Helgarpósturinn - 11.05.1995, Blaðsíða 11

|FIMMTUD7irGUR*T'1TMHl'T9'9'5'
11

Eftir miklar vangaveltur hefur Margrét Frímannsdóttir loks ákveðið að bjóða sig fram til
formennsku í Alþýðubandalaginu á móti Steingrími J. Sigfússyni. Innanbúðarmenn telja
hana hafa í það minnsta jafn mikið fylgi innan flokksins og Steingrímur og stefnir allt
í harða baráttu á milli þeirra í allt sumar.
Margrét Frímannsdóttir, þing-
maður á Suðurlandi, staðfesti í
viðtali við Sunnlenska fréttablaðið
sem út kom í dag að hún ætli að
bjóða sig fram til formennsku í Al-
þýðubandalaginu á móti Stein-
grími J. Sigfússyni, núverandi vara-
formanni flokksins. Steingrímur
tilkynnti um sitt framboð fyrir
talsvert löngu síðan en kosning-
arnar fara fram hálfum mánuði
fyrir landsfund Alþýðubandalags-
ins, sem væntanlega verður hald-
inn í lok október eða byrjun nóv-
ember. Heimildarmenn blaðsins
eru sammála um að slagurinn
verði harður.
koiuu í
FORMANItfSSTOLiniN
Fari svo að Margrét nái kjöri
verður það í fyrsta skipti í íslands-
sögunni sem kona gegnir for-
mennsku í stjórnmálaflokki. Sú
staðreynd kemur til með að vega
þungt í baráttunni framundan,
sérstaklega þegar litið er til þess
að engin kona hefur setið í ríkis-
stjórn fyrir Alþýðubandalagið frá
upphafi. Þykir það ekki í samræmi
við stefnu flokksins og þær raddir
gerast stöðugt háværari sem telja
nauðsynlegt að sýna fram á að
jafnréttið sem hann predikar út á
við sé einnig í heiðri haft innan
hans. Ónefndur áhrifamaður inn-
an Alþýðubandalagsins lét hafa
það eftir sér að það væri „gott á
Steingrím" færi svo að framboð
hans strandaði á jafnréttismálun-
um. „Steingrímur hefur ætíð stutt
jafnréttishugsjónina ákaft í orði,
en minna á borði, eins og sannað-
ist þegar hann velti Svanfríði Jón-
asdóttur úr varaformannsstólnum
‘89 á sama tíma og hann gegndi
tvöfaldri ráðherrastöðu.“
Einn af þingmönnum Alþýðu-
bandalagsins sagði hins vegar í
samtali við póstinn að krafan um
konu í formannsstólinn væri ekki
ný af nálinni. „Þessi krafa var líka
uppi þegar Ólafur Ragnar Grímsson
bauð sig fram ‘87 og Sigríður Stef-
ánsdóttir bauð sig fram á móti
honum. Þá dugðu þessi sömu rök
skammt og Ólafur varð formaður
Sigríður Stefánsdóttir bauð
sig fram á móti Ólafi í for-
mannsslagnum 1987. Hún
tapaði þrátt fyrir mikinn
áróður um að kominn væri
timi til að kona tæki við
stjórnartaumunum. „Nú
virðist Ólafur og hans fólk
hafa söðlað um og gert
þessa sömu kvennapólitík
að sinni," segir einn af
þingmönnum Alþýðubanda-
lagsins.
Steingrímur J. Sigfússon.
Tókst ekki að tala Margréti
inn á að verða varafor-
mannssefni sitt í komandi
formannskosningum og á
erfiða baráttu fyrir hönd-
um.
þrátt fyrir að vera ekki einu sinni
á þingi eftir slæma útkomu í
Reykjanesi. En nú virðist Ólafur
og hans fólk hafa söðlað um og
gert þessa kvennapólitík að
sinni.“
MARGRÉT
KANN EKKI NOG
Steingrímur hefur þegar hafið
kosningabaráttuna af fullum krafti
og stuðningsmenn Margrétar fóru
af stað með opinbera kosninga-
baráttu fyrir hennar hönd í fyrra-
dag, daginn áður en hún staðfesti
framboð sitt í Sunnlenska frétta-
blaðinu. Þeir aðiiar sem Pósturinn
ræddi við voru sammála um að
bæði ættu nokkuð jafna mögu-
leika á sigri. „Jafnréttisáróðurinn
skilar Margréti sjálfsagt miklu, en
ég hallast þó að því að Steingrím-
ur hafi þetta á endanum því hann
hefur einfaldlega staðið sig miklu
betur en hún sem þingmaður,“
segir samþingmaður hennar.
„Hún hefur sinnt illa sínum verk-
efnum á þingi og kann einfaldlega
ekki nóg. Þrátt fyrir að henni hafi
tekist að skapa sér ákveðna
ímynd sem bendir til hins gagn-
stæða, þá hefur hún að mínu mati
hvorki þá getu né kunnáttu sem
hún þarf að hafa sem flokksfor-
maður.“
STEINGRÍMUR
OSVIFINN
Aðrir viðmælendur voru hins
vegar flestir á því að Margrét
kæmi til með að sigra. „Gallinn við
Steingrím er sá að hann er einfald-
lega óvinsæll, sérstaklega á
höfðuborgarsvæðinu þar sem
flokkurinn er fjölmennastur,“
sagði einn þeirra. „Hann hefur
staðið mjög framarlega í deilum
innan flokksins og oft verið mjög
ósvífinn."
„Steingrímur gerir sömu mistök
og Gunnar Thoroddsen í forseta-
kosningunum ‘68,“ segir annar.
„Gunnar nuddaði sér utan í alla
toppana og tryggði sér stuðning
þeirra, en svo kaus alþýðan bara
Kristján [Eldjárn].“ Uppruni Margr-
étar er líklegur til að fylkja
óbreyttum flokksmeðlimum um
hana. „Ólafur var — og er ennþá
— dásamaður fyrir það hvað
hann er klár, en það skildi bara
aldrei nokkur maður hvað hann
var að segja. Margrét er mun nær
því fólki sem Alþýðubandalagið á
að standa fyrir en nokkur þessara
þremenninga, sem almennt eru
taldir mynda forystu flokksins.
Hún er úr slorinu á Stokkseyri og
það kemur henni örugglega vel.“
GAMLAR VÆRINGAR
TAKA SIG UPP
Reynt var að fá Margréti ofan af
því að bjóða sig fram allt fram á
síðustu stundu til að koma í veg
fyrir ný átök á milli hinna tveggja
arma flokksins, sem jafnan eru
kenndir við þá Steingrím og Svav-
ar Gestsson cmnars vegar, og Ólaf
Ragnar og hans stuðningsmenn
hins vegar. Samkvæmt heimildum
blaðsins var rætt við Margréti síð-
ast í þessari viku um að hún byði
sig fram til varaformannsembætt-
is í sameiginlegu framboði með
Steingrími til að tryggja friðinn.
Margrét sætti sig hins vegar ekki
við að vera varaskeifa Steingríms,
auk þess sem Ólafur Ragnar hefur
hvatt hana óspart til að fara fram
á móti honum, að sögn heimildar-
manna blaðsins. Margrét mót-
mælti þessu í samtali við blaða-
mann í gærkvöldi.
„Ólafur hefur hvergi komið
nærri þessari ákvörðun minni og
það er algjör misskilningur að ég
sé „hans kona“ í pólitískum skiln-
ingi,“ sagði Margrét. „Það er enda
löngu liðin tíð að hægt sé að tala
um tvo arma innan Alþýðubanda-
lagsins og fulltrúar þeirra hafa
unnið mikið og vel saman á und-
anförnum árum.“ Samþingmaður
hennar virðist þó ekki hafa heyrt
af þessum sáttum armanna
tveggja.
„Það er alveg ljóst að Margrét
er ekki mikill pólitískur leiðtogi og
hún verður veikur formaður,“
sagði hann. „Það er því mjög mik-
ilvægt fyrir hana að ekki verði lit-
ið á hana sem hreint og klárt verk-
færi Ólafs Ragnars og hans fólks,
en það getur reynst henni býsna
erfitt að sannfæra kjósendur um
annað.“
GÆTI KOMIÐ
AOVART
Það eru ekki allir jafn sannfærð-
ir um veikleika Margrétar og þing-
maðurinn. „“Það hefur verið talað
um það opinskátt að Ólafur ætli
sér að taka við formennskunni aft-
ur eftir tvö ár. Ég hef hins vegar
ekki trú á því að Margrét víki sæti
fyrir honum, né heldur að hún
Margrét Frímannsdóttir á harma að hefna frá því Stein-
grímur flæmdi mann hennar, Jón Gunnar Ottósson, frá Mó-
gilsá og er talin líkleg til afreka í formannsslagnum í haust.
verði jafn valdalítil og margir virð-
ast telja. Ég bendi á nöfnu hennar
Thatcher sem var í upphafi kjörin
til formennsku í sínum flokki sem
málamiðlun og bráðabirgða-
lausn.“ Annar heimildarmaður
PÓSTSINS bendir hins vegar á að
Margrét hafði lítil áhrif innan
þingflokksins í þau átta ár sem
hún gegndi formennsku í honum.
„Oddvitar fylkinganna sömdu
fyrst sín á milli, og létu hana síðan
vita. Það er spurning hvort hún
hafi bein í nefinu til að breyta
þessu og ná því að verða sá mála-
miðlari sem hún þarf að vera ef
hún nær kjöri.“
HEFNDIN ER SÆT
„Margrét hafði ákveðnar hug-
myndir um sjálfstæði í upphafi
þingferils síns en hún færðist
skyndilega mun nær Ólafi þegar
Steingrímur rak manninn henn-
ar,“ segir einn heimildarmaður
blaðsins, og vitnar til þess þegar
Steingrímur flæmdi Jón Gunnar
Ottósson úr stöðu forstöðumanns
Rannsóknastöðvar Skógræktar
ríkisins á Mógilsá árið 1990, en
margir telja að aldrei hafi gróið
um heilt á milli þeirra Steingríms
og Margrétar síðan. „Þetta er ekki
eina hornið sem Margrét hefur í
síðu Steingríms, það er annað
klassískt hefndarmótív í gangi,“
segir annar heimildarmaður pósts-
ins. „Þegar þeir Svavar, Steingrím-
ur og Olafur komu sér saman um
ráðherrastöðurnar ‘88 var ákveð-
ið að Margrét fengi formennsku í
fjárlaganefnd í sárabætur. Síðan
samþykktu þeir hins vegar að
skipta við kratana á formennsk-
unni í fjárlaganefnd fyrir forseta
Alþingis og Margrét fékk þing-
flokksformennskuna í staðinn,
sem auðvitað var mun rýrara
embætti, svo hún á mikilla harma
Ólafur Ragnar Grímsson ásamt Össuri Skarphéðinssyni. Ól-
afur naut dyggs stuðnings Þjóðviljans sáluga undir stjórn
Össurar og Marðar Árnasonar þegar hann varð formaður
flokksins 1987 og hann átti hauka í horni víða annars stað-
ar, svo sem Sigdór Sigdórsson á DV. Nú er Þjóðviljinn allur,
Össur orðinn krati og Mörður kominn í Þjóðvaka.
að hefna. Ég held þess vegna að
það sé mikill misskilningur að Ól-
afur hafi hana í vasanum, því
hann samþykkti þessi skipti og ég
er alls ekki viss um að Margrét sé
búin að fyrirgefa honum það.“
Margrét vísar þessum vanga-
veltum hins vegar alfarið á bug.
„Ég hef unnið mikið og náið
með Steingrími á undanförnum
árum og það samstarf hefur geng-
ið með mestu ágætum. Jafnvel
þótt Steingrímur hefði rekið
manninn minn, sem hann gerði
alls ekki, þá væri það býsna und-
arleg ástæða fyrir því að bjóða sig
fram til formennsku flokks sem
starfar um allt land og hefur þús-
undir félagsmanna innan sinna
vébanda."
SPURNING UM STÍL
Þegar upp er staðið snýst bar-
áttan milli Steingríms og Margrét-
ar líklega fyrst og fremst um stíl.
„Steingrímur er ekkert annað
en Ólafur Ragnar með öfugum for-
merkjum og jafnframt Svavar aft-
urgenginn,“ segir einn af heimild-
armönnum blaðsins. „Margrét
stendur hins vegar síður fyrir
miklar málefnalegar breytingar en
fyrir breyttan stjórnunarstíl. Hún
kemur ekki til með að stjórna af
jafn mikilli hörku og óbilgirni og
þeir Svavar og Ólafur gerðu, og
Steingrímur kemur til með að
gera ef hann nær kjöri. Margrét
kemur til með að slaka á klónni og
klíkurnar missa mikið af sínum
völdum.“
Margrét segist sjálf leggja meiri
áherslu á breytta stjórnskipan
innan flokksins en áherslubreyt-
ingar á málefnasviðinu.
„Ég stefni fyrst og fremst að því
að dreifa valdinu meira og vil að
framkvæmdastjóri flokksins,
þingflokksformaður og þeir sem
sitja í apparötum eins og mið-
stjórn og framkvæmdastjórn fái
meiru ráðið en nú er, auk þess
sem ég vil virkja kjördæmaráð og
Alþýðubandalagsfélögin víða um
land og hinn almenna flokksfélaga
yfirleitt mun betur en nú er raun-
in. Málefnalega séð held ég að við
Steingrímur séum ekki svo ýkja
fjarri hvort öðru.“
EKKI SANNFÆRÐUR
„Auðvitað snýst þetta um völd,
persónuleg völd og ekkert annað,
á hvorn arminn sem við lítum,“
segir þingmaðurinn. „Málefnin
eru ekki annað en vettvangur sem
þessir menn nota til að tryggja
völd fyrir sig og sína. Ég á hins
vegar eftir að sjá að þessu sé
öðruvísi farið með Margréti.“
-ÆÖJ
PÓRIR GUÐ-
MUNDS-
SON,
fréttamaður Stöðvar
2, sem að undan-
förnu hefur dvalist í
höfuðborg Evrópu-
bandalagsins, Brus-
sel, og flutt okkur
þaðan fréttir af gangi
mála, ætlar í lok
sumars að láta af
fréttaritarastarfi
sínu. í þess stað
hyggst hann flytja á
klakann þar sem
bíða hans fyrri störf,
eða sem fréttastjóri
erlendra frétta á
Stöð 2. Ákveðið hef-
ur verið hver hrepp-
ir starfið í Brussel í
hans stað, en það er
Telma L. Tómasson,
sem undanfarið ríf-
lega eitt ár hefur
flutt okkur fréttir á
Bylgjunni. Telma
sem á ættir sínar að
rekja til Hollands og
talar meðal annarra
tungumála hollensku
reiprennandi, en það
tungumál er að hluta
til talað í Brussel,
tekur við starfinu á
hausti komanda...
n i