Lesbók Morgunblaðsins - 31.03.1979, Blaðsíða 6

VISANIR
Smásaga
eftir Birgi
Sveinsson
Þegar á allt er litiö, get ég aðeins
sjálfum mér um kennt, hvaö varðar
þessa atburöarás. Þetta hófst meö því,
aö mig fór aö kenna til fyrir brjósti, og
samfara því átti ég erfitt meö svefn á
kvöldin. Aö tengja þetta auknum verk-
efnum á vinnustaðnum og kaffidrykkju í
yfirvinnu, sem af hlaust, hvarflaði ekki
aö mér. Þegar ég bar krankleika minn í
tal viö konu mína, gaf hún mér þaö ráö
eitt, aö ræöa viö heimilislækni okkar,
sem ég og geröi. Eftir dágóöa skoöun
kvaöst hann ekki finna neitt athugavert
viö mig. Blóðþrýstingurinn væri eðli-
legur, sömuleiöis reflexar allir, svo og
hjartslátturinn. Hins vegar gætu þvílík
insomnia, eins og hann orðaði þaö og
þessir brjóstverkir veriö af psykiskum
uppruna. Það vildi svo vel til, aö hann
ætti kunningja, sem væri sálfræöingur,
mjög hæfur og skilningsrtkur maður og
honum skyldi hann senda tilvísun á mitt
tilfelli. Ég fengi síöan boö um mætingu
innan tíðar.
Þaö var ekki laust viö, aö nokkurn
geig setti aö mér viö þá tilhugsun, aö
þurfa aö heimsækja sálfræöing. Þær
voru ófáar sögurnar, sem ég haföi heyrt
um þessa stétt manna og vinnuaðferöir
þeirra. Þeir sálgreindu fólk og læsu út
úr því alls kyns kynhvatir og minni-
máttarkenndir, sem þaö hefði ekki
hugmynd um, og þaö buröaöist meö.
Ég oröaöi þessar hugsanir mínar viö
lækninn, en hann sagöi á ég skyldi
engar áhyggjur hafa. Þótt mér fyndist
sálfræðingurinn vera eitthvaö sérkenni-
legur í framkomu, gæti hann fullvissaö
mig um, að hæfari mann til aö fást við
þess konar vandamál, væri vart aö
finna.
Nokkrum dögur seinna barst mér
bréf, þar sem mér var uppálagt, aö
mæta hjá Agnari Jófjörö, sálfræðingi,
klukkan 9.00 n.k. föstudag. Á tilsettum
tíma, var ég mættur á biöstofu sál-
fræöingsins. Ég hlýt aö hafa verið fyrsti
sjúklingurinn, því þar var enginn fyrir.
Eina lífsmarkið utan mig, var röddin
hans Valdemars í morgunleikfiminni,
sem barst frá litlum hátalara, sem festur
var á einn veginn. Eftir aö hafa setiö um
stund og blaöaö í Faliliens Journal,
opnuöust dyr andspænis mér og inn
kom ungur, skeggjaöur maöur meö
uppbrettar ermar og í brúnleitum
nankinsbuxum. Ég stóö upp og sagöi:
„Já, hérna, þaö er... ég ætlaði aö hitta
sálfræöinginn!"
„Já, komiö þér sælir, ég er einmitt sá,
sem þér ætluöuö aö hitta, Agnar
Jófjörö, sálfræöingur. Ég kynnti mig og
tók í hönd hans. Útlit hans var gerólíkt
því, sem ég haföi gert mér í hugarlund.
Ég haföi búist við, aö hitta viröulegan
mann á jakkafötum, meö snúiö
efrivaraskegg og gyllt hornspangar-
gleraugu. Enn meira hissa varö ég,
þegar hann bauö mér aö ganga inn í
skrifstofu sína. Allir veggir voru málaöir
í áberandi litum og í stað legubekks,
sem ég hélt aö tilheyröi starfi sál-
fræðinga, voru þægileg stofuhúsgögn á
gólfi. Á litlu boröi stóö kaffikanna og
bollar þar við. Skrifborö var viö einn
vegginn, þar sem á stóö seglubands-
tæki. Lítill skjalaskápur var staðsettur
handan viö skrifborðiö.
„Geriö svo vel aö fá yður sæti, má
ekki bjóða yður kaffisopa"? spuröi
sálfræöingurinn.
Ég fékk mér sæti og þáöi kaffiö. Á
meöan var sálfræöingurinn aö grúska í
skúffum skjalaskápsins og virtist vera
aö leita aö einhverju. Loks tók hann
upp blaö úr bunkanum og sagöi:
„Hérna er þaö víst, mér gengur alltaf
bölvanlega aö finna út úr þessum
aösendu tilvísunum, ég hef víst enga
skipulega rööun á þessu, en þetta er nú
allt nýkomiö, svo ég á eftir aö ganga frá
þessu“.
Sálfræðingurinn leit yfir blaöiö og
hummaöi nokkrum sinnum meö sjálfum
sér. Síöan leit hann á mig og sagöi:
„Jæja, ég ætla aö leggja fyrir þig
nokkur próf, sem eru þess eölis, að þú
þarft engar áhyggjur aö hafa af útkomu
þeirra. Þau eru bara liöur í því, aö
hjálpa mér, aö átta mig á sitúasjóninni.
Viö getum svo seinna meir rætt, hvaö
þau eiginlega standa fyrir".
Viðtal mitt stóö hátt á annan tíma.
Eftir aö hafa spurt mig spjörunum úr um
allt milli himins og jaröar, og þá
sérstaklega um ýmislegt, sem tilheyrir
leyndarlífi manna, dró hann upp einhver
undarleg myndaspjöld, sem einna helzt
líktust margnotuöum þerripappír aö
formi til, og baö mig um aö skoöa þau
vel, og segja sér síöan hvaö ég læsi út
úr þeim. A þessu augnabliki man ég lítt
hverju ég svaraöi, en minnist þess hins
vegar hve hissa ég varö, þegar sál-
fræðingurinn sagöi fyrirvaralaust, eftir
aö hafa skoöað um stund svörin, sem
ég hafði gefið:
„Svo þér handleikiö bursta og pensla,
stóra sem smáa, mjóa og svera?“
Jú, því gat ég ekki neitaö, en hvernig í
ósköpunum gat hann vitaö, aö ég væri
aö dunda við listmálun í frístundum,
sem var og raunar mitt eina áhugamál?
Þótt ég heföi svaraö öllum hans spurn-
ingum skilmerkilega, haföi taliö aldrei
borizt aö þessu áhugamáli mínu. Viö
höföum rætt um allt annaö en þaö. Gat
þaö veriö, aö þessi próf hans segði
honum þaö? Ja, hérna ekki grunaöi mig
þaö...
„Gætuö þér fengið frí um nokkurn
tíma frá vinnu, mig langar aö taka yöur
inn sem dagsjúkling á deild mína um
einhvern tíma. Ef ég á aö vera hreinskil-
inn viö yður, tel ég einkenni þau sem
heimilislæknir yöar lýsir, starfa af
óleystum vönunarduldum, sem heppi-
legt væri aö vinna bug á meö samgrein-
ingu, gætuö þér byrjaö strax eftir
helgi?“ Sálfræöingurinn horföi á mig og
beiö eftir svari.
Ég sem vissi ekki hvaðan á mig stóö
veörið, jánkaöi aöeins skjálftalega höföi
og staröi opinmynntur í forundran á
sálfræöinginn.
Þótt vinnuveitandi minn heföi horft á
mig efablöndnum tortryggnisaugum,
gaf hann mér samt launalaust leyfi frá
störfum um óákveðinn tíma. Þegar ég
gekk frá vinnustaö mínum, var mér
skyndilega litiö til baka. í næstum
hverjum glugga hússins stóö samstarfs-
fólk mitt og starði á eftir mér, sem einn
maöur.
Klukkan níu á mánudagsmorgninum
var ég mættur á deild A viö geösjúkra-
húsið. Sporin þangaö höföu veriö æriö
þungstíg, þrátt fyrir aö ég heföi keyrt
hattinn niöur á höku og brett kragann á
vetrarfrakkanum upp aö eyrum, á leið
minni í morgunrökkrinu. En hingaö var
ég kominn, og héöan var víst ekki aftur
snúiö í bráö, því gildvaxin hjúkrunar-
kona stóö skyndilega fyrir framan mig
og ávarpaði mig:
„Viö höfum átt von á yður, gjöriö svo
vel aö koma þessa leið!“
Ég gekk á eftir henni inn langan gang,
unz komið var í stórt herbergi, hvar inni
sátu nokkrar manneskjur á stólum, sem
raöað hafði verið í óreglulegan hring. Út
á miöju gólfi stóö stakur stóll, sem
enginn sat á.
„Látiö mig fá frakkann og hattinn,
mælti hjúkrunarkonan, síöan skuluö þér
tylla yöur“. Ég afhenti þaö sem um var
beöiö og settist á einn stólinn, yzt í
hringnum. Um stund virti ég fyrir mér
fólkiö, en leit undan, þegar ég varö
þess var, aö þaö horföi allt á mig.
Eftir nokkra stund heyrðust fótatök
frammi á gangi og þrír karlmenn gengu
inn í herbergiö. Stuttu seinna birtist
sálfræöingurinn, sem ég haföi rætt viö
fyrir helgina. Hann kinkaöi kolli, er hann
kom auga á mig og bauð góöan daginn.
Síöan settist hann á auða stólinn í
miöjunni og hóf máls:
„Jæja, þá erum viö öll aftur saman
komin og meira aö segja einum fleiri en
fyrr. Ég ætla aö kynna Magnús Jóns-
son, hann ætlar að vera meö okkur í
þessum sessjónum".
Ég stóð upp og nikkaöi vandræöa-
lega höföi. Fólkið horföi á mig, án þess
að taka undir kveöju mína. Þegar ég vai
seztur, hélt sálfræöingurinn áfram:
„Viö vitum öll, til hvers við erum hér
samankomin. Til þess liggja margvís-
legar og ólíkar ástæöur hjá sérhverju
okkar, en eiga þaö þó sameiginlegt, aö
hafa raskaö andlegu sem félagslegu
jafnvægi okkar. En því erum viö hér
samankomin, aö viö getum stutt hvort
annaö, jafnvel þótt viö þekkjumst lítiö,
meö því aö segja frá erfiöleikum okkar,
ekki aöeins því sem við höldum um
okkur, heldur einnig hinu, sem viö
höldum ekki. Vilt þú byrja, Jónas, með
því aö segja okkur, hvers vegna þú ert
staddur hér?“
Sálfræöingurinn ávarpaöi lágvaxinn,
feitlaginn mann, sem sat samankreppt-
ur meö hendurnar í kjöltu sér og horföi
niöur fyrir sig.
„Neeeei,“ sagöi maöurinn lágt og dró
seiminn, „é-ég get, ég get ekkert sagt
frá. Þa-þaö er ekki... Getur ekki Nói
frekar byrjað, hann er alltaf að tala?“
Jónas leit á sessunaut sinn, sem
virtist vera svo niöursokkinn í hugsanir
sínar, aö greina mátti muldur af vörum
hans. Nói var frekar stórvaxinn maður,
meö vel snyrt efrivararskegg. „Jæja,
hvaö segirðu um þaö, Nói,“ spurði
sálfræðingurinn, „vilt þú byrja?“
Nói leit upp og virtist varla hafa áttaö
sig. „Jú, þaö getur passaö, ef
skálínan..., ha, jú, byrjaö, jú, þaö er
svo sem allt í lagi, byrja á hverju,
kynlífinu, sexinu, homosexinu, ha?“
Framhald á bls 14.