Lesbók Morgunblaðsins - 26.10.1969, Blaðsíða 9

SífeHlKJinl sOT og suincnanlÞey, sem
balkiaðd Þinigeyinga og töðuir
þeirra. Þar var lokið slætti og
allir að yrkja sléttubönd, með-
an beðið var eftir að háin
sprytti. Sumir brugðu sér norð-
tir í sumarleyfinu og áttu bjarta
daga við Mývatn og aðrir héldu
lengra, alla leið í Hornafjörð og
Öræifasvedt; iþainigað var niú fært
hverjum smábíl í fyrsta sinn.
Svonia er vegagerðin alltaf að
sækja sig og bnáðum kern/ur
veguir yfir Sikeiðaráinsainid líka
segja þedr, og brýr yfir allar
þessar óbrúanlegu ár, sem færa
sig til um kílómetra á ári.
4.
Norðuir í Skaigiaifliir'ði voinu á-
hugamenn um öræfaferðir að
dnaiga vegageirðíinia að landi; þeir
ætluðu að brúa Jökulsá eystri
fnam umidir jökfliuim, afllllt í sjiáitt-
boðaviniruu.. Noikknu síðar kvað
við ramakvein: Sérfræðingar
að suininian voru >að hiuigsia uim að
stífla kvíslar úr nokkrum ám
norður á söndum og veita hinu
bleissiaða, niorðlienEka vaitinii suð-
uraf til meiri virkjana handa
ólukkans álkóngunum og auð-
félögunum til að græða á. Rétt
eins og Sunnlendingar hefðu
ekki nóg af vatni í þessari
nómu'ðu vætutið. Um genvallt
Norðurland hljómaði réttlætis-
krafan, að norðlenzkt vatn skal
renna norður af heiðum eins og
það hefur gert frá dögum Einars
Þveræings og Þorgeirs Ljósvetn
ingagoða og gerir enn á dögum
Bjöms á Löngumýri og
Jakobínu í Garði.
I júlímánuði hvarf sjónvarp-
ið okkur með öllu og við urð-
um í bili af þeirri daglegu
reynslu að sjá, hvernig lægðirn
ar á veðurkortunum stóðu í bið
röðum að komast til landsins
rétt eins og hér væri viður-
kenndur áningarstaður. Sumar
komu vestan af Labrador, aðrar
spruttu upp í námunda við
Þanghafið og stundum skutu
þær upp kollinum við Skotland.
En það gilti nokkurn vegin
einu; þær stetflnidu óhaiggacnfliega
að einu og sama markinu og
stóð furð'anlega á endum, að ein
niáði í hælana á þeirri næstu.
Þó varð simávegis frávik frá
þessari reglusemi laugardaginn
fyrir verzlunarmannahelgi.
Menn vissu í bókstaflegum skiln
ingi ekki hvaðan á þá stóð
veðrið, þegar hílalestir mjökuð-
ust út úr bænum og forin breytt
ist á svipstundu í kunnuglega
rykmekki. Þvílíkur léttir. Hvar
sem irjóður fannst í kjarri, þar
var haldið mót og allsstaðar
virtust templarar hafa töglin
og hagldirnar, en þeir sem
höfðu með sér flösku urðu að
fara á Kaldadal eða Sprengi-
sand eða aðra afskekkta staði
til að vera ekki settir út af
sakramenitinu. Helginni lauk
með því að víða flæddi undir
fólk í tjöldum og þóttist hver
góður að komast heim.
Um igervallt siunmiainiver't iand
ið mafljaði hver gamgfær traiktor;
allsstaðar var verið að rífa nið-
ur í þurrkinn og sumir komust
svo langt að ná einhverju upp
í dr'íii áðiur em roisinin laig'ðli þjak
andi hendi yfir byggðirnar að
nýju. Nú var ekki um anmað að
ræða en að setja allt sitt traust
á höfuðidaigimm og stamidia þá
klár að þurrkinum. Jafnframt
þessu voru dapurlegar fréttir
aif sildinmá; húm hiaifði verið að
villast í hafi suður við Hjalt-
land og sumir voru að elta hana
þar, en aðrir höfðu snúið sér
að þorskinum, enda hefur hann
ævinlega staðið með íslending-
um í harðæri.
5.
Þetta verður stutt sumar, ef
það kemur þá, varð sumum að
orði. Hver uppstytta og glæta
milllli dkúrta var nýtt; fyrir sól-
dýrkendurna var hver dagur
martröð líkastur og sennilega
hafa þeir borið sig enn ver en
bændur. Það var næstum því
átakanlegt að sjá fólk með fyrr
verandi sólbrúnku á kroppnum,
reyna að nýta stu'fitar, svilkuiiar
stundir í laugunum. Jafnvel Val
björn var farinn að fölna og
flestir aðrir bláhvítir á litinn.
En meðfram þjóðvegum gaf
að líta aðra og sorglegri sjón
en bláhvíta kroppa í laugunum.
Það var heyfengur bænda í mis
munandi vondu ásigkomulagi,
sumt gulleitt og niðurrignt, ann
að í hrúguim, mismunanidi gegn
votum. Þeir gömlu með lífs-
reynsiiuna höfðu rétt fyriir sér;
það reyndist ekki hafa rignt
nóg framan af sumrinu: Nú brá
til samhelldari vatnsveðra og
meiri úrlkotmiu uppúr 'höfuðdeg-
inum.
Þá var hætt að reikna með
sumrinu, þokkalegir haustdagar
var það skásta, sem í vændum
væiri, svalir dagar með hvítu
sólskini og þeirri stillu, sem oft
verður undir veturinn. Sú von
brást að vísu í september og um
réttaleytið mátti sjá fólk í öllum
tiltækum hlífðarfötum að ná
upp kartöflunum sínum. Sumir
urðu að byrja á því að fá skurð
gröfu og grafa skurði kringum
garðana til þess að ná vatn-
inu af þeim. Einhver gróða-
hyggjumaður lagði aleiguna í
útsæði í vor og setti niður í
heil flæmi uppi á Kjalanesi.
Þegar séð varð, að þar mundi
allur vélakostur sökkva í vatns
elginn, tók maðurinn þann kost
að auglýsa: Hver sem var mátti
kiomia oig freisita iþess að niá upp
kartöflunum hans og fá upp-
skeruna á 5 kr. kílóið.
Þaninig fer það stundum
þegar menn ætla að taka inn
lainigþrláðiain gróðia. Þeir, sem
miesit 'hiafla borið úir býtum á fjár
festingu í steinsteypu, urðu einn
ig að bíta í það súra epli, að
kaupendur fengust helzt ekki
til að borga kostnaðarverð fyrir
fokhelt og tilbúiið uinidiir tré-
verk. Hefur það rnikla stein-
verk breytzc í lii iuðverk eig-
enda sinna 05 er þó vandséð
að regntíðin elgi þátt í því. .
Þegar alþingi kom saman að
nýju, var ennþá þungbúið yfir
Suðurlandi. í september hafði
verið svo kalt, að aðeins árið
1918 var verra. Og allir muna
hvað gerðist þá: Mesti frosta-
vetur á þessari öld og mann-
gengt á sjó úr Reykjavík og
uppá Skaga.
6.
Ef litið er ögn lengra en nef-
ið nær, þá verður efst í huga
tunglferð Bandaríkjamanna af
atburðum sumarsins. Jafnvel
hér á þessum norðlæga hjara
mátti greina óminn af tali
þeirra Armstrongs og Aldrins,
meðan þeir lentu ferjunni.
Aldrei hefur allur heimurinn
staðið svo á öndinni um leið og
einn atburður gerðist. Sumir
héldu í barnaskap sínum, að
slíkur sigur tækninnar mundi
þjappa þjóðum heims saman í
auikinnii vinisemid, en svo einfalt
er það nú víst ekki.
Af greinum í blöðum og við-
ræðum manna mátti ráða, að
nýtt goð yrði hafið á stalí og
mundi það leysa öll vandkvæði
he'imsins. Þetta nýja goð hafði
ýmis nöfn, tæknikunnátta, skipu
lagning, sérhæfing og þar fram
eftir götunum. Nú væri um að
gera að læra af reynslunni,
stæla vinnubrögðin, sem reynd-
ust svo vel 1 geimferðaáætlun-
inni og allt myndi tæknin leysa.
Biskupinn yfir íslandi taldi
að vísu, að hitt hefði glatt sig
enn meir, ef þeir hefðu ákveðið
að leggja niðuir bardaga og
vopnabrúk í Víetnam, ellegar
kynþáttamisrétti væri úr sög-
unni.
Sem sagt; tuigfllfleirðin bregður
stórum svip yfir dálítið hverfi
og skyggir á aðra atburði sum-
airsins. Ýmiisilegt hecflucr þó gerzt,
þegar betur er að gáð; ieiðtog-
arnir, sem ráða ferðinni, koma
og fara. Á þessu sumri sleppti
de Gaulle stjórnartaumum í sínu
heimalandi og Ho, leiðtogi Norð
ur Víetnama safnaðist til feðra
sinna. Þeir verða báðir taldir
meðiail þeirra, sem settu svip á
öldina og eitt er víst: Skoðanir
slíkra leiðtoga, fordómar þeirra,
keppikefli og jafnvel sérvizka,
hafa nú orðið áhrif langt út
fyrir þau landamæri, sem marka
ríki þeirra. Þannig er heimur-
inn orðinn á okkar dögum, ein
samofin heild.
7.
Um það leyti er síldin tók að
veiðast við Eldey og Ustinov
þáði boð Rósinkrans, var sæt-
ið enn á túninu í Gunnairs-
hólma og vegfarendur í Austur
stræti stikluðu yfir polla og sáu
gul, rauð og græn umferðarljós
in speglast í votu malbikinu.
En nú er eins og það skipti
naumast máli lengur, sumarið
er búið. Við höfum beðið eftir
uppstyttunni, en hún er ókom-
in. Börnin axla skólatöskurnar
í þeirri morgunskímu, sem sí-
fellt verðiur fölari; þau gœtu
þegið ofurlítinn snjó. En við
sem höfum ekki ennþá komið
því í verk að setja snjódekkin
undir, erum kannski farin að
vona, að rigningin haldist. Snjó
dekk eru svo skollii dýr. Já,
bara að rigningin haldist nú.
Og þegar við sjáum allar lægð
irnar á veðurkortinu, þá getum
við hallað okkur aftur á bak í
stólnum og huggað okkur við,
að vonandi eru snjódekkin
langt undan.
Einn morgunin.n var Esj an orðin Ihvít niður í rætur.
Utisamkomurnar voru flestar lieldur grámuskulegar.
ReysK.apartiðina á Suðurlandi bar uppá laugardag fyrir verzi-
unarmannahelgi.
26. oiktóber 1069
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9