Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Blaðsíða 120

120
ÖGMUNDUR HELGASON
kunna tillögu sína á áðurnefndum fundi.17 I sjálfu sér mælir ekkert
því í gegn, að þeir félagar hafi tekið ákvörðun um þjóðfræðasöfn-
unina án þess að hafa frétt af samþykki Fornfræðafélagsins, enda
lá slíkt að segja má í loftinu á þessum tíma. Þó er ekki fyrir að synja,
að læðist að sá grunur, að Jón hafi kannski viljað gera enn
glæsilegri sögulegan hlut þeirra félaga, með því að hafna öllum
áhrifum frá öðrum á þessa tímamótaákvörðun. Það er t.d. alls ekki
fráleitt að ætla, að fregnir af júlífundinum heíðu fljótlega getað
borizt að utan í bréfi eða með ferðalöngum heim á heimili
Sveinbjarnar Egilssonar, auk þess sem teljast verður allundarlegt,
að hvorki Jón né Guðbrandur skuli minnast á ábendingarorð
Konráðs Gíslasonar í Fjölni, sem vera munu fyrsta hvatning til
söfnunar þjóðfræða hér á landi fyrir áhrif frá Grimmsbræðrum.
Jónas Hallgrímsson dó árið 1845, og var 9. árgangur Fjölnis, er
ekki kom út fyrr en 1847, helgaður honum. Þar eru birt mörg
fegurstu ljóð hans, einnig þýðingar og eftirlíkingar á listævintýr-
um, m.a. eftir H.C. Andersen, og jafnframt að því er virðist
ófullgerð tilraun til frumsamningar slíks ævintýris, þ.e. „Hreiðars-
hóll“, eftir íslenzkri þjóðsögu.18 I Handritadeild Landsbókasafns
er varðveitt að hluta Bræðrablaðið, skólablað Bessastaða- og síðan
Lærðaskólapilta, þ.e. frá 3. árgangi, blaði dagsettu 10. apríl 1847
til 6. árgangs, 18. nóvember 1849. Þar má glöggt sjá, að um þetta
leyti eru nemendur alteknir rómantískum áhrifum og tæpast
ofmælt að þeir keppist við að yrkja í anda Jónasar. I þessu
sambandi ber hér sérstaklega að nefna Magnús Grímsson og
reyndar einnig Jón Þórðarson, sem síðar kallaði sig Austmann.19
Um árangur af boðsbréfi Fornfræðafélagsins, sem og söfnun
Jóns Arnasonar og Magnúsar Grímssonar, er hægt að verða
nokkurs vísari á næstu árum í skýrslum Jóns Sigurðssonar í
Antiquarisk Tidsskrift. Sýnir það reyndar, hversu söfnun þeirra
varð strax nátengd félaginu. I skýrslu 1848-49 er frá því greint, að
Jón hafi „um nokkra hríð safnað seinni alda ljóðmælum og fengið
þegar allmikið safn“. Þar kemur einnig fram, að Magnús hafi
safnað að sér „allskonar smásögum og þesskonar reglum eða
vítum“, sem menn hafi haft.20 I skýrslu 1849-50 er síðan sagt frá
l? Guðbrandur Vigfússon, „Formáli" að íslenzkum þjóðsögum og æfintýrum, fyrsta bindi,
Leipzig 1862, bls. XXVII og XXXII.
18 Jónas Hallgrímsson, „Hreiðars-hóll“, Fjölnir, níunda ár, Kaupmannahöfn 1847, bls.
28-34.
19 Lbs. 3317-3318 4to.
20 Antiquarisk Tidsskrift 1846-1848, Kjöbenhavn 1847 (!), bls. 165 og 169.