
árið 1965. Er slík aukning oliu-
framleiðslu óþekkt annars staðar í
heiminum.
Nú er helmingur sovézkrar olíu
framleiddur I Síberíu. Þetta segir
betur en nokkur orð hvar meginhags-
munir Sovétríkjanna á sviði olíu-
framleiðslu liggja. Nýting olíu- og
gaslinda Vestur-Síberiu er einhver
stærsta áætlun þjóðarinnar á sviði
efnahagsmála.
Efnahagsleg þróun víðerna Siberíu
er erfitt verkefni. Hörð veðrátta, tor-
færi og skortur á vinnuafli krefst sér-
stakra ráðstafana til þess aö tryggja
þeim sem þarna vinna eðlileg lífsskil-
yrði, svo og mikillar vélvæðingar.
Reynslan hefur þó þegar leitt i ljós að
fjárfestingar sem gerðar hafa verið í
mannvirkjum í Vestur-Siberíu eru
fljótar að bera arð. Hinn kunni
sovézki hagfræðingur, Abel Agan-
bergjan, heldur því fram að þær fari
að gera það eftir 1—2 ár. Þetta á sér-
staklega við um þær framkvæmdir
sem fjárfestingar hafa tvöfaldazt i á
síðustu fjórum árum.
ör efnahagslegur viðgangur
Síberíu er sem kunnugt er stefnumið í
sovézkum þjóðarbúskap. Tengdar
honum eru horfurnar í efnahagsmál-
um landsins á siðasta hluta 20. aldar
og í upphafi þeirrar 21. Olíuiðnaður-
inn er einhver mikilvægasti þátturinn
í þessari þróun. En hvernig eru horf-
urnar í olíuiðnaðinum?
Nú, þegar hið „norðlæga belti”
olíuframleiðslu heimsins tekur á sig
æ greinilegra form (Norðursjór,
Vestur-Síbería, Alaska) og umlykur
hnöttinn með keöju oliuborturna, þá
verður ekki komizt hjá því að viður-
kenna þrautseiga viðleitni sovézkra
jarðfræöinga i leitinni að siberískri
olíu, sem hefur staðið yfir frá því á
fjórða áratugnum. Leitin hefur verið
löng og erfið og vonbrigðin mörg. En
að lokum hefur þó raunveruleikinn
farið framúr vonunum og hið siber-
íska ,,gos” sovézkrar olíu er hafið.
Vestur-Síbería hefur breytzt í megin-
eldsneytis- og orkuforöabúr Sovét-
ríkjanna. Jarðfræðingar hafa nú
lokið við að framkvæma nýtt mat á
neðanjarðarforðanum. Niðurstaða
þeirra er sú að Tjumen geti tryggt
stöðuga þróun olíu- og gasiðnaðar-
ins. Eins og Guríj Martsjuk varafor-
sætisráðherra, sem er yfirmaður
hinnar víðtæku Síberiuáætlunar,
ritar i síðasta hefti Les Echos, þá er
gert ráö fyrir vaxandi olíuframleiðsu
í Siberíu fram til ársins 2000. Og það
sem meira er, það á ekki aöeins við
um Vestur- heldur og Austur-Síberíu,
Hörð veðrátta Síberíu krefst sérstakra ráðstafana við oliuvinnsluna.
þar sem fyrstu tonnunum af stein-
gerðu eldsneyti hefur þegar verið
dælt upp, og Jakútíu, sem tekur yfir
hina miklu norðaustur víðáttu megin-
lands Asiu.
Hvað Vestur-Síberíu varðar, sem
hefur gefið af sér billjón tonn af olíu
á rúmlega fjórum árum, þá er
ástandið eins og hér segir: Til þess að
framleiða 303,5 milljón tonn, eins og
áætlað er á árinu 1980, hafa starfs-
menn oliuvinnslunnar tekið í notkun
um 9 milljón metra af starfræktum
borholum (nálega tvöfalt meira en
1979). Árið 1985 mun þessi tala hins
vegar verða komin upp í 20 milljónir
metra, sem er meira en nú er borað í
öllu landinu. Og þvi má bæta við að
jvetta er allt ný olía. Það er því ljóst
að meginolíuhagsmunir Sovétríkj-
anna munu haldast áfram í Síberíu.
Sovétríkin tryggja vöxt og viðgang
efnahagslifs síns með eigin eldsneyti
og orkuauðlindum og eru ekki háð
eldsneytisinnflutningi. Og i reynd
þróast eldsneytis- og orkufram-
leiðslufyrirtæki landsins með vax-
andi hraða samkvæmt gamalli venju.
Samtímis því veitir vaxandi olíufram-
leiösla Sovétríkjunum ekki aðeins
möguleika á þvi að fullnægja eigin
þörf heldur og til þess að flytja út
steingert eldsneyti i stórum stíl.
Sovétríkin þarfnast ekki olíu annarra
þjóða, en það er árangur viturlegs
trausts á síberískum olíulindum, sem
hafa reynzt traustsins verðar.