Vísir - 02.03.1974, Blaðsíða 6

6
Vísir. Laugardagur 2. marz 1974.
VÍSIR
(Jtgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastj. erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Ritst jórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Ilaukur Ilelgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Ilverfisgötu 32. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
i lausasölu kr. 25 eintakið.
Blaðaprent hf.
Persónulegi þátturinn
Allur þorri manna tekur einungis þann þátt i
stjórnmálum að velja milli lista i kosningum.
Þessi þátttaka er að sjálfsögðu hornsteinn lýð-
ræðisins. En hins vegar væri æskilegt, að hinn
þögli almenningur léti að sér kveða á fleiri svið-
um stjórnmálanna.
Þegar þessi þorri manna tekur einnig þátt i að
velja ©öfn frambjóðenda á þá lista, sem siðan er
kosið um, er stigið skrefi lengra i átt til lýðræðis.
Með opnum og bindandi prófkjörum hjá stjórn-
málaflokkunum £ær almenningur þetta pólitiska
vald i hendur.
Æskilegast væri, að stjórnmálaflokkarnir
héldu sameiginlegt prófkjör, eins konar forkosn-
ingu. Þeir hefðu þá sameiginlegan kjördag og
kjörstaði i prófkjörinu og fólk veldi þá um, hjá
hvaða flokki það vildi taka þátt i prófkjöri.
Þvi miður er litill áhugi á prófkjörum hjá flest-
um stjórnmálaflokkanna. Fyrir fjórum árum var
Framsóknarflokkurinn að fara inn á þessa braut.
En nú veldur klofningurinn i flokknum þvi, að
leiðtogar hans óttast, að prófkjör mundu ýfa sár-
in. 1 undirbúningi sveitarstjórnakosninga vorsins
er það þvi Sjálfstæðisflokkurinn einn, sem leggur
áherzlu á prófkjör.
Kjósendur Sjálfstæðisflokksins i Reykjavik og
viðar eiga þvi kost á lýðréttindum umfram aðra.
Þeir geta tekið þátt i persónulegri kosningu milli
manna. Þetta er mikilvægt atriði i þvi ópersónu-
lega listakosningakerfi, sem rikir hér á landi.
Hin góða reynsla, sem Sjálfstæðisflokkurinn
hefur af prófkjörum, mætti gjarnan leiða til auk-
ins áhuga annarra flokka á þessu tæki lýðræðis-
ins. Með tið og tima gætu þá ákvæði um forkosn-
ingu komizt inn i stjórnarskrána til eflingar lýð-
ræði á íslandi.
—JK
Vönduns endurnýjunina
Fjórir af átta borgarfulltrúum Sjálfstæðis-
flokksins i Reykjavik hafa dregið sig i hlé að
þessu sinni. Þeir taka ekki þátt i prófkjörinu, sem
fer fram nú um helgina.
Þetta er kjósendum flokksins hvafping um að
taka þátt i prófkjörinu og tryggja á þann hátt sem
bezt val á frambjóðendum flokksins i borgar-
stjórnarkosningunum i vor. Það er mikilvægt, að
endurnýjun borgarfulltrúa verði sem vönduðust.
Prófkjörið er tækið til að ná þeim árangri.
Prófkjörið er opið öllum stuðningsmönnum
flokksins. Þátttakendur verða að vera næstum
7000 til að prófkjörið verði bindandi. En vonir
standa til, að þátttakendur verði töluvert fleiri og
er mikilvægt, að hver geri sitt til þess, að svo
megi verða.
Kosningin er að þessu sinni einfaldari en i sið-
asta prófkjöri fyrir borgarstjórnarkosningar.
Þátttakendur þurfa ekki að raða hinum kosnu
upp i töluröð, heldur krossa þeir einfaldlega við
átta til tólf nöfn á seðlinum.
Látum fjöldann en ekki fámennið ráða.
—JK
Þór Whitehead:
Fólkið kaus Frjáls-
lynda í mótmœlaskyni
— stjórnmálaleið-
togarnir
brugðust
lágmarksskyldu
sinni
Visir hafði i gær samband við Þór Whitehead,
sagnfræðing i Oxford, og bað hann að segja álit
sitt á úrslitum brezku kosninganna. Talningu
var ekki lokið i kosningunum, þegar talað var
við Þór.
Ég tel að kosningaúrslitin beri
fyrst og fremst að skoða sem
vantraust á efnahagsstefnu
Heaths, sú stefna hefur hingað til
ekki náð tilgangi sinum, þvi verð-
lag hefur stöðugt stigið. Hún hef-
ur einnig leitt til sifelldra
árekstra við verkalýðshreyfing-
una eins og heimsfrægt er. í-
haldsmenn gátu ekki boðið
kjósendum upp á neitt annað en
að landið héldi áfram á sömu
braut, og það vildi fólkið ekki.
Fylgisaukningu Verkamanna-
flokksins má áreiðanlega að
miklu leyti rekja til þess, að
kjósendur vilja gefa flokknum
tækifæri til að spreyta sig á
Harold VVilson — hefur lýst sig reiðubúinn til stjórnarmyndunar.
Edward Ileath — verður honum
ýtt til hliðar innan flokks sins?
inu, að mikil vá sé fyrir dyrum i
efnahagslifinu, þótt stjórnmála-
mennirnir hafi ekki hugrekki til
að segja þá sögu alla. Kannanir
sýndu, að fólkið væri reiðubúið til
að taka á sig miklu meiri byrðar
heldur en nokkur stjórnmála-
flokkur hefur farið fram á til
þessa. Kjósendur vildu umfram
allt, að landið kæmist i heila höfn
efnahagslega og slegið yrði á
verðbólguna af krafti. Þeir lýstu
sig fúsa til að taka á sig stór-
hækkaða skatta, orkuskömmtun
og aðra lifskjaraskerðingu, að-
eins ef þetta mætti verða til þess
að koma efnahag landsins á
réttan kjöl.
Harris taldi, að það yrði væn-
legast til fylgis i þessum kosning-
um að lofa sem allra minnstu en
leggja þvi meiri áherzlu á þær
fórnir, sem framundan væru. Sá,
sem mestu lofaði, myndi mestu
fylgi tapa.
Mesta hreyfingin á kjósenda-
fylginu er til Frjálslynda
flokksins. Og hvorugur stóru
flokkanna hlýtur nægilegan
stuðning til að geta myndað
meirihlutastjórn. Það væri synd
að segja, að Frjálslyndir hefðu
lofað litlu i þessum kosningum, og
þvi mætti til sanns vegar færa, að
kenning Harris fengi ekki alls
kostar staðizt.
En dæmið má einnig setja
öðruvisi upp: Kjósendur fundu
ekki það, sem þeir vildu helzt hjá
stóru flokkunum tveimur og kusu
þvi Frjálslynda i mótmælaskyni.
Mér finnst reyndar að skýra
megi fylgisaukningu Frjáls-
lyndra i þessu ljósi. Fólkið, sem
kaus Frjálslynda flokkinn, virð-
ist almennt gera sér óljósa grein
fyrir stefnumiðum hans, enda eru
þau mjög á reiki. En eins og
Harris sagði: Kjósendur gera
kröfu til þess, að stjórnmála-
foringjarnir komi fram við þá
eins og fullorðið fólk, en ekki
börn. Þegar foringjarnir bregðast
þeirri lágmarksskyldu, gripa
kjósendur til mótmæla með at-
kvæðaseðlinum. Afleiðingin kann
að verða veik stjórn á örlaga-
stundu.
verðbólgunni. Og þeir vona, að
langþráður friður verði saminn á
vinnumarkaðnum. Það siðast-
nefnda hefur eflaust vegið hvað
þyngst á metunum i iðnaðarhér-
uðum Mið-Englands, þar sem
þriggja daga vinnuvika er i gildi.
Kemur ekki á óvart, að Verka-
mannaflokkurinn bætir við sig
mestu fylgi i þessum iandshluta,
enda þótt heildar-fylgisaulQing
flokksins nægi honum væntanlega
ekki til þess að hljóta hreinan
meirihluta á þingi.
Eitt athyglisverðasta við þess-
ar kosningar er stóraukið fylgi
Frjálslynda flokksins. Fylgis-
aukning hans held ég sé enn eitt
dæmið um það vonleysi og leiða,
sem kjósendur á Vesturlöndum
eru haldnir, og kom svo eftir-
minnilega fram i kosningunum i
Danmörku.
Fyrir nokkrum dögum átti
brezka útvarpið samtal við Lous
Harris, forstöðumann Harris-
stofnunarinnar, sem stendur fyrir
skoðanakönnunum. Harris
greindi frá þvi, að i könnunum á
almennu viðhorfi kjósenda hefði
komið fram, að þeir vilja ekkert
frekar en að stjórnmálamennirn-
ir temji sér hreinskilni.
Kjósendur vilji fá að vita
umbúðalaust, hvernig hag
landsins er háttað. Það liggi i loft-
Jeremy Thorpe — loforðatistinn langur en stefnumörkin óljós