Alþýðublaðið - 29.03.1983, Blaðsíða 4

Útgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjóri og ábm. Guðmundur Árni Stefánsson.
Blaðamenn: Þráinn Haligrimsson og Friðrik Þór Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Áslaug G. Nielsen.
Gjaldkeri: Halldóra Jonsdóttir.
Dreifingarstjórí: Sigurður Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru að Ármúia 38, Reykjavík, sími 81866.
Setning og umbrot: Alprent hf. Ármúla 38.
Hvers vegna hverfa ungir húsbyggjendur af húsnæðismarkaðinum?
alþýðu-
Þriöjudagur 29. mars 1983.
Áskriftarsíminn
er 81866
Greiðslubyrði skammtímalána getur numið
allt að 83%
af árstekjum
Viðurkennt er að mikill vandi steðjar nú að ungum húsbyggjendum
hér á landi. Þeir geta ekki fjármagnað nema tiltölulega lítinn hluta
af íbúðaverðinu með langtímalánum og þrautalendingin hjá mörg-
um er því að hlaupa milli banka til að bjarga sér árum saman með
skammtímalánum. Svo má ekki gleyma hinum sem ekki þora að
leggja út í fjármálaævintýri húsbyggjandans, enda fullyrða þeir
sem stunda viðskipti á þessu sviði að ungt fólk sé nánast að hverfa
af þessum markaði. En hvernig lítur þetta dæmi út í einstökum til-
vikum? Alþýðublaðið birtir hér eitt dæmi, sem byggt er á upplýs-
ingum frá Þjóðhagsstofnun, þar sem skýrt kemur fram hvernig
greiðslubyrgði „tækjamanns á Dagsbrúnartexta“ er samkvæmt nú-
verandi kerfi og skv. tillögum Magnúsar H. Magnússonar, sem
hann lagði fram á sínum tima er hann var félagsmálaráðherra 1979.
Dæmið ætti t.d. að svara þeirri spurningu, hvers vegna ungt fólk
hverfur nú af húsnæðismarkaðnum, þar sem greiðslubyrði skamm-
tímalána getur farið í allt að 83% af árstekjum.
Tekið er dæmi af íbúð sem kostar
fullfrágengin 1.389 þús. kr. Kaup-
andi hennar, N.N. starfar sem
„tækjamaður“ eftir Dagsbrúnar-
taxta og eru árstekjur hans 250 þús.,
kr. á fyrsta ársfjórðungi 1983 (byggt
á meðaltímakaupi og fjölda vinnu-
stunda frá Kjararannsóknarnefnd).
Hann fær hámarkslán úr Lífeyris-
sjóði Dagsbrúnar 247 þús. kr. (eftir
13 ára starf). Lánið er til 20 ára og
ber 3% vexti auk fullrar verðtrygg-
ingar. Fjölskylda N.N. telur 4 með-
limi, og fær hann því 268 þús. kr. í
Ián frá Húsnæðisstofnun. M.v. nú-
verandi ástand greiðir N.N. 2,25% í
vexti og lánstími er 26 ár, þar af af-
borgunarlaust fyrsta árið. N.N.
leggur 431 þús. kr. í íbúðina af eigin
fé. Það sem upp á vantar, kr. 434
þús. fær hann að láni í banka. Láns-
tíminn er, a) 3 ár og vextir 2,5%, b)
5 ár og vextir 3%.
Skv. tillögu Magnúsar H.
Magnússonar yrði lán frá Húsnæð-
isstofnun sem svarar 45% af verði
staðalíbúðar (1,2 milljón kr.) eða
540 þús. Lánið er greitt út á sama
hátt og í dag, 1. hluti eftir 3 mánuði
og 6 mánuðir líða á milli næstu
tveggja greiðslna. Hver greiðsla er
hækkuð með lánskjaravísitölu frá
því lánsumsókn var lögð inn og þar
til greiðsla berst. M.v. 40% ársverð-
bólgu verður heildarlánið því 702
þús. kr. N.N. tekur lífeyrissjóðslán
eins og að ofan, en afgangurinn 431
þús. leggur N.N. sjálfur fram.
Hann þarf því ekki að leita á náðir
banka.
í töflunni hér að neðan eru sýnd-
ar greiðslur N.N. af lánunum ann-
ars vegar eftir núgildandi kerfi og
hins vegar skv. tillögu M.H.M. Tvö
tilvik um lengd bankalán eru tekin.
Allt reiknað á föstu verði.
í þessum dæmum má benda á
eftirfarandi:
1) Fjármögnun af eigin fé er hin
sama í báðum tilvikum eða 31% af
kaupverði, 36% af kostnaðarverði
staðalíbúðar.
2) I núgildandi kerfi er hlutfall
langra lána (Byggingarsjóður og líf-
eyrissjóður) 37% af kaupverði,
42% af verði staðalíbúðar (raunar
minna af því lánshlutarnir eru ó-
verðtryggðir). í dæmi M.H.M. er
hlutfall langra lána 57% af kaup-
verði en 65% af byggingarkostnaði
staðalíbúðar. Það vantar því 15%
upp á að takmarkinu um 80% fjár-
mögnun með löngu láni sé náð, m.v.
að viðkomandi eigi rétt til lífeyris-
sjóðsláns.
Að lokum skal tekið fram, að
dæmin eru mjög einfölduð þannig
að ekki er sérstaklega gert ráð fyrir
Þegar húsbyggjendur eru komnir í þrot, hvaðan á þá að að taka peningana? Stundum fer
svo að byggingar eru látnar standa háifkarðar árum saman meðan eigendur reyna að
skrapa saman fé til að fullkomna verkið.
óhjákvæmilegum bankahlaupum o.s.frv. Þessi einföldun hefur án efa verandi kerfi kemur líklega töluvert
og skammtímalánum til að brúa bil áhrif á niðurstöður þannig að nú- hagstæðar út en ella.
Greiöslubyrði NN skv. núgildandi kerfi og tillögu
Magnúsar H. Magnússonar m/v 250.000 kr. árstekjur
Ár Greiðslur núgildandi kerfi, þús. kr Greiðslubyrði sem % af árstekjum Greiðslur skv. tillögu MHM, þús. kr Greiðslubyrði sem % af árstekjum
mv. 3 ára bankalán mv. bankalán mv. 3 ára mv. 5 ára bankalán bankalán
1 208,4 160,7 83,4 64,3 35,6 14,2
2 201,7 158,1 80,7 63,2 63,4 25,4
3 186,9 147,3 74,7 58,9 63,0 25,2
4 32,8 136,5 13,1 54,6 62,6 25,0
5 32,4 125,7 13,0 50,3 62,3 24,9
6 32,0 32,0 13,0 61,9 24,8
10 30,6 30,6 12,2 60,4 24,2
15 28,7 28,7 11,5 58,5 23,4
10 26,9 26,9 10,7 56,7 22,7
25 14,1 14,1 5,7 44,0 17,6
TIL UMHUGSUNAR
Virkni almennra félagsmanna
verkalýðshreyfingarinnar er í
lágmarki - úr því þarf að bæta
Miöstýring innan verkalýðs-
hreyfingarinnar og lítil virkni hins
almenna félagsmanns eru þau
samstíga vandamál sem hvað mest
eru áberandi um þessar mundir.
Auk þess ríkir milii hinna ein-
stöku aöildarfélaga ágreiningur
um launajöfnunarstefnuna.
Mikið hefur verið rætt og ritað
um miðstýringuna og launa-
jöfnunarvandamálið, en þess
minna um litla virkni félags-
manna hvað fundarsókn og þátt-
töku í starfsemi stéttarfélaganna
varðar.
í nýlegri könnun Kristins Karls-
sonar, þjóðfélagsfræðings, um
jafnréttismál í Reykjavík kom
fram, að 46.2% karla og 61.4%
kvenna í ASÍ sækja að jafnaði
engan fund hjá félaginu á árs-
grundvelli. Önnur 31.5% karla og
23.4% kvenna sækja að jafnaði
aðeins 1-2 fundi og aðeins um
22% karla og um 15% kvenna í
ASÍ sækja að jafnaði 3 fundi eða
fleiri á ári.
Virknin er meiri meðal BSRB-
félaga. Um 35% karla og um 39%
kvenna sækir að jafnaði engan
fund hjá félaginu, önnur 24%
karla og 38% kvenna sækir að
jafnaði aðeins 1-2 fundi og um
31% karla og um 23% kvenna í
BSRB sækir að jafnaði 3 fundi
eða fleiri.
í könnuninni var fólk beðið um
að láta í ljós álit sitt á fundarsókn
sinni og kom þá ýmislegt athyglis-
vert í ljós. Alls töldu sig 20% karla
og um 22% kvenna innan ASÍ sig
sækja fundi of sjaldan vegna
tímaskorts. Önnur 42% karla og
53% kvenna töldu sig sækjafundi
of sjaldan og þá vegna eigin
dugnaðar- eða áhugaleysis.
Athyglisvert er að 15% karla og
9% kvenna töldu sig sækja fundi
of oft eða nægilega og nefndu um
leið neikvæða afstöðu gagnvart
forystu, félagi eða starfseminni
almennt.
Innan BSRB töldu 12% karla
og 21% kvenna sig sækja fundi of
sjaldan og þá vegna tímaskots, en
önnur 27% karla og 42% kvenna
töldu sig sækja fundi of sjaldan
og þá vegna eigin dug- eða áhuga-
leysis. Alls töldu sig 19% karla og
8.5% kvenna sækja fundi of oft
Framhald á 2. síðu
Kosningastarfið undirbúið
Flokksfélögin f Vestmannaeyjum héldu fund til undirbúnings Alþingiskosn-
inganna í Skútanum á sunnudaginn var. Kosin var kosningastjórn og fjallað um
starfið framundan. Mikill hugur er nú i sunnlenskum jafnaðarmönnum að gera
kosningu Magnúsar H. Magnússonar sem glæsilegasta og reyna þannig að rétta
eitthvað við það misvægi sem komið er á Sunnlendinga í landsstjórninni. At-
vinnuleysi er nú mest á Suðurlandi af öllum kjördæmum og stjórnarflokkarnir
gersamlega gleymt Sunnlendingum i kapphlaupinu um að veita fjármagni þjóð-
arinnar i „ráðherrakjördæmin“ og í ofanálag oftast í gersamlega arðlaus fyrir-
tæki. Á myndinni sést Kristjana Þorfinnsdóttir formaður Alþýðuflokksfélags-
ins í Vestmannaeyjum, (fyrir miðju til vinstrí) fara yfir helstu mál kosninga-
starfsins fyrir kosningastjórnina en Sólveig Adólfsdóttir og Magnús H. Magnús-
son frambjóðendur Alþýðuflokksins í 3ja og lsta sæti á Suðurlandi fylgjast
með. Ljósm.: G.T.K.