Alþýðublaðið - 13.12.1989, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 13. des. 1989
7
UTLOND
Vandane Shiva segir í bók sinni
aö „græna byltingin" komi ekki til
góða þeim sem hún var ætluð
FRAMFARIR
GETA VERIÐ
HÆTTULEGAR
Vandana Shiva heldur því fram, að fjörutíu ára nýtískuleg
tækniþróun hafi gert þriðja heiminum meira illt en hundraða
ára nýlendustjórn.
Hin indverska Vand-
ana Shiva er smá-
vaxin, fíngerö og
klœdd „sari“. Hún
hefur ákveönar skoö-
anir og hefur látiö
þœr í Ijós í bókum
sínum. Nýjasta bók
hennar „Til livets
opphold“ er nýkomin
út í Noregi og þar er
hún haröorö gegn
nýstárlegri vestrœnni
„framþróun“.
„Þetta er hörð umsögn" segir
blaðamaður Arbeiderbladet við
Shiva. „Já, en sönn" svarar Shiva
og vísar til margra ára rannsókna
sinna og samtala við almenning í
indverskum þorpum, þar sem hún
segir „grænu byltinguna" hafa
mistekist hrapalega.
„Hún hefur hvorki orðið bænd-
um til góðs né konunum. Þeir
bændur sem voru auðugir fyrir
græddu mest á henni. Konunum
sem mest unnu að landbúnaðin-
um var ýtt til hliðar með tilkomu
vélvæðingar og ræktunaraðferða.
Þessi gjörnýting landsins hefur of-
gert því og skilið eftir sig hálfgerð-
ar eyðimerkur. Mikill jarðvegur
hefur verið eyðilagður með tilbún-
um áburði sem gerir moldina súra.
Allt þetta er gert í nafni „framfara"
og er þess vegna erfitt við að
eiga.“
Vandana Shiva stjórnar rann-
sóknarstofnun í Dehradun í Norð-
ur-lndlandi. Hún er lærð í heim-
speki og hefur doktorgráðu í eðlis-
fræði. Menntun sína fékk hún að
mestu leyti í Kanada en það voru
athuganir í þorpum og sveitum í
Indlandi sem opnuðu augu henn-
ar fyrir því að nútíma framfarir
eru ekki alltaf af hinu góða.
„Það kemur iðulega í ljós að
hinn almenni maður eða kona
hafi af brjóstviti sínu mestu vit-
neskju um hvernig á að með-
höndla jarðveginn og náttúruna,
svo ekki geri illt verra. Ég held því
fram, að það eigi að taka meira til-
lit til reynslu þessa fólks, ljá því
eyra áður en áætlanir eru gerðar.
Neikvæður árangur „grænu bylt-
ingarinnar" er t.d. sá að konurnar
misstu völdin í framleiðslu mat-
væla sem þær báru áður ábyrgð
á. Nú er sú ábyrgð, já og völd sem
henni fylgja, komin í hendur eigin-
manna þeirra."
„Það hefur verið hugsað meira
um ágóða og dreifingu og minna
um hvað það er raunverulega sem
fátækt fólk hefur þörf fyrir í lífs-
baráttunni. í nútíma vestrænu
þjóðfélagi gera menn sér yfirleitt
ekki Ijóst að það er engin: algild
regla, um það hvernig menn kom-
ast af. I vestri gildir ein aðferð sem
er ekki þar með sagt að passi þjóð-
félögum, sem hafa allt öðruvísi
menningu og að mörgu leyti allt
aðrar þarfir.
(Arbeiderbladet, stytt.)
INGIBJÖRG
ÁRNADÓTTIR
SJÓNVARP
Stöð 2 kl. 15.00
HETJAN ffff
(The Man Who
Shot Liberty Valance)
Bandarísk bíómynd, gerö 1962, leik-
sljóri John Ford, aðalhlutuerk John
Wayne, James Stewarl, Vera Miles,
Lee Marvin.
Hér eru eintóniir hörkuleikarar á
ferð í þessum vestra sem var feikn-
arlega illa tekið á sínum tíma en
þykir í dag vera klassískt meistara-
verk frá hendi leikstjórans John
Ford. James Stewart leikur blíðlynd-
an lögfræðing sem ætlar sér að
koma skikk á vestrið, gera það
mönnum bjóðandi. Hann neyðist til
að fá hjálp frá manni sem hugsar dá-
lítið öðru vísi en hann sjálfur og
beitir öðrum aðferðum. Þeir sem á
annað borð geta verið við sjónvarp
á þessum tíma dags, og eiga afrugi-
ara, ættu ekki að missa af þessari
mynd, einum besta vestra sem gerð-
ur hefur verið segir kvikmynda-
handbókin.
Sjónvarpið kl. 17.45
TÓLF GJAFIR TIL
JÓLASVEINSINS
(Tolv klappar ðt julgubben)
Fyrsti þáttur af tólf í finnskum
barnamyndaflokki sem segir af
Villa litía sem er finnskur strákur
sem á heima í sama þorpi og jóla-
sveinninn. Hann ákveður að gefa
jólasveininum gjafir af því hann
heldur að sveinka hljóti að þykja
leiðinlegt að fá engar gjafir sjáflur,
en dreifa samt til allra heimsins
barna. Þættir þessir verða á dag-
skránni á hverjum degi fram til jóla
og verða vafalítið til að stytta ein-
hverju barninu langa bið eftir jólun-
um.
Sjónvarpið kl. 20.40
ÁTALI
HJÁ HEMMA GUNN
í þessum þætti verða fastir liðir eins
og venjulega, þar á meðal falin
myndavél, spurningaleikur og bros-
keppni. Ýmsir tónlistarmenn koma í
heimsókn, þar má nefna Hallbjörgu
Bjarnadóttur, HLH-flokkinn, Ríóið
sem einu sinni var tríóið, Bjartmar
Guðlaugsson og svo Sverrir Storm-
sker og Richard Scobie. Umsjón hef-
ur Hemmi Gunn.
Sjónvarpið kl. 21.55
BÝKÚPAN
(La Colmena)
Spœnsk kvikmynd, gerd 1982, leik-
stjóri Mario Camus.
Myndin er gerð eftir sögu Camilo
José Cela, nóbelsverðlaunahafa í
bókmenntum árið 1989. Höfundur-
inn tók við þessum verðlaunum sín-
um sl. laugardag í Stokkhólmi þar
sem Karl Gústaf Svíakóngur afhenti
verðlaunin í hagfræði, læknisfræði,
bókmenntum, eðlisfræði. Hvað um
það — sagan gerist árið 1942 í Madr-
id, og er borgin og það andrúmsloft
sem í henni ríkir, einskonar baksvið
myndarinnar. Miðpunktur hennar
er kaffihúsið Býkúpan og eru sögu-
persónurnar flestar fastagestir þar.
Ein saga hefur verið þýdd á íslensku
eftir þennan höfund, Camilo José
Cela, en það gerði Kristinn R. Ólafs-
son og kom bókin út á síðasta ári og
heitir José Duarte og hyski hans í ís-
lensku þýðingunni.
STÖÐ 2
17.50 Tólf gjafir til 15.00 Hetjan Aðalhlut-
jolasveinsins 1. þátt- verk: John Wayne,
ur Barnaefni i 12 þátt- James Stewart, Vera
um. Villi litli er finnsk- Miles og Lee Marvin.
ur strákur sem á Leikstjórn: John Ford.
heima í sama þorpi og jólasveinninn. 17.55 Töfraglugginn 17.00 Santa Barbara 17.45 Jólasveinasaga
1800 18.S0 Táknmálsfréttir 18.10 Júlli og töfra-
18.55 Yngismær (40) Ijósiö 18.30 í sviösljósinu
1900 19.20 Poppkorn 19.19 19.19
19.50 Tommi og 20.30 Murphy Brown
Jenni 21.05 Framtiöarsyn
20.00 Fréttir og veður 22.00 Ógnir um óttu-
20.40 Á tali hjá bii
Hemma Gunn Meöal 22.50 í Ijósaskiptun-
efnis verða fastir liðir um
■ ■ eins og falin mynda-
vél, spurningaleikur
og broskeppni. Þá
koma ýmsir tónlistar-
menn í heimsókn.
21.55 Býkúpan
Spænsk kvikmynd frá árinu 1982. Leikstjóri
Mario Camus/Myndin .
er gerð eftir sögu ■ ■ ■■ :■■. . • ■:., '
Camilo José Cela, nóbelsverðlaunahafa i
bókmenntum áriö
. 1989.
'

2300 23.00 Ellefufréttir 23.10 Býkúpan, 23.15 Flugfreyjuskól- inn 1 þessari gaman-
framhald mynd ferðumst viö
00.00 Dagskrárlok með níu nýbökuðum flugfreyjum og flug- þjónum. Bönnuð bómum
00.50 Dagskrárlok