Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1977, Blaðsíða 2

þau mega njóta góðs af þeim vís-
indalegum fróðleik, sem okkur
kynni að áskotnast um Aukana.
Við lögðum af stað f jeppa, ók-
um um nótt yfir Kordillerafj'öll
og komum til Pastaza um morg-
un. Við fundum fljótlega þyrluna
okkar, hún reyndist eldrauð á lit
og blasti við augum í opnu flug-
skýli. (Jti á flugvelli var önnur
vél, sem átti að flytja fyrir okkur
eldsneyti til herstöðvarinnar í
Gúraray.
Það rigndi eins og hellt væri úr
fötu þennan morgun, var nánast
skýfall. Leiðsögumaður okkar,
Tftó Parenó, var bjartsýnn þrátt
fyrir það. Og tæpum tveimur
stundum sfðar hófst þyrlan okkar
á loft af vellinum. Þrfr menn
voru á áhöfninni, Jorge Real,
flugstjóri, Raúl Torres, aðstoðar-
flugmaður, og Hugó Jaramitla,
flugvirki. Okkur virtist, að ferða-
lagið legðist heldur illa í þá alla.
Reyndum við, þótt þreyttir vær-
um og dasaðir, að telja f þá hug
með hreystiyrðum, kumpánleg-
um olnbogaskotum og sfgarett-
um.
Við komumst nú f loftið, eins og
áður sagði, og hækkuðum flugið
ört, og húsin f Pastaza hurfu brátt
sjónum okkar. Eftir svo sem
klukkustund komum við að ánni
Villanó og fylgdum henni úr því.
Áin er líkust mjólkurkaffi á lit-
inn og sneiðir grænt skógar-
þykknið sundur langa leið; hún
er ein fjölmargra, sem renna f
Amazónfljót og leggja sitt af
mörkum f þann óskaplega flaum.
Við höfðum slitið sambandi við
flugturninn f Pastaza og vorum
farnir að heyra frá stjórnstöðinni
f Cúraray. Eftir tveggja stunda
flug, eða um það bil, lentum við
svo hjá virkinu f Gúraray.
Gúraray stendur þarna við mót
ánna Villanó og Cúraray. Eru þar
íbúðarskálar, birgðaskemmur og
varðturnar, og þar byrjar land
Auka. Þarna er vel heitt og verða
menn kófsveittir samstundis er
þeir koma. Hermennirnir verða
nú samt sem áður að skrýðast
einkennisbúningum, en reyna að
verjast hitanum með því að klæð-
ast hvítu yzt. Allir bera þeir vopn
og eru hinir vígalcgustu með
skammbyssur f slíðrum reyrðar
við Iærið.
Það eru þó helzt varðturnarnir
tveir, sem setja herstöðvarbrag á
staðinn. Væru þeir ekki kynni
aðkomumaður, að halda, að hann
væri kominn í óspillta sumar-
leyfisparadís, gróðurrfkið er ótrú-
lega fjölskrúðugt, alls kyns
skepnur ganga fyrir fótum
manna og litrikir fuglar sitja
trjágreinar og sjá til þess að
aldrei verði með öllu þögult.
Aftur á móti var það okkur ráð-
gáta, hvernig í ósköpunum 300
hermenn gætu varið olíubor-
stöðvarnar fyrir Aukum; stöðv-
arnar eru dreifðar en landið stórt
og frumskógurinn svo þéttur, að
hann virðist fráleitt fær mönn-
um, enda er hann það víst varla á
köflum. Sýndist okkur siðmenn-
íngin ekki standa sterkum fótum
þarna f myrkviðunum, og hefði
hún teygt þennan anga sinn
lengra en efni stæðu til.
Aftur í steinöld
Við fórum frá Cúracay um
þrjúleytið. Strax handan her-
stöðvarinnar tekur við þéttur
skógur og hafa menn séð minnzt
af honum. Flugmennirnir skiptu
störfum og aðstoðarflugmaðurinn
leysti flugstjórann af um stund.
Ekki var að búast við bústöðum
Auka fyrsta spölinn. Hins vcgar
fóru fljótlega að sjást rudd rjóður
Um Auca-indiánana í Amazónskógum, sem tóku á móti trúboðum og
öðrum ókunnugum með eitruðum örvum — en standa nú höllum fæti
gagnvart ásókn landnema og olíuleitarmanna. Eftir Peter Baumann
I Ketsjúamáli er
orðið „Auka“ haft um
villimenn, menn, sem
búa fjærri öðrum, eru
„ósiðaðir“ og fjand-
samlegir. Aukaindí-
ánarnir rísa fyllilega
undir þessu nafni.
Hervirki þeirra eru á
allra vörum í Ekvador
á reglulegum fresti.
Sjaldan líður langt
milli þess, að þeir ráð-
ast á þorp eða olíubor-
stöðvar; eru dáðir
þeirra þá tíundaðar í
dagblöðum, en því
miður lesa þeir ekki
blöðin.
Þegar Aukaindíánar
ráðast á menn ganga
þeir oftast svo frá, að
ekki þarf um að binda.
Sumarið 1970 hélt á
fund þeirra trúboði
nokkur frá Quito og
hugðist flytja þessum
„ótömdu“ bræðrum
fagnaðarerindið. Það
tðkst ekki, en þeir
boðuðu honum sitt
erindi í staðinn —
brytjuðu hann í smá-
stykki. Ári seinna rák-
ust Aukarnir á kokk-
inn í olíuborstöðinni í
Tívacúnó úti í skógi.
Þegar þeir gengu frá
stóðu 26 fjöðrum
skreytt spjót í líkinu.
Og þannig mætti lengi
telja.
Menningin komin
og friðurinn úti
Það var snemma árs 1974, að við
hugðumst sækja Aukana heim.
Þeir höfðu þá lítið friðazt, en
hcldur espazt ef nokkuð var, og
voru þvf miður ekki miklar vonir
til friðsamlegra funda. Vel-
vopnaðir herflokkar og oliuleitar-
menn gcrðu Aukunum lífið leitt
og voru þeir orðnir tæpir á taug-
um. Attu þeir sífellt þyrlur yfir
höfði sér, hvar sem þeir fóru í
skóginum, en á nóttum mögnuð-
ust dunurnar og dynkirnir í bor-
tækjunum, Ijóskastarar vörpuðu
geislum sínum í allar áttir,
gríðarstörir varðhundar gjömm-
uðu og endrum og eins kváðu við
Steinöld og atómöld mætast: Forviða nálgast Auca-indfánarnir þyrl-
una og Ifta inn. Þeim stóð enj
vakti aðeins forvitni hjá þeim.
riffilskot. Menningin var komin á
vettvang og friðurinn úti. Búið að
skipta öllum frumskóginum ná-
kvæmlega upp í reiti og úthluta
olíuleitarmönnum, og engin Ifk-
indi til þess, að þeir hyrfu á brott
í bráð eða lengd. Það vissu
Aukarnir að vísu ekki, en þeir
bjuggust þó við öllu illu, og þeim,
sem vildu ná tali af þeim var
ótti af þessu undri tækninnar það
áreiðanlega hollast að vera Ifka
við öllu búnir. Kostuðum við nú
að herða huginn og lögðum
ótrauðir af stað. Við höfðum
fengið leyfi yfirvalda til farar-
innar. Reyndar höfðum við þurft
aðsganga nokkuð cftir þvf leyfi,
cn það fékkst að lokum. Yfirvöld-
in létu og ekki við það sitja, cn
léðu okkur þyrlu. 1 staðinn vildu