Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.1996, Blaðsíða 4

Góður listamaður er alltaf ungur, þeir slæmu
verða gamlir, segir Bragi Asgeirsson, sem
hefur með list sinni, kennslu og gagnrýni átt
stóran þátt í móta og skrifa myndlistarsögu
landsins. Menningarmiðstöðin Gerðuberg hef-
ur nú hafið röð kynninga á núlifandi íslensk-
um myndlistarmönnum og er Bragi myndlist-
armaður mánaðarins að þessu sinni. Sýning
stendur nú yfír á verkum hans í Gerðubergi
og á Sjónarhóli, nýjum sýningarsal að Hverf-
isgötu 12. Eru verkin í Gerðubergi frá árun-
um 1950 til 1989, en á Sjónarhóli eru sýnd
verk hans frá síðustu árum.
Bragi sat fyrir svörum um líf sitt og list
á Sjónþingi Gerðubergs sem haldið var
ll.febrúar síðastliðinn, en þeir sem spurðu
hann spjörunum úr auk áheyrenda úr sal,
voru þeir Einar Hákonarson myndlistarmað-
ur, Sigurður A. Magnússon rithöfundur og
Jón Proppé heimspekingur.
Bragi Asgeirsson, sem er einn af atkvæða-
mestu myndlistarmönnum landsins hefur
verið fylgismaður hefðbundinna gilda þar
sem efnismeðferð, formbygging og handverk
skipa öndvegi. Sjálfur segir hann um list sína
að hún sé tengd módernismanum á þessari
öld með ýmsum frávikum, en efniskennd og
efnisleg dýpt hafi verið einkennandi fyrir
myndstíl hans, auk þess sem hann hafi unn-
ið jöfnum höndum á hlutlægum og óhlutlæg-
um grunni. Þannig séu flestar grafíkmyndir
hans fígúratífar, svo og teikningar.
VANUR HARÐRÆÐI
En persóna Braga Ásgeirssonar og lífsferill
eru ekki síður athyglisverð en Iist hans. Bragi
er Reykvíkingur, fæddur 28. maí 1931. Hann
er sonur Ásgeirs Ásgeirssonar og konu hans
Karólínu S. Sveinsdóttur, en þau eignuðust
fímm syni og eina dóttur, og var Bragi yngst-
ur bræðranna.
Bragi segir svo frá að þegar hann var í
námi í Osló hafi hann deilt herbergi með
Guðmundi Guðmundssyni, Erró. „í herberg-
inu var aðeins eitt rúm og varð því annar
okkar að sofa á gólfinu. Við Guðmundur
kepptum um rúmið og oftast vann ég. En
LJÓSBROT, olía á masonít, 1991.
Sjónþing eru sýningar og
samræður við
listamann, sem
Menningarmiðstöðin
Gerðuberg stendur að.
Hér birtist kjarninn úr
því sem fram kom í
viðræðunum við Braga.
Hannes Sigurðsson hefur
valið þau fimm verk
Braga sem
hér eru birt.
Eftir KRISTINU MARJU
BALDURSDÓTTUR
LILJUR í tímanum,
olía á masonít, 1977.
svo gerði ég það fyrir hann að tapa, enda
vanur harðræði."
Bragi kynntist hörku lífsins aðeins tíu ára
gamall þegar hann smitaðist af skæðum
inflúensufaraldri og missti heyrnina. Fram
að þeim tíma hafði hann verið tápmikill
drengur með næmt tóneyra sem hafði gaman
af að syngja. En þótt þögnin hafi umlukið
hann síðan, hafa margir séð hljómlist í mynd-
um hans. Blaðamaður frá Art News sem kom
hingað til lands og heimsótti íslenska mynd-
listarmenn, lét þau orð falla að Bragi væri
mesti músikantinn í myndlistinni.
Draumur sem föður hans dreymdi varð til
þess að Bragi lagði út á braut myndlistar-
mannsins. Föður hans dreymdi að til hans
kæmi maður sem sagði að listmálari væri í
ættinni. Faðirinn brá skjótt við og keypti liti
og pappír handa eldri bræðrunum, en þeir
sýndu lítinn áhuga á framtakinu. Sá yngsti
var hins vegar fljótur að taka við sér.
MEIRA RAUTT
Eftir nám frá Myndlista- og handíðaskóla
íslands, nam Bragi við Listaháskólana í
Kaupmannahöfn, Osló og Munchen. Hann
hefur dvalið í Róm ög Flórens, farið í kynnis-
ferðir um flest lönd og haldið sýningar víða
um heim. Hann hefur og hlotið margs konar
styrki og viðurkenningar.
Bragi segir svo um námsár sín: „Ég var
uppreisnargjarn. Þegar kennarinn gekk um
og leit á myndir okkar sagði hann við mig:
Meira grænt. Ég sagði, meira rautt.“
Kennarar Braga voru meðal annars þeir
Jón Stefánsson, sem kenndi við Listaháskól-
ann í Kaupmannahöfn, og Prófessor Frans
Nagel við Listaháskólann í Munchen. Þeir
höfðu áhrif á hann, en kennararnir voru þó
ekki mestu áhrifavaldar í list hans.„Söfnin
voru mestu áhrifavaldar í lífi mínu,“ segir
Bragi. „Ég var á söfnum alla daga. í fyrstu
skoðaði ég aðeins módernisma, gaf frat í
allt gamalt. En síðan fór ég að skoða eldri
list, og eftir því sem ég eltist, líkaði mér hún
betur. Ég er alæta á myndlist.“
En þótt söfnin hafi haft áhrif á Braga,
gerði ástin það ekki síður. Bragi er tvíkvænt-
ur, fyrri kona hans var þýsk, Adelheid F.
Weimann, og eiga þau einn son. Seinni kona
hans var Símonía Kolbrún Benediktsdóttir
og eiga þau fjögur börn. Segir Bragi að þótt
börnin hafí verið fyrirferðarmikil og gefíð sér
lítinn frið til ritstarfa hafí þau veitt honum
mikla aðstoð og aukið honum sköpunargleði
í listinni.
Konurnar gegndu ekki aðeins stóru hlut-
SNERTIPUNKTAR, steinþrykk, 1955.
HAF í febrúar, olía á léreft, 1955.
verki í lífi Braga, þær eru ekki síður áber-
andi í myndum hans. Þegar orð var á því
haft að erótíkin væri oft þungamiðjan í verk-
um hans, svaraði Bragi því til, að öll list
væri að vissu marki erótísk. Auk þess væru
yfir 90% fyrirsætna konur, og því eðlilegt
að þær væru áberandi í myndum hans.
SJÁLFSGAGNRÝNINN
Sem kennari við Myndlista- og handíðaskóla
Islands í 40 ár og sem gagnrýnandi fyrir
Morgunblaðið í 30 ár, hefur Bragi haft gífur-
leg áhrif á myndlist í landinu, enda verið
umdeildur. Hann valdi sér þó ekki það hlut-
skipti sjálfur að gegna þeim ábyrgðarstörf-
um.„Ég var plataður í þetta,“ segir hann.
Þegar Bragi var sjálfur við nám var hann
ánægðastur með harða kennara, einkum þá
„sem voru frægir fyrir að segja lítið.“
Að sögn fyrrum nemenda Braga, sagði
hann ekki mikið meðan á kennslu stóð, en
var afbragðskennari sem kunni þá list að
vekja áhuga meðal nemenda sinna.
Um listamenn segir Bragi: „Góðir lista-
menn eru ailtaf ungir, hinir slæmu verða
gamlir. Ég tel mig vera framsækinn lista-
mann. Ég fylgist mjög vel með, bæði hér
heima og erlendis og mér finnst gaman að
sjá góðar sýningar og góð vinnubrögð.“
Bragi hefur þó ekki ætíð verið ánægður
með vinnubrögð yngri listamanna og þykir
þeim hann oft vera einsýnn og dómharður
sem gagnrýnandi. Enda fer Bragi ekkert
dult með þá skoðun sína, að valtað hafi ver-
ið yfir eldri og sígild gildi í listaskólum, og
grunnmenntun verið fyrir borð borin um leið
og skrifræði og fundahöld hafi öðlast marg-
falt vægi. „Nú á dögum streymir hópur
manna úr listaskólum með litla þekkingu en
sem talar hins vegar hæst og mest.“
Og um sýningar hafa þessi orð fallið: „Sýn-
ingar eru oft andlausar núna því myndirnar
koma ekki frá hjartanu. Marxisminn géngur
ekki upp í myndlistinni fremur en í pólitík-
inni.“
Þegar listamaðurinn var spurður, kannski
meira í gamni, hvort hann væri yfirleitt nokk-
urn tíma ánægður með annað en það sem
hann sjálfur gerði, svaraði hann: „Ég er oft
ánægður með verk ungra myndlistarmanna.
En ég er mjög sjáifsgagnrýninn og ég hef
hent mörgum verka minna. Jón Stefánson
var iíka gagnrýninn á eigin verk, ég sá hann
gráta af vanmætti.
Slíkum mönnum leyfíst að gagnrýna."
Höfundurerblaðamaðurogrithöfundur.
+J
4
1