Lesbók Morgunblaðsins - 25.01.1976, Blaðsíða 5

mjög misvel á sig komið; sumir
voru alveg rúmliggjandi og, að
mér fannst, svo mjög út úr heim-
inum, að harla litlar likur virtust
á því að segulbandsspólan yrði til
mikillar afþreyingar. En á DAS
var líka farið með spólu til Guð-
mundar Arnasonar, sem var hinn
hressasti við vinnu á netahnýting-
arverkstæðinu. Svo mikil er eftir-
spurnin eftir talbókum á þessu
eina dvalarheimili, að 40 manns
voru á biðlista í sumar.
Heimsendingarþjónusta bóka-
safnsins á ekki hvað sízt erindi
við stofnanir eins og elliheimili
og sjúkrahús. Það getur þurft að
fara með bækur um borð í skip,
eða til þeirra, sem komizt hafa í
kast við lögin og eru bak við lás og
slá.
Þegar Elfa Björk byrjaði að
vinna við Borgarbókasafnið vorið
1974, hafði hún samband við Fé-
lagsmálastofnun Reykjvíkurborg-
ar, Sjálfsbjörg, landssamband
fatlaðra, Öryrkjabandalagið, mið-
stöð heimahjúkrunarkvenna og
fleiri aðila. Alls staðar var henni
vel tekið, símatimi var auglýstur i
tvo tíma á dag og siðan hafizt
handa. Starfsemin hefst á þann
hátt, að hver lánþegi er heimsótt-
ur til skrafs og ráðagerða. Og síð-
an á hann kost á einni bókasend-
ingu mánaðarlega, sér að kostnað-
arlausu.
Eg sannfærðist um það, að til
þess að gegna því starfi sem Elfa
Björk sýndi mér þennan dag, þarf
bæði mikla þolinmæði, þjónustu-
lund og þrek. Margt eldra fólk
heyrir fremur illa, og þá þarf að
tala hægt og skýrt. Það þýðir ekki
neitt að flýta sér. En tvisvar verð-
ur gamall maður barn, og margir
af elztu kynslóðinni eru bráðlátir
og eiga erfitt með að biða — eins
og börnin. En það bregzt ekki, að
þeir fara vel með bækurnar.
Fyrstu níu mánuðina vann Elfa
Björk ein við þessa þjónustu. Hún
ók bilnum, bar kassana, skráði,
tók til bækurnar og talaði við
fólkið. En eftirspurnin fór ört
vaxandi og í fyrrasumar var svo
komið, að hún hafði samstarfs-
mann hálfa vikuna og þótti það
mikill léttir. Einn dag í viku var
hún á bókasafninu, sem upp hef-
ur verið komið á Hrafnistu; sá þar
um útlán á bókum og ók bóka-
vagni til þeirra, sem voru rúm-
liggjandi og komust ekki af eigin
rammleik í safnið. í þvi sambandi
minntist Elfa Björk á, að borgin
er full af húsum, sem ýmist eru
lyftulaus, ellegar með lyftum,
sem ekki rúma hjólastóla. Hefur
áreiðanlega ekki verið hugsað fyr-
ir því sem skyldi að auðvelda fötl-
uðu fólki að komast leiðar sinnar.
I framhaldi af því sem hér hef-
ur verið sagt um nýbreytni í þjón-
ustu og útlánum Borgarbóka-
safnsins, finnst mér tilhlýðilegt
að kynna náms- og starfsferil
Elfu Bjarkar Gunnarsdóttur. um
leið og henni er óskað velfarnaðar
í starfi sem Borgarbókavörður
Reykjavíkur. Hún segir svo frá
því, sem á undan var gengið:
„Vorið 1965 varð ég stúdent frá
MR. 1 byrjun næsta árs hóf ég
nám við háskólann í Stokkhólmi
og las þá grein ensku, sem þar er
nefnd „merkantil-teknisk eng-
elska“. Áður en prófinu lauk, var
ég farin að.vinna og eitt sumar
vann ég á ferðaskrifstofu og
kynntist annrikinu, sem þar verð-
ur að sumarlagi. Haustið 1967
sótti ég um vinnu við Stockholms
Statsbibliotek og var svo lánsöm
að fá hana. Ég byrjaði þar um
haust, þegar í hönd fer einn mesti
annatími ársins. Sumarlánin voru
að koma inn; það er bækur, sem
lánaðar eru út úr safninu í þrjá
mánuði. Skólarnir voru að hefjast
sem sendar voru milli safna, bók-
menntakynningum og fleiru. Til
dæmis var rithöfundum boðið að
koma og kynna verk sín. 1 sérstök-
um barnadeildum var margvísleg
þjónusta fyrir börnin, upplýsinga-
þjónusta um bækur, sögustund-
ir og kvikmyndasýningar. Þarna
kynntist ég í fyrsta sinn þjónustu-
greininni „Boken kommer" eins
og Svíar kalla það, — það er að
fara með bækur út til þeirra, sem
ekki komast á bókasöfn af ein-
hverjum ástæðum. Þessi þjónusta
var þá mjög að eflast þar og mikið
samstarf við De blindas förening,
Blindrafélagið sænska, hvað varð-
aði bækur handa blindum. Ég
kynntist því með öðrum orðum.
að bókasafn var ekki bara skrif-
borðsvinna. Aðalstarf almenn-
ingsbókasafns var heldur ekki
það að „gæta“ bókanna, heldur að
nýta þær.
Mér hafði aldrei komið til hug-
ar að leggja stund á bókasafns-
fræði, en nú fór sú hugmynd að
verða áleitin og fór svo að ég sótti
um skölavist haustið 1969 í Bóka-
safnsskóla Borgarbókasafnsins og
fékk inngöngu. Ég hlaut að hrósa
happi, því aðeins 12 komust inn af
170 umsækjendum.
Námstíminn var rúmlega þrjú
ár, þar af er star'fsrevnsla talin
með og skylda að hún næmi 12
mánuðum. Lokapróf fæst ekki
nema maður hafi háskólapróf i
bókmenntasögu. Þar varð ég að
gera bragarbót og las „Litteratur-
historia með poetik." sem reynd-
ist allra skemmtilegasta viðfangs-
efni. Það tók heilt ár og á meðan
varð því ekki við komið að vinna
með skólanum. Að enduðu skrif-
aði ég og varði ritgerð um skáldið
og rithöfundinn Harry Martinson.
Fyrstu mánuðirnir í þessu
bókasafnsfræðinámi voru mjög
erfiðir og að hálfum fimmta mán-
uði liðnum, vorum við raunveru-
Að neðan til vinstri: Ein þeirra. sem
ekki kemst á safnið og fær bækurnar
heim, er Ólafla Árnadóttir. I kass-
anum hennar kennir margra grasa; i
þetta sinn fær hún bækur eftir
Gunnar Gunnarsson. Karup-Nielsen,
Peter Freuchen, Vilhjálm S. Vil-
hjálmsson og fleiri. Til hægri: Hér
ræðir Elfa Björk við Guðmund Árna-
son vistmann á Hrafnistu. Hann var
að fá „Gamla sögu' eftir Kristinu
Sigfúsdóttur — og fékk hana lesna á
kasettu. Hrafnista á nokkur kasettu-
tæki, sem vistmenn fá lánuð, en
rúmlega 40 voru þar á biðlista.
og fólk flykktist í borgina úr sum-
arleyfum. Ég vann í útlánum og
móttöku, en i hjarta hússins er
stórt afgreiðsluborð, þar sem
skáldverk á fjölda mörgum tungu-
málum eru á þremur hæðum. Eft-
ir fjóra mánuði var mér bent á, að
verið væri að koma á fót nýrri
deild: Lánecentralen för mell-
ersta Sverige — og mér fannst
tilvalið að komast þangað. Þar átti
að verða einn bókasafnsfræðing-
ur starfandi og hann þurfti að-
stoð.
Þetta starf fékk ég og nú fór í
hönd skemmtilegur tími. Bæði
var, að ég kynntist stofnuninni nú
betur en áður og starfið var lif-
rænt; það var óhjákvæmilegt að
endasendast um allt húsið. Sú
reynsla, sem ég hlaut þarna, varð
góður undirbúningur undir það
nám, sem ég hóf tveimur árum
siðar. Vinnuherbergi höfðum við
á efstu hæð hússins með fögru
útsýni yfir einn af þessum gull-
fallegu görðum við Sveavágen.
Ég átti eftir að binda tryggð við
Stadsbiblioteket, eignast þargóða
vini og vinnufélaga. Starf okka •
var í því fólgið að senda bækur
milli staða í Mið-Svíþjóð. Ég skildi
nú, að starfsemi almenningsbóka-
safns var miklu viðfeðmari en ég
hafði áður haldið. Nú kynntist
maður bókaþjónustu við sjúkra-
hús, vistheimili, vinnustaði og
fangelsi. Og eitt af þvi sem ég
kynntist var svonefnd „program-
starfsemi" safnsins, sem fram fór
bæði í aðalsafni og útibúum. Sú
starfsemi var fólgin í sýningum,
Til vinstri: Eifa Björk hafði aðsetur I útibúi Borgarbókasafnsins i Sólheimum 27. Hér er hún önnum kafin við að finnt
bækur, sem eiga að fara til lánþega úti I bæ daginn eftir.