Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1995, Blaðsíða 4

að bíða á meðan kertið lýsti og einhver
ylur var af ofninum. Þá myndi afi hans
kominn aftur frá sauðkindunum og allt
væri orðið gott á ný. Þeir höfðu búið sam-
an í langan tíma þennan vetur á meðan
móðir hans var í kaupstaðnum að vinna
hjá fínu fólki, sem þurfti að hafa stúlkur
til að hella úr koppum, þvo gólf og elda
hversdags. Hann hafði saknað móður
sinnar í fyrstu. Afi hans hafði sagt að
ekkert óvenjulegt væri við það. Hann
væri bara eins og allir aðrir drengir, sem
söknuðu mæðra sinna. Sjálfur hafði hann
orðið viðskila við móður sína á unga aldri
og aldrei séð hana þaðan í frá. Öðru máli
gegndi um drenginn, sem átti eftir að sjá
móður sína með vorinu.
Það leið á daginn en afi hans kom ekki
til baka. Á meðan enn var stubbur eftir
af kertinu gekk drengurinn með það í
vinstri hendi fram göngin. Hann bar kert-
ið í höfuðhæð til að lýsa sér og fetaði sig
varlega yfir svellkúlurnar í moldargólfinu.
Svo lyfti hann lokunni, sem líka var hægt
að opna utan frá, og dró hurðina að sér.
Súgurinn slökkti á kertinu um leið. Snjó-
skófir féllu af dyrastöfun í andlit hans en
hann hirti ekki um það heldur rýndi út í
hvítt kófið. Hríðin stóð af bæjarhúsunum
og þyrlaðist upp fyrir framan dyrnar og
inn í þær. Drengurinn hélt fast í hurðina
og reyndi að sjá þó ekki væri nema brot
af moldarhlaði með frosnum hófsporum.
En það var ekkert að sjá. Hann kallaði
tvisvar á afa sinn, eins hátt og hann gat,
en hann heyrði ekki í sjálfum sér fyrir
veðurhljóðinu.
Allajafna kom ekki mikil birta inn í
baðstofuna um lítinn gluggann í suður-
veggnum. Nú hafði birtu brugðið úti og
því var orðið nokkuð rokkið í baðstofunni
þegar drengurinn kom til baka án kerta-
ljóssins. Hann var enn með stubbinn í
hendinni og lét hann á borðið á meðan
hann leitaði að eldspýtum. Hann fann þær
ekki strax og var orðinn næstum afhuga
þeim, þegár hann sneri sér að glugganum
og sá að það var líka farið að skyggja í
snjónum sem fyllti gluggaskotið. Þá mundi
hann eftir því, sem afi hans hafði sagt
hann skyldi gera ef hann yrði hræddur.
Drengurinn lagði lófana saman og horfði
í rökkurbláan snjóinn fyrir utan glerið.
Svo lyfti hann höndum sínum uns fingur-
gómarnir námu við höku og byijaði að
tala í hálfum hljóðum. Faðir vor, þú sem
ert á himnum. Hann kunni þetta allt og
fleiri bænir, vegna þess að afi hans hafði
kennt honum þær, þegar hann heyrði að
hann var vanur bænum og baðst fyrir á
hveiju kvöldi eftir að hann var kominn
undir sæng. Nú var afi hans úti í hríðinni
aleinn í snjónum. Eflaust fór hann þar
með bænir sínar. Hann hafði sýnt drengn-
um að hann kunni vel til þeirra hluta.
Eftir að dautt var í ofninum og fór að
kólna í baðstofunni hætti drengurinn að
sitja og bíða. Hann fór úr skóm og peysu
og lagðist undir sængina í ból afa síns og
myrkrið féll á dreng og rúm. Þegar hann
var lagstur út af heyrði hann betur veður-
hljóðið og stundum var eins og það ýlfr-
aði. Hann lagði augun aftur og hugsaði
sér að óveðrið væri ógnarstór skepna sem
afi hans væri að beijast við einhversstaðar
úti í hvítu rökkrinu. í mestu átökunum
var eins og baðstofan nötraði.
Drengurinn hafði óbilandi trú á afa sín-
um. Þess vegna var hann ekki hræddur.
Gamall maður, sem fór með bænir, hlaut
að hafa lifað verri stundir en þessar. Auk
þess var líklegt að hann vildi vera sem
lengst hjá kindum sínum í svona veðri.
Hver vissi nema þær væru hræddar við
storminn og hríðina og þá var hann góður
maður að hafa hjá sér. Þótt hátt léti í
storminum hafði suðið í honum svæfandi
áhrif á drenginn og áður en hann vissi og
áður en honum gafst tími til að fara með
falleg orð var hann sofnaður, æðrulaus
við hlýjar hugsanir um afa sinn, sem myndi
þyrlast snjóbarinn inn um útidyrnar og sjá
að hann svæfi.
Löngu síðar, eftir að drengurinn hafði
fullorðnast með öldinni, lifað tvær heims-
styrjaldir, kvænst og eignast tvö börn og
búið við ástúð og amstur eins og títt er
um almúgamenn, mundi hann ekkert eins
glöggt frá þessum dögum og myrkrið. í
augum hans, sem hafði reynt hina löngu
bið, var dauðinn ekki ægilegur, heldur
einskonar æðri friður. Hann vann lengi
við að feija fólk og varning á lítill trillu á
tíma þegar áætlunarflug var að hefjast
fyrir alvöru. Þá notuðu menn flugbáta og
stundum var pus við legufærin. Fiugmenn-
imir sátu við stjómtækin á meðan hann
Mynd: Bjarni Ragnar.
EFTIR að hafa borið hangikjötslæri inn í baðstofuna, fært kaffikönnuna þangað og fundið eldhúshníf afa síns, sett-
ist hann við borðið með kertaþ'ósinu, kom lærinu fyrir milli fóta sér og skar fleyg oní vöðvann,, þar sem hann var
þykkastur og fann besta bragð í heimi.
Biðin langa
Faðir vor, þú sem ert á himnum, sagði drengurinn
og horfði upp í gluggann í þykkum moldar-
veggnum. Glugginn var inni í honum miðjum
og þiljað að með panel. Hann var alveg hvítur
af snjó, en í gegnum snjó og rúðu heyrði hann
Það leið á daginn en afi
hans kom ekki til baka.
Á meðan enn var stubbur
eftir afkertinu gekk
drengurinn með það í
vinstri hendi fram
göngin. Hann bar kertið
í höfuðhæð til að lýsa sér
og fetaði sig varlega yfir
svellkúlurnar á
moldargólfinu.
Smásaga eftir
INDRIÐA G.
ÞORSTEINSSON
í hríðarbylnum fyrir utan, sem var glóm-
laus. Og drengurinn hugsaði um afa sinn
úti í þessum byl að huga að fé sínu í litla
fjárhúshrófinu niðri á túninu. Bráðum
kæmi hann aftur og þá mundi hann bæta
taðflögum í ofninn til hann héldist heitur
og vermdi stofuna. Hún var ekki stór og
það var næstum nóg að láta lifa á einu
kerti til að varpa birtu á hana alla. Tvö
rúm voru undir stafninum. Annað rúmið
var ekki notað vegna þess að drengurinn
svaf hjá afa sínum.
Óveðrið hafði verið skollið á, þegar þeir
vöknuðu um morguninn. Hann hafði ekki
heyrt í því vegna þess að veggirnir voru
þykkir. En afi hans hafði farið og opnað
bæinn og sagt honum á eftir, að hann
hefði ekki séð út fyrir hlaðið fyrir hríðar-
kófinu. Síðan hafði hann farið með dreng-
inn út að glugganum og sagt við hann:
Þú heyrir í henni héma.
Og drengurinn hafði heyrt í hríðinni
þegar hann stóð alveg við gluggaskotið.
Henni fylgdi linnulaust hávært suð. Glugg-
inn var orðinn hvítur þá þegar enda
gluggatóftin fyrir utan eflaust orðin full
af snjó. Afi hans var þögull þennan morg-
un. Hann sat á rúmi sínu og reri lítillega
fram í gráðið á milli þess hann fór fram
í göngin og sótti meiri eldivið í ofninn.
Þegar leið á morguninn varð hann óró-
legri og var stundum að reyna að sjá út
um gluggann, en hann var alltaf jafn hvít-
ur og fullur af snjó. Veðurhljóðið hækkaði
frekar en hitt. Svo fór hann að tala um
kindurnar sínar.
Ég verð að komast til þeirra, sagði hann
við sjálfan sig. Það verður að gefa greyun-
um og moka snjó í garðann handa þeim.
Það er ekki hægt að hafa þær heylausar
heilan dag. Og áreiðanlega ekki viðlit að
komast að brunninum núna eftir vatni
handa þeim. Þess vegna verður snjórinn
að duga.
Ég kem með þér afi, sagði drengurinn.
Nei, uss. Láttu þér ekki detta það í
hug. Þetta er manndrápsveður.
En ég vil ekki verða einn eftir þegar
allt er dimmt.
Það er sko ekkert dimmt. Ég kveiki á
kertinu og bæti vel í ofninn áður en ég
fer, svo það verður bæði ljós og hiti hjá
þér ljúfurinn. Auk þess verð ég enga stund.
En ég verð kannski hræddur, sagði
drengurinn.
Þá skaltu fara með faðirvorið. Svo ertu
engin kveif, afastrákur.
Afi hans dúðaði sig í stóra kápu og
setti á sig trefil og þykka pijónahúfu.
Honum varð nokkur leit að vettlingum,
en fann þá loks. Hann glotti framan í
dótturson sinn og sagði:
Það má hríða núna, lagsi.
Með það var hann horfinn.
Drengurinn hafði setið nokkra stund
eftir að hann var farinn og horft í kyrran
loga kertisins á borðinu við rúmið. Hann
velti ekki mörgu fyrir sér á þessari stundu.
Þó gerði hann sér grein fyrir því, að kerta-
loginn myndi ekki vara að eilífu. Hann sá
á því hvar vaxið hafði lekið niður og hlað-
ist upp á borðinu við kertið, að mjór log-
inn ætti sér skamma ævi. Hann ætlaði sér