Vísbending - 01.09.2000, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
1. september 2000
35.tölublað
18.árgangur
A ferð og flugi
rátt íyrir slæmt milliuppgjör þá eru
Flugleiðir að vinna athyglivert
starf. Búið er að skipta fyrirtækinu
upp í fleiri rekstrareiningar og það hefur
skilgreint sig sem „ferðaþjónustufyrir-
tæki með ísland sem hornstein" til þess
að ná árangri í framtíðinni. Það hljómar
í takt við það sem stjómunarfræðingur-
inn Tom Peters sagði eitt sinn, að þegar
allir eru að bjóða það sama er það ein-
ungis uppruninn sem aðgreinir fyrir-
tæki. Enn er þó mikið líf í háloftunum.
Flugumferð
Samkvæmttölum frá IATA sem safnar
upplýsingum um 270 flugfélög kem-
ur fram að flugfarþegar þessara félaga
voru 1.337 milljónir talsins árið 1999.
Það samsvarar því að 4-5 hver jarðarbúi
hafi flogið vængjum þöndum á síðasta
ári. Til samanburðar þá fluttu Flugleiðir
og Flugfélag íslands 1.637 þúsund far-
þega, 82% þeirra í millilandaflugi, sem
samsvarar 0,12% af farþegum IATA-
félaganna. Það er athyglivert að skoða
hvemig þessi fjöldi flugfarþega dreifist
á flugsvæði og flugleiðir (sjá mynd) en
samkvæmt gögnum IATA þá em um
59% allra farþegaflutninganna annars
vegar innan Bandaríkjanna og hins
vegar innan Evrópu. Loftbrúin þar á
milli hefur um 4% af farþegafjöldanum
og umferðin þar um er sú þyngsta á milli
tveggja heimsálfa.
Þrátt fyrir versnandi afkomu flug-
félaga frá árinu 1998 var rekstrarhagn-
aður IATA-félaga um 11 milljarðar
Bandaríkjadala af 281 milljarðs dala
veltu, sem samsvarar 3,9% framlegð.
Um helmingur teknanna kemur úr milli-
landaflugi sem skilarþó litlu betri fram-
legð eða 4%.
Sameiningar og samvinna
Aundanfömum ámm hefúr samvinna
flugfélaga aukist vemlega. Fagritið
Airline Business reynir árlega að telja
hversu margir samstarfssamningar eru
í gildi flugfélagaá milli. I síðustutalningu
kom íljós að rúmlega 579 slíkir samningar
eru í gildi sem tengjast um 220 flugfél-
ögum. Aukningin erum 50%fráþví fyrir
ijórum árum síðan. Þessir samstarfs-
samningar hafa gert það að verkum að
til eru nokkrar blokkir flugfélaga, Star
Alliance sú stærsta þar sem United og
Lufthansa eru í fararbroddi. Flugleiðir
hafa einnig nýtt sér þessa þróun og
hafa átt í samstarfi við SAS á undan-
fomum árum.
A þessu ári hafa sameiningarum-
ræður einnig verið áberandi á rnilli
flugfélaga en flugfélögin hafa lengi
kvartað yfir því að á meðan félögum í
öðrum atvinnugreinum er leyft að
sameinast er sameining flugfélaga alltaf
stöðvuð. Svissair fékk þó nýlega sam-
þykki fyrir yfirtöku á belgíska flugfél-
aginu Sabena. Tveir risasamrunar eru
einnig í burðarliðnum, þó að ekki séu
miklar líkur á að þeir fái grænt Ijós, þ.e.
116 milljarða dollara yfirtaka United á
Airways og sameining British Airways
og hollenska flugfélagsins KLM.
Nýjarleiðir
egar risarnir í fluggeiranum virðast
ætla að breiða úr sér þá má ætla að
lítið pláss sé fyrir aðra aðila eins og
Flugleiðir á markaðinum. Á undanförn-
um árum hefur þó nýjum fýrirtækjum
tekist að styrkja stöðu sína, að stríða
stóru strákunum eins og Sir. Richard
Branson, stofnandi Virgin T ravel, myndi
segja. Virgin hefur náð sterkri stöðu í
Bretlandi og Southwest Airlines í
Bandaríkjunum með skemmtilegri mark-
aðssetningu. Einnig hafa komið inn
fyrirtæki eins og írska flugfélagið Ryan-
air sem selur hræódýrar ferðir til og frá
London, þar sem fíugferðir þess fara
niður í allt að 9 pund án flugvallarskatta.
British Airways stofnaði Go-fly, sem
hefur flogið til og frá íslandi í sumar,
einmitt til höfuðs Ryanair en Go-fly
hefur þó enn ekki tekist að ski la hagnaði.
Vaxtarbroddar Flugleiða eru sam-
kvæmt síðasta ársreikningi félagsins í
fyrsta lagi aukinn ferðamannastraumur
til Islands og í öðru lagi aukið hlutfall
dýrari fargjalda eða viðskiptamanna-
fargjalda á leiðinni yfirNorður-Atlants-
haf. Það er hins vegar Ijóst að aukin
samkeppni á Islandsleiðinni, t.d. með
tilkomu Go-fly, og sívaxandi samkeppni
á Norður-Atlantshafsleiðinni setur
hugsanlega strik í reikninginn. Sam-
keppni í flugsamgöngum hefur aldrei
verið meiri en nú og gæti ýtt Flugleiðum
í eina sæng með öðru lyrirtæki.
Mynd 1. Flugumferó farþegaflutninga eftir svœðum
sem hlutfall af heildarfjölda farþega IA TA (%)
’36,8»/í ,
IÆ% N‘..
— ^VmenKa
1,4%
1,5%
Mið-
Auslurl,
0,3%
Suður-
Ameríkfl
1,2%
Afríka
17,2%
, Asía
N-
Amcríka
f 2.4% j
Suðvcstai^
jKyrrahafs
Sameiningar og sam- Markaðsstarf iyrirtækja Júlíus Sólnes, prófessor í m eflingar byggðar á Austur-
I vinnaflugfélagaeinkenn- 1 þarfíauknummæliaðsnúat -2 umhverfis-og byggingar- /| landi og hvernig hægt er að
X ir farþegafluggeirann um um nýsköpun og marg- verkfræði við Háskóla bera þær saman á vísinda-
þessar mundir.________________hliða markaðssetningu._______íslands, fjallar um leiðir til_legan hátt.____________
1