Lesbók Morgunblaðsins - 17.06.1973, Blaðsíða 12

Þar var þá teomtnai Uárus
Maignú'sson í Svönaifellli, (trriarust-
ur qg ágsatur tterðaimaðuir, van
lur fjöruiferðum. — Viar haran
strax tfúis itífl. að ifyflgja prefeti
á fjöruna. Voru þeir skjött
ferðbúnir. Héldu Iþieir tfélagar
fyrst um 'Hof til Fagiurhólsmýr
ar, þaðan út í Inigólflslhölfða.
Uim tferð þeissa er toint tfrá-
sögn isr. Jónis í blaðinu AJkra-
nes 1,—3. tllbl. 1956.
Var nú haldið vestiur tfjöruna
•unz þeir tfundu iskipið strand-
að 1 brtiimgarðinrum. Skip þetta
vtar þýzlkt. í flæðarunáliniu var
Stór björgunatíbátur á hvolllfi,
bjöiigunarbelti oM. dót. Mann
Sáu þeir enlgan, hvoriki á landi
né úti í skipinu, Isem var tfalstf
a miðsaindriifinu og haiflaðist til
lands. Eni sr. Jón vildi tfreista
þqss að vitfa hvort noklk-
'ur maður vœri Iþar luim borð.
Hann var harðsækinn sundimað
ur, enda hafði hamn tengi iðk-
að þá ttþróttf aif miiMuni áhiuiga.
Það er iþó mieð ólllikindum að
hairm Skyldi láta Isér tema tfil
Framh. á bls. 14
LEIÐRÉTTING
I Uesbók 20. maí, 1973 urðu
miistök i tfveimur myndatextum
í grein sr. Jóns M. Guðjómssoin-
ar um konuna, sem hélt við
móðurmálinu með því að flesa
ibiblíuna. Undir myndinni efst á
síðunni á að standa Margrét
Jónsdóttir í stfað Gunnhilldar
Halldórsdóttur. Margrét átfti
heima í Dalas í Texas og það
var hún sem hélt við móður-
málinu með Iþví að lesa foiblí-
una. Nsest fyrir neðatn er mynd
af konu og stendur 'þar undir
Margrét Jónsdóttir. (Það er
rangtf; konan heitir Jónttna Jóns-
dóttir og er systir Margrétar,
sem ffluttíst vestfur og fytrr er
frá sagtf. Jónína var gift Jóni
Halldórssyni, útfgerðarmanni,
og þau bjuggu á Akranesi. Þau
Jónína og Jón eignuðust 6
•böm, sem náðu tfullorðinlsaldri:
’Gunnhildi, konu Boga Ólafsson-
ar, meniytaskðlalkein'niara, Skafta
og Einar, útgerðairmemn á Akra
•nesi, Kristínu, Halldór og Dag-
björt.
Viðdvöl
í X
Framh. af bls. 3
Einhvers staðar var andlit
undir tré, dauflega upplýst af
sjálfu sér. Augu, er lýstu sorg,
undir mjúku hári, sem hlaut að
vera ljósjarpt, enda þótt það
sýndist grátt á þessari nóttu,
bleik húð með ávölum munni,
sem hlaut að vera rauður, þó
svo að hann sýndist líka vera
grár.
„Komdu,“ saigði ég við þetta
andlitf.
Ég tók á arm hennar, mennsk
an arm, lótfar okkar þrýstust
hvar að öðrum, fingur olkkar
fundust og fléttuðust saman,
þegar við gengum hlið við hlið
í þessum ókunna stað, eftir
ókunnri götu.
„Kveifctu efltiki," sagði ég, iþeg
ar við gengum inn í herbergið,
þar sem ég lá utan við mig og
svimaði i dimmunni.
1 henni greindi ég grátandi
andlit og steyptist niður í hyl-
dýpin, hyldýpin, eins og þeg-
ar maður veltur niður stiga-
tröppur, svimháa stiga úr flau-
eli. Ég steyptist niður enda-
laust, ný og ný hyldýpi...
Endurminningin sagði mér,
að þetta hefði allt gerzt, og að
nú lægi ég á þessum kodda, i
þessu herbergi, hún hjá mér,
án þass að ég heyrði andar-
drátt hennar. Hún sefur ró-
lega eins og bam: Guð minn
góður, var ég ekkert nema
heili?
Oft virtist vatnið dökka
hreyfingarlaust, sú von greip
mig, að ég mundi vakna, fiinna
til fóta minna, heyra á ný,
lyfcta ag ekki aðeins hugsa. Og
þá þegar var þessi hljóða von
mikils virði, en hún yfirgaf mig
brátt, því að vatnið dökka fór
aftur á kreik, þreif aítur hjálp
anvana líkama minn og
bar hann tímalaust inn í al-
gleymið.
Endurminningin flræddi mig
einnig um það, að nóttiin ætti
sín takmörk. Aftur hlyti að
daga. Hún sagði Mka, að
ég gæti drukkið, kysst og grát
ið, einnig beðið. En maður get-
ur ekld beðið með heilanum ein
um. ‘Þó að ég nú vissi, að ég
væri vakandi, lægi vakandi í
rúmi ungverskrar stúiku, á
mjúkum kodda hennar á nið-
dimmri nóttu, já, þó að ég vissi
þetta allt, h'laut ég samt að trúa
því, að ég væri dauður ...
Það var eins og rökkur, sem
kemur hljótt og seint, svo ótrú
lega seint, að maður getur ekki
tfylgzt mieð þivtt. Fyrst hieldur
maður að um sjálfstolekíkingu
sé að ræða. Þegar eiinhver er
staddur I jarðholu á dimmri
nóttu, getur hann ekki trúað
þvi, að það sé 1 raun og veru
rökkrið, þessar mjúku, björtu
rákir toak við ósýnilegan sjón-
deildarhring; hann heldur að
þetta sé blekking, þreytt aug-
un hafa orðið fyrir ofreynslu
og virðast endurspegla eitt
hvað úr einhvers 'konar leynd-
ardómsfullum ljósgeymum. Og
samt er það rökkrið í raun og
veru, sem verður nú meira ,að
segja enn máttugra, gráu flekk
irnir þama bak við sjóndeild-
arhiringinn toreiðast smám sam-
an út, og maður hlýtur að tfrúa
því, að nú fari að daga.
Ég fann allt í einu að mér
var kalt. Fætur minir stóðu út
undan sænginni, berir og
kaldir, og ég þreifaði á veru-
leika kuldans. Ég andvarpaði
þungan, fann eigin andardrátt,
sem snerti vanga minn, foeygði
mig fram, þreifaði eftir tepp-
inu og breiddi yfir fætur mér.
Ég hafði aftur hendur, hafði
aftur fætur og greindi minn
eigin andardrátt.
Þá fálmaði ég til vinstri í
hyldýpinu, þreif upp fouxum-
ar mínar af gólfinu og heyrði
skrjáf í eldspýtnastokk.
„Kveiktu ekki, fyrir alla
muni,“ sagði nú rödd hennar
hjá mér og hún andvarpaði.,
„Viltu reykja?“ spurði ég
lágt.
„Já,“ svaraði hún.
1 skímu eldspýtunnar var
hún heiðgul. Munnurinn var
dökkgulur, kringlótt, svört,
óttafull augu, húðin eins og
mjúkgulur sandur oig hár-
ið eins og dökkt hunang.
Það var erfitt, að tala, að
toyrja á einhverju. Við
heyrðum bæði, hvernig tíðin
rann, undarlegur, óljós niður,
sem sekúndumar runnu saman
við.
„Hvað ertu að hugsa?“
spurði hún alveg upp úr
þurru. Orð hennar voru eins
og mjúkt, markvisst skot; þau
rufu einhverja stíflu i mínum
innra manni, og áður en ég
hafði einu sinni tíma til að sjá
andlit hennar við byrjandi
birtu, sagði ég: „Ég er einmitt
að hugsa um það, hver muni
'liggja í þessu herbergi eftir
sjötíu ár, hver muni sitja eða
liggja á þessum hálfa fermetra,
og hvað hann muni vita um
þig og mig. Ekkert,“ sagði ég,
„hann mun vita það eitt, að
þiað var stríð.“
Við köstuðum toæði sígarettu
foútunum okkar á vinstri
við beðinn, þeir féllu hljóð-
laust ofan á buxurnar mínar,
og ég varð að hrista þá af þeim,
svo að báðar litlu glœðurnar
runnu saman í eitt.
„Og þá var ég að hugsa um
það, flwer hietfði vierið Ihéma tfyr-
iir sjötíu árum, eða svo. Ef til
vill hefur verið hérna akur,
maís eða blómlauikar hafa vax-
ið hér, tvo metra undir höfð-
inu á mér, og vindblærinn lék
•hér 'um, og á hverjum margni
hvíldi þessi dapurlega móða yf
ir sjóndeildanhrinignuim á unig-
'Versfcu isíéttfunni. Eða etf tfil /viM
hefur eirihver átt hú‘s héma.“
„Já,“ sagði hún hljóð-
lega, „fyrir sjötíu árum var
hér hús.“
Ég þagði.
„Já,“ bætti hún við, — „ég
held að fyrir sjötíu árum hafi
afi minn toyggt þetta hús.“ Þá
hijóta 'þeir að hafa llaigit jám-
brautina héma, og hann vann
við hana og Ibyggði þetta litla
hús fyrir vinnulaunim. Og svo
fór hann i striðið, gamla strið-
ið 1914, og hann féll 1 Rúss-
landi. Og því næst var það fað
ir minn, sem átti hér einhvem
fotett og hann vann Mlta við
jámihraiutina. Hann dó i.þessu
stiúði.“
„Féllhann?"
„Nei, hann dó á sóttarsæng.
Móðiir mín var dáin áður. Og
nú býr hér bróðir minn með
konu sinni og bömum. Og eftir
sjötíu ár munu bamalböm hans
búa hér.“
„Ef til vili," sagði ég, „en
þau munu ekkert vita um okk-
ur.“
„Nei, enginn maður fær að
vi'ta, að þú yarsit hjá mér.“
Ég greip litlu höndina henn-
ar, þessa dúnmjúku hönd, og
hélt henni upp að andlitinu á
mér.
Þama, þar sem glugginn var,
mátti greina mynd eins og út-
skorna, mun gleggri en í dimmu
næturinnar.
Ég fann skyndileiga, að hún
færði sig framhjá mér, án þess
að snerta mig, og ég heyrði létt
trítiið frá berum fótum hennar
á gólfinu. Þá heyrði ég að hún
klæddi sig. Hreyfingar hennar
og skrjáfið var svo óljóst. Að-
eins þegar hún þreifaði eftir
hakinu á sér til þess að hneppa
treyjuhnappana, heyrði ég all-
glöggan andardrátt.
„Nú verðurðu að Iklæða þig,“
sagði hún.
„Lofaðu mér að liggja," sagði
ég.
„Ég vil ekki kveikja."
„Nei, kveiktu ekki og lofaðu
mér að liggja."
„Þú verður þó að eta eitt-
hvað, áður en þú ferð.“
„Ég fer ekki.“
Ég tók eftir þvi, að hún var
að fara I skóna og undrandi í
hálfdimmunni horfði hún til
mín, þar sem ég lá.
„Jæja,“ sagði hún ofurlágt,
og ég gat ekki gert mér grein
fyrir, hvort furða hennar eða
hræðsla mátti sín meira.
Þegair ég sneri höfðinu til
hliðar, gat ég nú í hálfröfckri
séð hana í stórdráttum. Hreyf
ingar hennar voru mjúkar, hún
leitaði upp við og pappír og
tók eldstokkinn upp úr vasa
mínum.
Þessi hljóð bárust að eyrum
mínum eins og lágvært, kviða-
fullt kall einhvers, sem stend-
ur á strönd og hrópar til ann-
ars, sem vatnsstraumur ber
áfram. Og nú vissi ég, að ef
ég stæði ekki strax upp,
ákvæði mig ekki næstu minút-
umar, að yfirgefa þetffca hljóða,
vaggandi glötunarskip, mundi
ég deyja í þessu rúmi eins og
fariama maður, og verða skot-
inn á þessum kodda af þess-
um óþreytandi böðlum, sem
ékkert var falið fyrir.
Meðan ég lagði hlustir við
lágt söngl hennar, þar sem hún
stóð við eldstæðið og horfði á
eldinn, og varmt skin hans
veitti mér vængjaþor, virtist
mér heill heimur eða meira en
það skilja mig frá henni. Hún
stóð þama eirihvers staðar við
útjaðar itfs mins, raulaði lágt
og gladdist yfir vagandi glóð.
Ég skildi það allt, sá það, and-
aði að mér lyktinni af pappírn
um, sem var að fiaMia samaji, og
þó hefði hún hvergi igietað stfað-
ið fjær mér.
„Ristu nú á fætur," sagði
stúlkan frá ofninum, „þú verð-
ur að fara.“ Ég heyrði að hún
isietfti sfcaftpott ytfir eHdinn og
fór að hræra í. Þefcta var eink-
ar fallegt og þægilegt hljóð,
notalegt trésleifarhljóð, og
lyktin frá mjölrétti, sem var að
soðna, fylflti heilbergið.
Framh. á bls. 16
BRIDGE
DANiSKT spii’Jarflnn John Treflde l'eikur llistilr sínar i
eftirfarandi spilli, sem er frá l'ei'iknuim rrnICIj Dainmerk-
ur og Tyrklands í Evrópuimóiliinu 1971.
Norður:
A G-6-2
¥ 8
4 K-D G-10-4 3-2
4» K-D
Austur:
A ÁTO-9 7-5-3
V 9-6-2
4 Á-9-7-6
* —
Suður:
A K-4
¥ G-10-7-3
♦ 8
4» Á-10-9-7-6-4
Sagin.i'r gengu þannig:
Suður: Vestur: Norður: Austur:
Pass 1 hjarita 2itígflár 2 ‘spaúair
Fass 3fllaulf Fass 4hjönöu
Norður i'ét út löigul' kóng, saignhaifi (Trelde) drap í
borði, iét atftur útf tigui, 'trompaði heima, en' suð.ur
kastiaiði Ilaiutfi. Sagnhaffl .l'ét niú úit spaiðla dirotftnimgu,
gatf í iborði, suður drap með toónigiii, iét út hjanta,
drepiflð var með droititnrinlgu, spis'ðia 8 látira út oig drep-
ilð með tóuminii i toorði. Næsit flét saignhatfd út spaða
ás, suöur varð 'að tfromp'a, en sagnhaifi itrompaðii yf-
ir með kóngiraum, iét úit teutf, itroim'paðl í borði, flót
enn útf spaiða og enin varð suður að Itrompia og enin
tromipáði 'sagnhatfi ytfir og þá var staiðam þessiii:
Norður:
A —
¥ —
4 D-G-104
* K
Austur:
A 7-6
¥ 9
4 9-7
* —
Suður:
A —
¥ G
4 —
* Á-10-9-7
Sa'gnhatfi lét úit íauií, itrom.pa'ði í borði, llét úit spaða
og suður varð að tromipa, em saignhaíi. kastaðE iáufi.
Suður fékk nú sf.á'g á laiuifa ás, era saignhiaifi átftd af-
gamgflnh og vann sþiEð. Segj'a má að be'ttfa sé óvenju-
Jeg aðferð við að raá tnompuraum atf andstfæðinigun-
um.
Vestur:
A —
¥ 5
♦ —
4. G-8-5-3
Vestur:
A D-8
V Á-iK-D-5-4
4 5
* G-8-5-3-2