Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1976, Page 82

82
OLAFUR F. HJARTAR
Síðar fékk Gerd Grieg þá vitneskju, að Rauði krossinn hefði fund-
ið eyðilagða flugvél skammt fyrir utan Berlín. Á keðju með silfur-
hjarta, gjöf frá Gerd, mátti lesa nafnið Nordahl. Hann og félagar
hans voru grafnir í næsta kirkjugarði, en síðar varð leiðið fyrir sprengju
og það afmáð með öllu.
Gerd Grieg hélt með „Lyru“ til Englands í marz 1944. Hún átti
enn eftir för til Islands. Snemma árs 1945 setti hún upp Brúðuheim-
ilið eftir Ibsen.
Magnús Ásgeirsson skrifaði minningargrein um Nordahl Grieg í
Helgafell 1944, Ættjarðarskáld vor allra. Lokaorðin fara hér á eftir:
,,Ef til vill má hæfa, að ég ljúki þessum línum með því að rifja
upp frá síðasta fundi okkar ummæli, sem vissulega bregða skýrri, en
raunar ekki nýrri birtu yfir viðhorf Nordahls Grieg til dauðans, sem
við vitum nú, að þá hefur beðið hans við næsta leiti. Tal okkar hafði
borizt að nýlesnu kvæði eftir eitt fremsta núlifandi ljóðskáld Norður-
landa, stórbrotnu og fögru minningarljóði um mikilhæfa norræna
skáldkonu, sem meinleg örlög og viðkvæmni gagnvart böli samtíðar-
innar höfðu leitt til sjálfsmorðs. Nordahl Grieg fór vinsamlegum
viðurkenningarorðum um kvæðið og bæði hin norrænu skáldsystkin,
sem þar áttu hlut að máli. En eftir stundarhlé á viðræðum sagði
hann, alvarlegri í bragði en áður, um leið og hann sýndi á sér far-
arsnið: Jeg liker allikevel ikke denne apoteose av den passive döden. Jeg
er aktivist! Þessi orð hans kunna að verða fleirum en mér minnis-
stæð, þótt boðskapur hans og athafnir hefðu æ og ávallt borið þessari
sömu skoðun vitni. — Hver er tilgangur skáldskaparins annar en
sá að efla réttlátara og farsælla líf? hafði hann spurt skýrt og skor-
inort í formálanum að Ættmold og ástjörð. Vegsömun þeirrar lausnar
á vandamálum lífsins, sem fólgin var í uppgjöf gagnvart andstæðu
þess, gat ekki verið Nordahl Grieg að skapi: Aðeins af þjónustu við
lífið mátti listin öðlast ótvírætt gildi og dauðinn vegsemd. Af þeirri
fágætu samkvæmni milli sannfæringar og athafna, sem honum var
lagin, staðfesti hann hvort tveggja með dæmi sínu.“
Ljóðabókin Friheten hefur verið fullprentuð 1943. Útgeíandi var
Helgafell, Unuhúsi. Aug. Esmarch sendiherra Norðmanna skrifar ör-
fá minningarorð á norsku, sem dagsett eru í febrúar 1944. Þá koma
„Nokkur minningarorð“ eftir Tómas Guðmundsson, sem í er vitnað
hér að framan. Þá er tileinkun skáldsins „Til min hustru" og því-
næst kvæðið Gerd, fjögur erindi og fögur ástarjátning, sem lýkur þann-
ig;