Alþýðublaðið - 10.12.1986, Blaðsíða 10

í
10
Nú á síðustu árum
hefur verkaskipting
ríkis og sveitarfélaga
mikið verið til um-
ræðu. Flestir sem
hafa kynnt sér málin
eru sammála um að
hlutverkaskiptingin sé
ekki nógu skýr, til-
hneigingin virðist sú
að ríkið ætlast til
meira og meira af
sveitarfélögunum en
gleymir jafnframt að
hugsa þeim fyrir tekj-
um þeim til handa.
Ef til vill er þetta
með ráðum gert, því
ríkið kemur til móts
við sveitarfélögin með
„framlögum“ og
„styrkjum“ þegar því
hentar.
Tökum lítið dæmi sem skýrir
málið. Heimamenn í sveitarfélagi A
telja sig vanta bryggju, viðbót við
skóla og íþróttasvæði þeir setjast
niður og ráða sínum ráðum. Þeir
komast að því að smíði bryggju er
„styrkhæf framkvæmd“ þegar rík-
isapparatið er búið að samþykkja
hana. Skóla á ríkið að kosta til
helminga ef samkomulag hefur
náðst þar um. Einnig er hægt að fá
„framlög" frá ríkinu vegna upp-
byggingar íþróttasvæðis.
Okkar menn eru skynsamir og
vilja byrja á því sem þeir telja brýn-
ast og klára það, og síðan koll af
kolli, þeir búa til forgangsröð, og
leita síðan til mótaðilans, ríkisins en
þá er andskotinn laus. Þessi mál
heyra hvert undir sína embættis-
menn og valdastofnanir í höfuð-
borginni. Og Alþingi skammtar svo
og svo mikið í hvern málaflokk á
hverju ári. Þingmenn kjördæm-
anna skipta svo hverri köku milli
staðanna heima í héraði.
Mönnum er því nauðugur einn
kostur að hafa sem flest járn í eldin-
um í einu til að snapa „framlögin"
upp, hvert úr sinni áttinni. Hér gild-
ir náttúrlega frumskógarlögmálið,
hver otar sínum tota sem mest hann
má.
Öll svetarfélög gera út sendi-
nefndir til borgarinnar á hverju
hausti, til að ná sem stærstum hluta
af kökunni. Þar ganga menn frá
manni til manns, ráðuneyti úr ráðu-
neyti, stofnun úr stofnun, oft frá
Herodesi til Pílatusar. „Hápunktur-
inn“ á lerðalaginu er 15 mínútna
áheyrn hjá fjárveitinganefnd Al-
þingis. Menn geta ráðið í það,
hvaða tilgangi það þjónar, þegar
þess er gætt, að hugsanlega eru 10
til 15 slíkar áheyrnir alla daga vik-
unnar í tvo mánuði, svona ferðalög
Miðvikudagur 10. desember 1986
Magnús Guðmundsson, bcejarfulltrúi á Seyðisfirði:
Frumskógalögmálið
er í fullu gildi
þegar um ,Jramlög“ ríkisins til sveitarfélaga er að rœða.
Framkvœmdir hafnar við mannvirkjagerð. Það geturþó tekið býsna mörg
ár að Ijúka verki sem byrjað er á. Fjárveitingar rikisins skiptast milli
margra aðila og jafnvel innan sveitarfélags er ógerlegt að raða verkefnum
í forgangsröð, þannig að unnt sé að Ijúka einu verkefni áður en byrjað er
á öðru.
nefnast „hungurgöngur“ á mínum
bæ. Því miður er það ill nauðsyn
eins og er, en aðferðin við útdeil-
ingu opinbers fjár er röng, og þarf
að breytast.
Eins og er borga einstaklingar og
fyrirtæki í bæ, eins og Seyðisfirði
skatta til ríkisins samkvæmt gild-
andi lögum. Ég fullyrði að það sem
bær eins og okkar og landshluti
eins og Austurland leggur til ríkis-
ins er langt umfram það sem við fá-
um til baka þegar öllum „hungur-
göngum" Austfirðinga er lokið og
fjárlög fæðast með ósköpum rétt
fyrir jól og það grátlega er, að stór
hluti af skattpeningum okkar og
annarra fer í að halda uppi stofn-
ana- og ráðuneytaveldi í höfuð-
borginni.
Það eru síðan þessir aðilar sem
oft hafa úrslita vald um það, hvað sé
verjandi að láta af hendi til verka til
byggðanna í landinu, — með öðr-
um orðum hungurgöngurnar eru í
raun og veru valdabarátta reynt er
að fá til baka hluta af því sem burt
var tekið. En það er tiltölulega ein-
falt að breyta þessu ef vilji er fyrir
hendi. Ef sveitarfélögin fengju ráð-
stöfunarrétt yfir stærri hluta skatt-
tekna og um leið ákvörðunarvald í
eigin máli liti dæmið öðruvísi út.
Okkar menn í dæminu hér að
framan fengju að ráða fram-
kvæmdaröð og nýttu fjármagnið
skynsamlegast. Breytingin sem hér
er talað um er róttæk. í stað þess að
peningaflæðið sé fyrst frá sveitarfé-
lögunum til ríkisins og svo aftur til
baka að hluta, yrði það þannig, að
’ ríkið fengi aldrei það sem sveitarfé-
lögunum ber heldur einungis það
sem á að hafna hjá ríkinu. Inn í
þetta blandast síðan hugmyndir um
fylki, millistig milli ríkis og sveitar-
félaga. Hugmyndin er að fylki hafi
umsjón með því sem sameiginlega
tilheyrir sveitarfélögunum í af-
mörkuðum landshluta. Ekki síst
ættu smæstu sveitarfélögin fylkin
að bakhjalli. Þau geta því miður
aldrei orðið það öflugar einingar
þrátt fyrir hugsanlega sameiningu
að þau veiti þjónustu hvert um sig í
líkingu við stærri sveitarfélög.
Ég tel fylkin eiga rétt á sér, en
verði þau að veruleika er ein hætta
á ferðum, hún er sú, að stjórnkerfi
fylkjanna verði viðbót við það sem
fyrir er, þetta er reyndar eitt af því
sem andstæðingar hugmyndarinn-
ar hampa hvað mest. Ef svo á að
vera er betur kyrrt látið, en af stað
farið, það er grundvallarforsenda
fylkjanna að þau verkefni sem þeim
verða falin, verði tekin af ríkinu.
Hugmyndafræðin hér að baki er
einföld! Allt vald í hinu opinbera
kerfi á að færast sem næst vettvangi
atburðanna. Sveitarfélögin hafi yfir
sínum málum að segja og það sé
skýrt afmarkað hver þau eru. Fylk-
in sjái um sameiginleg málefni
landshlutans, og það sé einnig vel
afmarkað hvert hlutverk þeirra er.
En sameiginleg mál allra lands-
manna, ekki síst lagasetning og um-
gjörð þjóðlífsins verður síðan vett-
vangur ríkisins og Alþingis.
Þessar hugmyndir eiga erfitt
uppdráttar víða í ríkiskerfinu, það
er einfaldlega vegna þess að það
leitast við að viðhalda sjálfu sér og
þenjast út, nauðsyn breytingar er
svo augljós og hún verður að gerast.
Allir þeir sem á annað borð vilja
viðhalda byggð sem víðast um land,
hljóta fyrr eða síðar að sjá nauð-
synina. Því miður eru svo margir stefna, á við einhverja stefnu þá er
blindir enn. Ef hugtakið byggða- það þessi.
Fjöldi loðnu- og sfldveiði-
skipa er með snurpuvír frá
okkur
Fyrirliggjandi er snurpuvír og togvír
af ýmsum gerðum.
Jónsson & Júlíusson
Ægisgötu 10 — Sími 25430.
Alþýðublaðið á Austurlandi fer inn á
hvert heimili í kjördæminu. Auglýsing
þín kemur því fyrir sjónir allra íbúa
Austurlands ef hún birtist í Alþýðublað-
inu.