Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1967, Page 52

54
möguleiki á því að sveppirnir skemmist eða breytist við
geymsluna, ef aðferðin er á einhvern hátt misheppnuð, og
í skemmdum sveppum myndast iðulega eiturefni, enda þótt
þeir séu hættulausir ef þeir eru nýir. Ef til vill eru niðursuð-
an og frystingin þarna varhugaverðastar. Þó er niðursuða á
ætisveppum nú mikið tíðkuð, og fást þeir í búðum, sem áð-
ur getur. Þurrkaðir sveppir og malaðir eru hins vegar seldir
sem súpuefni.
Um matreiðslu sveppa hef ég fátt eitt að segja. Vist er að
þá má matreiða með flestum eða öllum algengum aðferðum.
Oft eru þeir soðnir eðá steiktir, og notaðir sem bragðbætir
með öðrum mat, enda eru bragðefni sveppanna afar fjöl-
breytileg. Stundum eru þeir hafðir sem aðalmatur, og koma
þá í stað kjöts eða fiskjar, enda er efnasamsetning sveppanna
svipuð og kjöts. Hins vegar hafa þeir allt aðra efnasamsetn-
ingu en grænmeti og geta því ekki komið í staðinn fyrir það.
Helztu ætisveppakynin.
Hér skal nú reynt að gefa yfirlit um helztu tegundir eða
kyn ætilegra sveppa, sem á Islandi vaxa, og auðvelt ætti að
vera fyrir almenning að þekkja. Er helzt reynt að miða við
vaxtastaði, liti og önnur auðveld aðgreiningareinkcnni. Auk
þess fylgja með myndir af fáeinum tegundum.
1. Pípusveppir (Boletus). Þetta eru yfirleitt stórvaxnar teg-
undir, með þykku og miklu holdi, oft litaðar. Bezta einkenn-
ið eru pípurnar, sem liggja lóðrétt, samhliða, neðan á hattin-
um, og mynda þar allþykkt lag (pípulag), sem auðvelt er að
losa frá sjálfu hattholdinu. (Að neðan sést aðeins í pípu-
opin, og líkjast þau litlum götum). Pípusveppirnir eru lang-
oftast bundnir vissum trjátegundum, og oftast mjög sérhæf-
ir í því efni, fylgja aðeins einni tegund eða örfáum skyldum
tegundum.
Einn sveppur af þessu tagi er algengur hér á landi, kúa-
lubbinn (Boletus scaber). Hann hefur brúnan hatt, gulgrátt
pípulag og gráhvítan staf, með svörtum flösum. Stundum
stórvaxinn, allt að 20 sm. Kúalubbinn fylgir birki og fjall-