Alþýðublaðið - 25.11.1975, Blaðsíða 3

Stefnuliós Sigurður E. Guðmundsson skrifar
o
Er samfylking
komin á laggirnar?
Síðastliðinn þriðjudag birtu Al-
þýðublaðið og Þjóðviljinn ítar-
legar fréttir og frásagnir af
flokksþingi Alþýðuflokksins og
f lokksráðsf undi Alþýðubanda-
lagsins, er fram fóru um síðustu
helgi. Það væri að sjálfsögðu
ekki fréttnæmtef ekki hefði vilj-
að svo óvenjulega til, að þeir
hlutar st jórnmá laályktana
beggja flokkanna, sem f jalla um
nærtækustu og mikilvægustu
verkefnin á sviði kjaramála og
stjórnmáia, eru furðu keimlíkir,
fjalla að mestu um sömu verk-
efni, eru í nær jafnmörgum
liðum og raunar er einn þeirra
(um lífeyrissjóðamálin) skráður
nær sömu orðum á báðum stöð-
um. Er þvi ekki að furða þótt að
manni setji nokkra undrun í
fyrstu, en síðan taki maður að
hugleiða í fullri alvöru hvort ver-
iðgeti, að báðir þessir kaf lar eigi
sér sama upphaf, báðir séu af
sömu rótum runnir. Hvert getur
þá það upphafsskjal verið, hver
eða hverjir eru hugsanlega höf-
undar þess og hvar skyldi það
hafa verið samið?
Eins og óður segir voru framangreind-
ar samkomur flokkanna tveggja haldnar
um siðustu helgi. Björn Jónsson, forseti
Alþýðusambands Islands, segir i viðtali
viö Alþýðublaðið ofangreindan dag (sl.
þriðjudag), að á kjaramálaráöstefnu ASl
hinn 2. desember nk. muni „naer eingöngu
verða fjallað um kjaramál. A þeirri ráö-
stefnu verður væntanlega gengið frá meg-
inkröfum verkalýöshreyfingarinnar og
stefnan ákveðin i komandi samningavið-
ræðum. Þessí mál eru að sjálfsögðu að
komast á athugunarstig... A fundi mið-
stjórnarinnar á fimmtudag lagði ég og
framkvæmdastjóri ASt fram fyrstu hug-
myndir um kjarna hugsanlegrar álykt-
unar um kjaramálin.” Þessar upplýsing-
ar eru vitaskuld afar fróðlegar og gætu
gefið til kynna, aö einhver tengsl væru
milli „fyrstu hugmynda” Björns Jónsson-
ar og Snorra Jónssonar, framkvæmda-
stjóra ASI/ annars vegar, og framan-
greindra ályktana Alþýðuflokksins og Al-
þýðubandalagsins um slðustu helgi hins
vegar. Má i þvi sambandi leiða hugann aö
tvennu öðru, sem sýnist rökstyðja þaö.
Það er löngu kunnugt, að sunnudaginn
11. október sl. flutti Björn Jónsson ræöu á
kjördæmisþingi Alþýðuflokksins i
Reykjavik, sem Alþýðublaðið réttilega
nefndi „stefnumótandi”. I henni gaf hann
til kynna aö væri rikisstjórnin til viðræðu
þar um myndi hann telja hyggilegast, að
boginn i samningaviðræðum launþega-
samtakanna á næstunni yröi ekki spennt-
ur svo hátt, aö hann yrði þjóðarbúskapn-
um ofviða — enda kæmu þá jafnframt til
margs konar mikilvægar félagslegar,
fjármálalegar og efnahagslegar ráöstaf-
anir af hálfu rikisvaldsins. Nefndi Björn
einar 10—12 ráðstafanir á þessum sviðum,
er hann taldi nauðsynlegt að gera, ætti
samkomulag að geta tekizt. Samkvæmt
minnisseðlum mfnum frá þessu þingi
verður ekki annað séð, en hann hafi i
þeirri ræðu nefnt velflestar þær ráðstaf-
anir, sem framangreind þing Alþýöu-
flokksins og Alþýðubandalagsins setja á
oddinn i ofangreindum ályktunum slnum
um síðustu helgi. 1 framhaldi af þvi má
hugleiða, hvort hugsanlegt sé, aö þær hafi
einnig verið uppistaðan i þeim „fyrstu
hugmyndum”, sem Björn og Snorri Jóns-
son lögðu fram á miðstjórnarfundi ASl sl.
fimmtudag. Ekki er óliklegt að svo hafi
verið.
1 lokin má benda á eftirtektarverða
frétt af flokksþingi Alþýöuflokksins, sem
birtist i Alþýðublaðinu sl. miðvikudag.
Þar segir frá ræðu Gylfa Þ. Gislasonar á
þessa leið m.a.: „Hann benti á, að for-
ystumenn launþega vildu vanda sérstak-
lega til kröfugerða sinna og stefna að rót-
um verðbólguvandans fremur en að
hugsa fyrst og fremst um krónutöluhækk-
un. Um þetta hefði stjórn ASt leitaö sam-
starfs við stjórnarandstööuflokkana.
Óformlegar viðræöur hafi fariö fram og
viss samstaöa náöst um stefnumótun I
kjarasamningum. ... Auk samnings-
ákvæöa þyrftu einnig aö koma til stjórn-
málaráöstafanir. 1 Ijósi þess bæri aö
skoöa fyrirliggjandi drög aö stjórnmála-
ályktun...”
Þegar allt þetta hefur verið rakið,
viröist sem megindrættir myndarinnar
séu orðnir mjög skýrir og varla eða ekki
fari milli mála hvernig málin hafa þróazt.
Sterkar likur benda óneitanlega til þess,
að höfundar „upphafsskjalsins” séu þeir
Björn Jónsson og Snorri Jónsson, er hafi
samið það i „samstarfi við stjórnarand-
stöðuflokkana”, „óformlegar viöræður
hafa farið fram og viss samstaða náðst
um stefnumótun i kjarasamningum”.
„Upphafsskjalið” hafi siðan „borizt” inn
á þing Alþýöuflokksins og Alþýðubanda-
lagsins og oröið grundvöllur að þeim
ályktunum, sem gerðar eru að umtalsefni
i upphafi þessa greinarkorns og eru svo
furðulega likar. Kemur það raunar ekki
heldur á óvart þegar höfð eru i huga orð
Björns Jónssonar á framangreindu kjör-
dæmisþingi, um aö „óhjákvæmilegt væri
aö leita eftir samstarfi við Alþýöubanda-
lagiö heilshugar og af fyllstu einlægni.
Hann lagði jafnframt áherzlu á, að full-
komin eining yröi i verkalýðssamtökun-
um”, segir á minnisseðlum minum. Eftir-
tektarvert er, að með þessum hætti virðist
sem komin sé á laggirnar samfylking
stjórnarandstöðuflokkanna (sennilega
allra þriggja) og verkalýöshreyfingarinn-
ar um „stefnumótun” i kjarasamning-
um”, en það getur i rauninni talizt stór-
pólitisk frétt, sem hugsanlega gæti haft
önnur og meiri áhrif en nú er fyrirsjáan-
legt. En hvaö sem um það er, margt er i
deiglu þjóðmálanna um þessar mundir og
verður fróölegt að sjá hvernig úr rætist.
Rvik. 19. nóv. 1975.
% Dagsími til kl. 20: 81866
• • f rettaþraðunnn K s ^ s ^
Margir kærðir
vegna „heimilis-
leysi”
Arlega eru nokkur hundruð
manns kærðir og sektaðir fyrir að
tilkynna ekki aðsetursskipti.
Samkvæmt upplýsingum Hag-
stofunnar hafa það sem af eru
þessu ári um 250 manns verið
kærðir af þessum sökum.
Sektir eru þó ekki háar fyrir
þetta brot eða 5-800 krónur. Yfir-
leitt tekst að hafa uppá fólki sem
flytur án þess að tilkynna nýtt
heimilisfang, en húsráðendur eru
skyldir til að tilkynna um það fólk
sem búsett er i húsum þeirra. Þaö
eru þó dæmi þess að fólk hafi guf-
að gersamlega upp um lengri eöa
skemmri tima og þá jafnvel bor-
izt fréttir af þvi erlendis eftir
langan tima.
Frestur til að vera á réttu
heimilisfangi næsta ár rennur út
1. des. n.k.
Kvennakór
á plötu
Kvennakór Suðurnesja er nú að
gefa út sina fyrstu plötu og eru 12
lög á plötunni, bæði innlend og er-
lend. Söngstjóri er Herberg H.
Agústsson, einsöngvari Elisabet
Erlingsdóttir og undirleikarl
Ragnheiður Skúladóttir.
Formaðurkórsins er Margrét
Friðriksdóttir og hafa konurnar
sungiö viða um land og auk þess
komið fram I sjónvarpi.
Inndjúpsáætlun
langt fram
úr áætlun
„Tilgangur „Inndjúpsáætlun-
arinnar”, er sá að koma i veg fyr-
ir að þessar sveitir fari i eyði.
Þeir 48 bændur sem eiga i hlut,
hafa haft það litlar tekjur, að þaö
kemur að þvi að þeir þurfa að
flýja heimkynni sin,” sagöi Árni
Jónsson landsnámsstjóri I viðtali
viö Alþýðublaðið fyrir skömmu.
Þessi svokallaða „Inndjúpsáætl-
un” nær yfir Snæfjallahrepp,
Nauteyrarhrepp, Reykjafjarðar-
hrepp og ögurhrepp. Arið 1973
var skipuö nefnd á vegum Land-
náms rikisins, þar sem ástand
mála i þessum hreppum var
rannsakað, og var niðurstaða
hennar lögð fyrir Alþingi, þar
sem áætlunin var siðan sam-
þykkt. Uttekt á heildarkostnaði á-
ætlunarinnar var um 100 milljón-
ir, en útséð er um það, að sá
kostnaður munfara langt fram úr
áætlun. Inndjúpsáætlunin miöar
aöþviað auka bústofn bændanna,
byggja fleiri útihús og rækta land.
Til þessara framkvæmda fengu
bændur viðbótarlán viöhin venju-
legu sem bændur fá til útihúsa-
bygginga, sem eru 60% af heild-
arkostnaði þeirra. Fá bændurnir
allt aö 85% lán til bygginganna,
plús 55% lán til byggingar áburö-
arkjallara. Til viðbótar þessara
55%, fá þeir 20% styrk. Er það þvi
ljóst að þessi lán eru með ein-
dæmum hagstæð, þegar tillit er
tekið til hins langa greiöslutima,
sem mun vera um 15til 20 ár. Með
þeim veröbólguhraða sem nú er,
eru lán þessi hreinar gjafir. Þess-
ir hreppar eru mjólkurlausir eins
og er, en á si"ðasta ári voru byggð
13 fjárhús, en aðeins eitt fjós.
Sagöi Arni landnámsstjóri að nóg
væri af fjósum, en hörgull væri á
fjárhúsum.
Á fyrsta framkvæmdaári á-
ætlunarinnar sem er fimm ára,
var kostnaöurinn rúmar 40
milljónir, en fyrstu 3 árin munu
verða kostnaöarsömust. I fyrra
tókst að ljúka tilskildum áfanga,
en i ár, sem er nokkurskonar
hlöðuár áætlunarinnar, hafa
framkvæmdirnar veriö i lág-
marki. Stafar það af seinkun á út-
borgun lána.
Ekki eru allir á eitt sáttir um
þessa Inndjúpsáætlun, og finnst
mörgum sem þetta sé mjög ó-
timabærar aðgerðir, meðan á-
standiö i fjármálum þjóðarinnar
er ekki betra en raun ber vitni. Er
hætta á þvi að þessi fjárútlát eigi
eftir að verða meiri en nokkurn
getur órað fyrir, þegar fram liða
stundir.
Ein slysa-
gildran enn
„Þegar fólk veröur að ganga á
götunni við hliðina á gangstett-
inni, sem hefur verið I viðgerð
i óratima, er verið að bjóða
hættunni heim á grófan
máta,” sagöi maður nokkur,
sem hringdi i Alþýöublaðið
fyrir nokkru. Sagði hann að
við homið á Njarðargötu og
Þórsgötu hefðu staöiö nokkurs
stéttinni sem gerðu það að verk-
um, að gatan væri nú eina leiðin
fyrir vegfarendur og væri það
mesta mildi að ekki hafi oröið
stórslys úr. A þessum glæfrastað,
er blindhorn, sem varasamt er
fyrir eldra fólk semekki hefur
fulla sjón, að ferðast um eins og
ástatt er. Að lokum sagði maður-
inn, sem var kominn á eldri ár, að
til þess að auka á þessa slysa-
gildru, væri engin gangbraut i
grenndinni, þannig að réttast
væri að gera þessa götu að göngu-
götu, meðan ekkert er að gert.
Hyggjast betla
á götum úti
„Islenzkir námsmenn erlendis
leyfa sér engan munað i sinum
lifsvenjum. Það er t.d. borðuð i
mesta lagi ein máltið á dag, ef
máltið skal kalla og það að hafa
brauð og ost á borðum kallast al
gjör lúxus,” sagði Gréta Hall-
grimsson leiklistarnemi, en
Gréta er ein af þeim fjölmörgu is-
lenzku námsmönnum sem stunda
nám erlendis en hafa orðið að
hverfa heim sökumfjárskorts,
sem stafar þá helzt af seinagangi
við greiðslu námslána og einnig
skertu raungildi námslánanna.
Gréta stundar leiklistarnám i
London, en kom til landsins um
miðjan nóvembermánuð vegna
peningaleysis, og hafði þá Al-
þýðublaðið samband við hana og
innti hana frétta af Islenzkum
námsmönnum i Bretlandi.
„Greiðsla námslána átti að
fara fram á timabilinu frá 15.-30.
september, en þegar ég kem heim
nú um miöjan nóvember þá höfðu
engir peningar sézt ytra.Fólk lifir
á lánum sem það fær ýmist hjá
vinum og kunningjum sem eru
bjargálna, eða námsmenn leita
hreinlega á náðir brezkra banka
og fá bankalán til mismunandi
langs tima. Astandið er orðiö það
slæmt aö þegar ég hvarf heim
vegna fjármagnsleysis þá töluðu
námsmenn ytra um það i fúlustu
alvöru að fara út á götuna með
húfu i hendi og betla.”
Þá sagði Gréta hlálegt til þess
að vita að um leið og raungildi
námslána væri skert um 50% þá
tefðust greiðslur verulega. Ekk-
ert tillit væri tekið til geysilegrar
hækkunar framfærslukostnaðar
og væri raunverulega illmælanleg
sú skerðing sem orðið hefði á
námslánunum nú i haust.
Að lokum sagði Gréta Hall-
grimsson: Það er hætt við þvi að
mikill fjöldi námsmanna erlendis
snúi heim og hverfi frá námi fljót-
lega, ef ekkert verður að gert.
Þeir námsmenn sem eiga að fjár-
hagslega sterka bakhjarla, heima
fyrir, yrðu þá einir eftir. Sem sagt
langskólanám þar með orðið
fárra fjársterkra forréttindi.”
25 ára afmæli
25. aðalfundur Dýraverndunar-
félags Hafnarfjarðar var haldinn
fyrir skömmu. Jón Sigurðsson
sem hefur setið i stjórn félagsins
frá stofnun þess, eða i 25 ár, var
kjörinn heiðursféiagi og er hann
sá þriðji sem hlotnast sá heiður.
Félagar i Dýraverndunarfélagi
Hafnarfjarðar eru um 100 og
gengu á aðalfundinum 9 félagar i
það.
Forseti félagsins var endur-
kjörinn Þórður Þórðarson, en
hann hefur verið i forsæti þess i 23
ár og 2 fyrstu árin var hann um-
sjónarmaður félagsins.
A fundinum var rakin saga fé-
lagsins og kom þar fram að all-
verulegur og góður árangur hefur
náðst um bætta og mannúðlegri
meðferö dýra á félagssvæðinu á
starfstímabilinu.
Ný ferðaskrifstofa
Laugardaginn 22. nóvember
1975 var stofnað i Reykjavik
hlutafélag til starfrækslu feröa-
skrifstofu undir nafninu SAM-
VINNUFERÐIR.
Aðalhluthafar i ferðaskrifstof-
unni eru Samband isl. sam-
vinnufélaga, Samvinnutrygging-
ar g/t og Oliufélagið h/f, en hluta-
fé félagsins er samtals kr. 15
milljónir. Kaupfélögum, félags-
mönnum þeirra og félagasamtök-
um verður gefinn kostur á að
gerast aðilar að ferðaskrifstof-
unni.
Fyrstu stjórn félagsins skipa:
Erlendur Einarsson. formaður,
Valur Arnþórsson. varaformaður
og meðstjórnendurAxel Gislason
Hjalti Pálsson, Hallgrimur
Sigurösson og Sigurður Þórhalls-
son.
Framkvæmdastjóri hefur verið
ráðinn Böðvar Valgeirsson, sem
verið hefur framkvæmdastjóri
skrifstofu Sambandsins i
Hamborg.
Til Péturs
1 upphafi fundar 36. þings Al-
þýðuflokksins — aukaþings —
var samþykkt sam-
hljóða að senda starfsfólki Land-
helgisgæzlunnar r'r' f adi
simskeyti:
„Starfsfólk Landhelgisgæzl-
unnar
c/o Pétur Sigurðsson, forstjórl
36. þing Alþýðuflokksins sendir
ykkur öllum kveðjur og óskar
ykkur gæfu og gengis við hin
vandasömu störf, er nú leggjast á
herðar ykkar við að gæta 200
milna fiskveiðilögsögunnar.
I dag hafa Islendingar einir
lagalegan rétt til fiskveiða á
þessu svæði, og svo á þaö að vera
um alla framtið. ögrun erlendra
stórvelda getur þó gert hlutverk
ykkar erfitt og hættulegt, en ís-
lendingar munu standa allir sem
einn að baki ykkur, þar til Sam-
einuðu þjóðirnar staðfesta rétt
okkar og endanlegu markmiði
landhelgismálsins verður náð í
reynd.
Alþýðuflokkurinn.”
Alþýðublaðid ©
Þriðjudagur 25. nóvember 1975.