Alþýðublaðið - 13.05.1989, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 13. maí 1989
KINNOCK: Tveggja ára starf viö endurbætur á stefnuskrá Verkamannaflokksins er fariö aö bera ávöxt. Flokk-
urinn er oröinn stærri en íhaldsflokkurinn samkvæmt skoðanakönnunum og veldi járnfrúarinnar Thatchers
ógnaö i fyrsta skipti undanfarin tíu ár.
„MORGUNDAGURINN ER OKKAR!"
„Vindarnir hafa breytt um stefnu, morgundagurinn er
okkar.“ Þetta sagði formaður breska Verkamannaflokks-
ins, Neil Kinnock, i fyrri viku er skoðanakannanir um fylgi
bresku flokkanna lágu fyrir. Og foringi breskra jafnaðar-
manna hafði ástæðu til að vera bjartsýnn: Verkamanna-
flokkurinn hlaut 41,5% fylgi, íhaldsflokkurinn 37,5% og
demókratar/SDP 18%.
Þetta er mesti sigur Verkamannaflokksins i skoðana-
könnunum frá síðustu kosningum og myndi gera hann að
stærsta flokki á breska þinginu og aðeins sex þingmönn-
um frá hreinum meirihluta i neðri deild þingsins.
Breytingar á stefnuskrá
Skoðanakönnunin, sem gerð
var á vegum breska stórblaðsins
The Sunday Times, er sú um-
fangsmesta frá þingkosningum
1987 og náði til einnar milljónar
kjósenda.
Könnunin sýnir að Verka-
mannaflokkurinn yrði stærsti
flokkurinn í neðri deild þingsins
og væri aðeins örfáum sætum frá
hreinum meirihluta. Mörg lykil-
kjördæmi, sem nú eru i höndum
íhaldsflokksins, féllu í hendur
Verkamannaflokksins samkvæmt
skoðanakönnuninni.
Helstu ástæður þess að jafn-
byrlega blæs fyrir verkamanna-
flokkinn eru þær að Verka-
mannaflokkurinn hefur boðað
víðtækar breytingar á stefnuskrá
sinni, ekki síst hefur ný varnar-
málastefna mælst vel fyrir meðal
almennings.
Hætt við einhliða
útrýmingu kjarnavopna
Stefna Verkamannaflokksins í
varnarmálum, sem fylgt hefur
verið undanfarin átta ár, byggist
ekki síst á því, að Bretland eigi að
hefja einhliða eyðileggingu
kjarnavopna. En nú er slegið á
aðra strengi.
Kinnock boðar, að ríkisstjórn
Verkamannaflokksins í nánustu
framtíð muni „búa Bretiand vel
vopnum". í stað þess að berjast
fyrir eyðileggingu kjarnavopna,
eins og að losa sig við kjarnakaf-
báta Breta af gerðinni Polaris og
Trident, segir leiðtogi Verka-
mannaflokksins, að stefna beri
kjarnavopnum Bretlands inn í
meginviðræður stórveldanna um
alhliða fækkun kjarnavopna. Til
að friða heitustu friðarsinna
flokksins og koma í veg fyrir inn-
anflokksátök bætir flokksforyst-
an við, að öll kjarnavopn á Bret-
landi „skuli þó vera eyðilögð fyrir
næstu aldamót".
Verkamannaflokkurinn hyggst
ennfremur mýkja stefnuna gagn-
vart bandarískum herstöðvum á
Bretlandi sem geyma kjarnavopn.
í stað þess að krefjast tafarlausrar
fjarlægingar á stöðvunum er nú
talað um að „stefna að minnkun
bandarískra kjarnorkuherstöðva
og hugsanlega eyðingu þeirra“.
Lyki latriðin
Lykilatriðin í stefnubreytingu
Verkamannaflokksins eru eftir-
farandi:
• Ríkisstjórn Verkamannaflokks-
ins mun halda hinum þremur Tri-
dent-kjarnakafbátum sem til
staðar verða við næstu þingkosn-
ingar, en hætta við byggingu hins
fjórða eins og nú er fyrirhugað.
• Sneitt er hjá fyrri fullyrðingu
um að forsætisráðherra frá Verka-
mannaflokknum muni aldrei ýta
á kjarnorkuhnappinn. Hins vegar
mun ríkisstjórn undir forystu
Verkamannaflokksins „ekki hefja
kjarnorkustyrjöld“ og reyna að
sannfæra önnur lönd um hið
.sama.
• Hugtakið „einhliða eyðilegging
breskra kjarnorkuvopna" er horf-
ið úr stefnuskránni. I stað þess er
talað um að Bretland „muni taka
sjálfstæð skref til að fækka
kjarnaoddum í kafbátum slnum
og hætta öllum tilraunaspreng-
ingum kjarnorkuvopna". Nýja
stefnuskráin undirstrikar enn-
f remur að Bretland muni verða vel
varið í framtíðinni og að landið
muni gegna skyldum sínum og
skuldbindingum gagnvart NATO.
Hins vegar segir að „vonandi leys-
ast Atlantshafs- og Varsjárbanda-
lögin upp samtímis“.
Verkalýðsfélögin mikilvæg
Það er hins vegar búist við að
hin nýja stefna Kinnocks í varnar-
og öryggismálum muni mæta
harðri andstöðu innan Verka-
mannaflokksins sér í lagi í röðum
vinstra vængsins, sem berst fyrir
einhliða afvopnun Bretlands. Þeir
hópar eru þegar teknir að skipu-
leggja sig gegn nýrri stefnuskrá
formannsins, en hafa hingað til
verið hliðhollir Kinnock.
Búist er við að verkalýðsfélögin
muni hafa afgerandi áhrif á fram-
gang nýju stefnuskrárinnar og
hvort hún verður samþykkt á
næsta flokksþingi Verkamanna-
flokksins. Sumir verkalýðsfor-
ingjarnir hafa þegar snúið baki
við stefnunni í varnarmálum.
Stefna með___________________
svipmót lýðræðis
Hinn mikli sigur Kinnocks í
skoðanakönnuninni í fyrri viku er
aftur á móti stórsigur fyrir nýrri
stefnuskrá Verkamannaflokksins.
Endurskoðunin á flokksstefn-
unni hófst í októbermánuði 1987.
Herkænska Kinnocks gekk út á
að hafa sig lítið í frammi við mót-
un nýrrar stefnuskrár. Þetta gerði
Kinnock af tveimur ástæðum:
Hann kærði sig ekki um að
flokksfólk tortryggði hann fyrir
að stjórna flokknum frá tindun-
um, heldur vildi hann gefa stefnu-
mótuninni svipmót lýðræðis. Síð-
ari ástæðan var enn þýðingar-
meiri: Kinnock vildi að kjósendur
Verkamannaflokksins skildu, að
ný stefna ætti sér rætur í öllum
flokknum og að flokkurinn í
heild væri tilbúinn í breytingar, en
þetta væru ekki taugaveiklunar-
brögð formannsins og forystunn-
ar til að ná völdum í breskum
stjórnmálum.
En þó Kinnock hafi gefið
vinnuhópum og nefndum flokks-
ins fullt frelsi til mótunar nýrrar
stefnuskrár hélt hann þó auga
með vinnunni með aðstoð flokks-
starfsmanna, sem sátu í flestöll-
um hópunum.
Þegar niðurstöður vinnuhóp-
anna fóru að berast fyrir tveimur
mánuðum lét Kinnock til skarar
skríða og mótaði lokavinnuna.
Þetta gerði hann með mislöngum
viðræðum við formenn vinnu-
hópanna; sérstaklega þeirra sem
lagt höfðu fram tillögur sem ekki
hugnuðust formanninum.
Saumað að einkageiranum
Aðrar helstu breytingar á
stefnuskránni, auk þeirra sem
fjalla um varnar- og öryggismál
og getið er hér að ofan, eru þessar:
• Skattamál: Verkamannaflokk-
urinn hverfur frá hásköttunar-
stefnu sinni og vill nú „réttlátt
skattkerfi sem byggist á greiðslu-
getu hvers og eins“. Tekjuskattur
verði á bilinu 20—50% og veruleg
lækkun yrði á jaðarskatti. ÖIl
fjármyndun verði skattlögð á
sama grundvelli og tekjuskattur.
Hækkun á erfðaskatti og skattar
lagðir á stórar gjafir.
• Tryggingamál: Horfið verði frá
núverandi kerfi almennatrygg-
inga en í stað þess komi „félags-
legar tryggingar" sem byggjast á
auknum tryggingum til verr
staddra og taki jafnframt mið af
tekjum. Tryggingagjöld falla nið-
ur þar sem tekjur eru mjög lágar
eða engar.
• Ríkisfyrirtæki: Horfið verði al-
*
FRETTASKÝRING
INGOLFUR
MARGEIRSSON
Neil Kinnock, formaður breska
Verkamannaflokksins:
Nýjustu skoðanakannanir sýna gífurlega
fylgisaukningu Verkamannaflokksins og gera
hann að stœrsta flokki Bretlands. Fyrir-
hugaðar breytingar á stefnuskrá flokksins
hafa mcelst vel fyrir.