Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1982, Blaðsíða 3
Svipmót kreppuáranna í íbúðarhúsinu að Bræðrabrekku í Óspakseyrarhreppi, Strandasýslu. Tunga í Fljótshlíð, teikning frá 1949. Dæmigert útlit á stóru íbúðarhúsi frá því um miðja öldina;
Teikning frá 1939. byggt í vinkil, kjallari undir og íbúðarris.
eöa stíl. Umfram allt reynum viö aö
veröa viö óskum húsbyggjandans, og þá
um leiö aö láta húsiö líta þokkalega út.
En áöur en lengra er haldið, skulum viö
slá því föstu, aö þaö eru fyrst og síöast
peningamálin, sem ráöa útliti og stærð.“
„Eru menn ófúsir að kosta sér-
staklega uppá útlit?“
„Já, mjög. Sé byggt á einfaldasta hátt,
er ekki mjög margt sem hægt er aö gera
til útlitsbóta, en viö reynum þaö þó og í
því sambandi er þaö einkum þakið, eöa
öllu heldur frágangur á þakbrún og
stundum gaflinum einnig, sem kemur til
álita. Auövelt er að benda á, hvaö falleg-
ur frágangur á þaki og þakkanti getur
ráöiö miklum úrslitum. En þegar við för-
um um landiö, þá er varla aö viö þekkj-
um húsin af teikningunum, því þessu
hefur veriö sleppt, sem viö ætluðum til
útlitsbóta og byggingareftirlitið er svo
máttlaust, aö þaö fylgir því laklega eftir,
eöa alls ekki.“
„Hvaða breytingar hafa orðið á
útliti íbúðarhúsa í sveitum í þinni
embættistíð?“
„Fyrst er aö nefna, aö gluggar hafa
minnkað mjög verulega frá því sem var
og þaö er afleiðing af stórhækkuðum
upphitunarkostnaði. Viö höfum þó ekki
átt frumkvæöi aö þessari breytingu,
heldur felst hún í byggingarreglugerð frá
1980. Aö vísu vorum viö farnir aö
minnka glugga, en okkur þótti þessi
reglugerð kærkomiö vopn til að minnka
þá enn frekar og nú eru þeir orðnir æði
smáir á móti því sem var, eöa oftast um
16% af veggfleti.
Mér finnst þessi minnkun á gluggum
ekki spilla útliti — og aöeins er þaö til að
viö höfum teiknað glugga meö póstum,
krosspóstum þá helzt. Þeir geta farið
vel, en hvorttveggja er, aö erfitt er aö fá
samþykki húsbyggjandans til þessa og
eins hitt, aö tvöfalt gler er tiltölulega
miklu dýrara í smárúöum. Þaö dæmir
pósta í gluggum úr leik, nema menn séu
aö leita mjög ákveöiö eftir sérstökum
svip.
Annað sem hefur breytzt í minni tíö er
þakformiö, Algert fráhvarf hefur átt sér
staö frá skúrþökunum, sem notuö voru
um tíma. Alveg flöt þök voru hinsvegar
aldrei teiknuö hér eftir því sem ég bezt
veit. Nú er alltaf haft ris, — en þaö er
lágt og ekki nýtanlegt. Viö höfum ein-
faldleikann að markmiöi í öllum okkar
teikningum; miöaö er við aö bændur geti
reist þessi hús sjálfir, enda gera þeir þaö
og ekki síður nú síöustu árin, þegar
timburhús hafa rutt sér til rúms á nýjan
leik. Ég veit ekki hversvegna sú þróun
hefur orðið, en það er staðreynd aö
timburhús koma nú alveg eins til álita og
steinhús."
Miðdalur i Laugar
dal, Árnessýslu —
teikning frá 1949.
Fagurt bæjarstæði
og myndarlegt íbúð-
arhús, kjallari ofan-
jarðar, hæð og íbúð-
arris undir valma-
þaki mcð kvistum.
Hæll í Gnúpverjahreppi, teikning frá 1959. Hér er myndarlega byggt; samtengt tvfbýli með sameiginlegum inngangi, — kjallari hæð og íbúðarris á
báðum húsunum.
3