Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1952, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
65
r*
Ólaíur Ölafsson kristniboði:
Á þúsund tungum
f DAG, 2. sunnudag í níuvikna
íöstu, verður minnzt í kirkjum um
land allt starfs Hins íslenzka
biblíufélags. En það er, cins og
kunnugt er, elzta starfandi félag
iandsins.
Til er í eigu margra íslendinga
mikil bók, sem þó lætur lítið yfir
sér. Brot alþýðu- og vasaútgáfunn-
ar er lítið eitt minna en á íslend-
ingasagnaútgáfunni nýju, en þykkt
ekki nema þumlungur. Pappír er
í henni svo þunnur að blaðsíðutal
er yfir þúsund og letur svo smátt
og þétt, að lesmálið mundi fylla
þrjár til fjórar bækur Fornritaút-
gáfunnar, ef með sama letri væru.
Verðlag eftir því.
En í mjúku skinnbandi og gylt
í sniðum kostar vasaútgáfa Biblí-
unnar ekki nema um fjörutiu
krónur.
Biblían slær þó ekki öll met í
heimi bókanna með yfirlætisleys-
inu einu. Hún er einnig þekktust
allra bóka, hefur verig lengst les-
in og náð langsamlega mestri út-
breiðslu. Mestu máli skiftir vitan-
lega að Biblían hefur haít óvið-
jafnanlega miklu meiri áhrif en
nokkur bók önnur.
2.
Biblían er upphaflega orðin til
á tungum tveggja austurlenzkra
smáþjóða. Gamlatestamentið á
hebrezku (að undanskildum nokkr-
um kapitulum á kaldeisku), og
Nýjatestamentið á grísku.
Útbreiðsla Biblíunnar stendur
frá upphafi í beinu sambandi við
vöxt og viðgang kristniboðsins. Að
postulunum liðnum héldu menn í
frumkristni sér að vitnisburði
hinna spámannlegu og postullegu
rita Biblíunnar um Jesúm Krist.
Með trúboðinu var unnið að því
að flytja þjóðunum þann vitnis-
burð á þeirra eigin tungu. Hefur
það haldizt til þessa dags.
Það auðveldaði mjög kristniboð
í upphafi, að Gamiatestamentinu
hafði verið snúið á grísku löngu
fyrir Krists burð, og að gríska var
viðskifta- og menningarmál mik-
ils hluta hins víðlenda rómverska
ríkis.
Mjög snemma eftir að kristniboð
hófst voru að minnsta kosti ein-
stök rit Biblíunnar þýdd á sýr-
lenzku og koptisku. Var það gert
jafnt í þágu safnaðanna sem trú-
boðsins. Biblían sjálf hefur ávallt
þótt bezti kristniboðinn, bezta út-
breiðslutæki kristnidómsins.
Það átti langt í land að hafið
væri skipulagsbundið starf að út-
breiðslu Biblíunnar um gjörvallan
heim.
Af biblíuþýðingum á tímabilinu
frá postulunum til siðaskiptanna
(á 16. öld), skal hér enn getið
tveggja.
Á fjórðu öld er Biblíunni snúið
í fyrsta skifti á tungu þjóðflokks,
er ekkert ritmál hafði. Síðan átti
hún eftir að verða fyrsta bókin á
fjölmörgum tungumálum.
Gotar voru upphaflega komnir
frá Skandínavíu en fluttu (á þjóð-
flutninga tímabilinu) til Suður-
Evrópu. Þar týndust þeir sem sér-
stakur þjóðflokkur, um síðir. Hið
eina er vitað er nú um tungu
þeirra, hefur varðveitzt í allveru-
legum leifum af biblíuþýðingu
Titilblað af Nýatcstamenti Odds
Gottskálkssonar.
fyrsta kristniboða og biskups
þeirra, Úlfilasar. Svíar komust yf-
ir handritið, rúmum þrettán öldum
eftir að þýðingin var gerð. Er það
nú ein hin dýrmætasta eign há-
skólabókasafnsins í Uppsölum.
Kirkjufaðirinn Hieronymus vann
að því á árunum 389—403 e. Kr., að
snúa Biblíunni á latínu. Lífsferill
hans var afar ævintýralegur. Síð-
ari hluta ævinnar dvaldi hann í
Betlehem og vann þar að þýðing-
unni. Þýðing hans, Vulgata, hefur
síðan á miðöldum verið löggilt
Biblía rómversk-katólsku ldrkj-
unnar. Hefur Vulgata óefað verið
fyrsta Biblían, sem hefur komið
hingað tii lands með hinum nýja
sið.
,... jT ~ * ' ''V * -«1
3.
Biblíunni var ekki mikill sómi
sýndur í katólskum sið. Kirkjan
sem slík tók á sig ábyrgðina fyrir
sálarheill fylgjenda sinna. Latína
var mál hennar. Traust til presí-
anna kom í stað uppfræðslu. Biblí-
una mátti ekki fá leikmönnum í
hendur. — Jafn ágætur maður og