Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Blaðsíða 19

g \ Ifl

rg
.
14 fchrvaf' ISS4
ir og oftít er,

r voru
\ iom&.
avtio.
við að það sé lítið gagn í því að þykjast
fullkanna helli með því að hálfkanna
hann. „Annað hvort allt eða ekkert",
eegir hann, og að endingu tekst honum
að sannfæra okkur.
í>að tekur stuttan tíma að kanna af-
hellinn, sem er vart nema 40-50 metrar
að lengd. í honum er fátt merkilegt að
sjá, nema hvað Örn finnur þar inn í
hellinum miðjum snjáðan og tóman
Camelpakka og bréf utan af amerísku
tyggigúmíi. Ómenningin hefur meira að
Begja náð að troða sér inn í yztu útskot
wndirheima íslands.
Við skreiðumst til baka eftir hrjúfum
hraunbotninum með áþekkum óhug og
Bextíumenningarnir, þegar Keflavíkur-
ejónvarpinu var hleypt af stokkunum.
Innan skamms erum við aftur staddir á
Bama stað og áður en við lögðum upp til
®ð kanna afhellinn. Þar er áð, hver
Ikveikir sér í sígarettu, og ég rissa af-
hellinn upp í snarheitum í blokkina
tnína, ásamt ýmsum öðrum athugasemd-
um um hvelfinguna. Það er slökkt á
öllum luktunum nema einni til þess að
Epara battaríin, og umhverfið verður
enn kuldalegra og draugalegra. Allir
þegja þar til Guðmundur segir:
„DjöfuU hefði ég gaman að vita hvort
þessi hellisfjandi endar einhvers stað-
ar?“
„Nú, erum við ekki einmitt staddir
liérna þess vegna?“, svarar örn þurr-
lega.
„Jú, ég sagði bara svona“, segir Gúð-
mundur afsakandi og bætir svo við
dreymandi á svip: „Annars óska ég þess
beitast, að við finnum holu upp úr hon-
»tm einhvers staðar náilægt Skíðaskálan-
ta þess að fá kaffi“.
„Ég er klár á einu“, segir Snorri,“ að
við erum ekki þeir fyrstu, sem komum
hingað inn“, og lyftir upp pappírsrusli
orðum sínum til frekari áherzlu.
„Við erum nú ekki komnir nema á
að gizka 200 metra inn í hellinn," svara
ég, „og ekki ólíklegt að einhverjir hafi
villzt svo langt inn í hellinn — einhvern
tíma.“
Svo verður löng, löng þögn. Svo segir
Guðmundur um leið og hann kremur
logandi sígarettustufbbinn með fætin-
um:
„En ofsalega myndi mér bregða, ef
það kæmi nú einhver þarna út úr myrkr
inu“.
„Líttu við, Guðmundur minn“, svarar
Snorri með svo heimspekilegri ró, að
það fer hrollur um okkur alla. Svo lítum
við við sem einn maður — við sjáum
glitta í ljós, sem kemur út úr myrkrinu
í aðalhellinum, og einhver okkar hvísl-
ar: „Djöfullinn, maður“.
V ið höldum niðri í okkur andanum
og bíðum átekta. Svo sjáum við glitta
í mannverur — tvær lágvaxnar mann-
verur, sem feta sig varlega í áttina til
okkar eftir stórgrýtinu. Og þegar þær
koma enn nær sjáum við að þetta eru
tveir drengir — ósköp mannlegir og
hversdagslegir strákar í kringum ferm-
ingu. Þeir virða okkur fyrir sér af sömu
forvitni og við virðum þá fyrir okkur.
Sérstaklega virðist hjálmurinn hans
Guðmundar vekja eftirtekt þeirra. Guð-
mundur á í miklum vandræðum, þar
sem hann reynir að fela haglabyssuna
fyrir þeim. Það yrði erfitt að útskýra
lilgang hennar í ferðinni — ekki erum
X4. deaemnber 1906
við á rjúpnaskyttirii í iðrum jarðar.
Þeir verða fyrri til að fá máhð.
„Góðan dag“.
„Góðan dag“, muldrum við á móti,
enda þótt mér þyki nærtækara að segja
góða kvöldið þarna í myrkrinu.
„Fóruð þið langt inn“. spyr Guð-
mundur.
„Nei, við komumst ekki alveg inn“,
svarar annar, og horfir grunsemdaraug-
um á snærisspottann, sem Örn heldur á.
„Það bilaði vasaljósið hjá honum“, bætir
hann við og bendir á félaga sinn, „svo
við urðum að snúa við“.
„Nú, vitið þið hvar hellirinn endar“,
spyr Guðmundur aftur furðulostinn.
„Við erum hérna með kort af honum".
svarar stráksi og dregur snjáðan papp-
irssnepil upp úr vasa sínum.
„Kort af honum??!!!“ hrópum við upp
yfir okkur, og mér verður litið á krotið
í blokkinni minni.
„Já“, svarar strákur undrandi á furðu
og vantrúnaðarsvipnum í andliti okkar,
„ég fann það í einhverri bók, sem ég
man ekki hvað heitir“.
Við erum orðlausir, rýnum bara í
kortið — það minnist enginn á frum-
könnun og mælingar lengur. Þarna er
að finna ýmsar gagnmerkar upplýsing-
ar um hellinn. Hann er rúmir 800 metr-
ár að lengd, skiptist innst inni í þrjár
smærri greinar, á einum staðnum er að
finna storknaðan hraunfoss, á öðrum
ekki neitt, og á þriðja eitthvað sem
kallast Trölladagstofa. Mælingin sem
kortið er sniðið eftir er gerð 1954 —
bara 12 árum á undan okkur — lengdin
mæld með f jarlægðarmæli. Vitað hefur
verið um hellinn um örófir alda, og þess
getið að menntaskólanemar hafi fyrst
gert almennilega mælingu á hellinum
fyrir 1030, minnir mig að hafi staðið, þá
með venjulegum bandspotta, eins og við
notum, en hvergi er minnst á hermanna-
hjálm í þvi sambandL Draumur okkar
um að verða frægir og fá að skrifa í
Náttúrufræðinginn er því þurrkaður út
á augabragði.
Jt egar við höfum fengið nægju
okkar af þeim fróðleik, sem kortið hef-
ur að geyma, kveðjum við strákana með
virktum og þakklætL Við losum okkur
nú að mestu við alla pinkla, hagla-
byssan er skilin eftir og sömuleiðis
snærisspottinn. Hröðum við nú ferð
okkar mjög og innan skamras erum við
staddir við hraunfossinn, sem kortið
hafði greint frá. Er þar um að ræða á-
kaflega merkilegt fyrirbæri og hefur
einhver prófessor H. Munger, sá hinn
sami og gerði kortið, kallað fossinn
„furðuverk“. Þykir mér það fullsterkt
til orða tekið, en þó getur verið að feg-
urðarskynjun okkar hafi eitthvað verið
miður sín vegna hinna válegu atburða,
sem áður gerðust.
Því næst leggjum við leið okkar i
Tröllabaðstofuna, og þykir mér hún ó-
neitanlega nokkru merkilegri en foss-
inn. Þar er hvelfing nokkur, en í henni
•miðri súla frá lofti til gólfs. Væri alls
ekki svo galið hjá Ferðafélagi íslands að
efna þar einhvern tíma til jólaballs, því
vel má hengja alls kyns jólapoka og
annað glingur á súluna, þannig að úr
verði fyrirmyndar jólatré, og dansa þar
síðan í kringum.
Er við höfum skoðað nægju okkar af
þessum furðuverkum, hröðum við leið
okkar áleiðis til dagsbirtunnar. Ekki er-
um við þó komnir út úr baðstofunni, er
við rekumst á „plakat“ eitt, þar sem á
er ritað að hér hafi ferðaklúbbur Starfs-
manna Osta og smjörsölunnar, eða eitt-
hvað því um líkt, snætt hádegisverð
anno hitt og þetta. Er þetta aðeins til
þess að árétta enn frekar fyrir okkur,
að við séum alls ekki þeir fyratu, sem
könkumst á við hellisbúann.
Eftir um hálflíma göngu erum við svo
aftur staddir út í dagsbirtunni, og hef-
ur mér aldrei fundizt sólin skína eins
faUega og þá, né skýin lóna eins tígu-
lega yfir Bláfjöllum. Og allt er gott,
þegar endirinn er beztur, því að hellis-
förin opinberaði fyrir okkur, hve und-
ursamlegt er að lifa og hrærast hér
ofanjarðar, og vildi ég ekki skipta á því
hlutskipti við álfinn, sem lifir í hólnum
þótt ég fengi töfrasprotann hans í hönd.
En einhver staðar í miðjum Raufar-
hólshelli liggur 25 metra snærishönk,
og fúnar einmana innan um nakta
steina, sem tákn um góðan vilja og
fallega meiningu. Þó er þetta snæri
kannski ríkasta táknið fyrir almenna
vanþekkingu á ýmsum merkum stöðum,
sem liggja svo að segja alveg við bæjar-
mörkin, og mættu góðir menn þar úr
bæta.
ÁKALL
Gefðu mér
eitt blóm
rós
a£ lífi þínu,
gefðu mér
einn dropa \
dögg i
af munni þínum í
gefðu mér i
eina sól i
birtu |
augna þinna i
i
gefðu mér
eitt saltkorn
orð
af vörum þínum
gefðu mér 1
einn draum 1
ímynd 1
ástar þinnar
gefðu mér
eina ósk
frið
frá hjarta þínu
gefðu mér
einkum eitt
vizku
veraldar þinnar.
Steinar Lúðvíksson.
■lesbök; morgunblaðsins 19