Alþýðublaðið - 16.12.1989, Blaðsíða 9

Laugardagur 16. des. 1989
9
Alþingi í vikulokin
É É Í ii Í tffl É
-nmi
új ti3 ih a líi tti
Fjárlagafrumvarpiö til annarrar umræöu:
Hrákasmíð eða vandaðri vinnubrögð
Þingmál vikunnar
1 vikunni kynnti Sighvatur Björgvinsson formaður fjár-
veitinganefndar á Alþingi þær breytingartillögur sem
nefndin leggur til að gerðar veröi á fjárlagafrumvarpinu.
Margar breytingar eru lagðar til og er þar um leiðréttingar
á einstökum liðum að ræða
Sighvatur sagði að ,,með þeirri
breytingu sem hæstvirtur fjár-
málaráðherra hefur gert með því
að leggja fyrir Alþingi í upphafi
haustþings bæði ríkisreikning sl.
árs og frumvarp til fjáraukalaga
líðandi árs, þá hefur ráðherrann
gerbreytt aðstöðu fjárveitinga-
nefndar og Alþingis til þess að
áætla réttar.'
Pálmi Jónsson, Sjálfstæðis-
flokki, segir fjárlagafrumvarpið
sem fjármálaráðherra Ólafur
Ragnar lagði fram í upphafi þings
í haust hina mestu hrákasmíð.
Pálmi segir það skýringuna á þeim
fjölda breytingartillagna sem fjár-
veitinganefnd flytur nú við aðra
umræðu málsins.
Byggt á niðurstöðum
reynslunnar
Það gefur auga leið að allar upp-
lýsingar um rekstur ríkisins og
stofnana þess nýtast betur til fjár-
lagagerðar eftir því sem þær eru
nýrri og gleggri. Sá ósiður hefur
tíðkast á Alþingi að ríkisreikning-
ur hefur ekki verið lagður fram
fyrr en eftir dúk og disk. Nú bar
svo við í haust að ríkisreikningur
síðast liðins árs var lagður fram.
Það er nýbreytni og raunar sjálf-
sagður hlutur enda ein af megin
forsendum fyrir því að leggja fram
raunhæfar áætlanir um rekstur og
fjármálaumsvif ríkisins á næsta
ári. Því skyldar Alþingi bæði fyrir-
tæki og sveitarfélög að hafa þann
háttinn á.
Þá hefur fjármálaráðherra lagt
fram frumvarp til fjáraukalaga fyr-
ir liðandi ár þar sem teknar eru
inn þær breytingar sem orðið hafa
eða eru fyrirsjáanlegar á þessu ári.
Það ásamt fyrirliggjandi ríkis-
reikningi s.l. árs á að gefa allar for-
sendur fyrir réttari áætlun í fjár-
lögum um útgjöld ríkisins en ella.
Hinar mörgu breytingartillögur
við fjárlagafrumvarpið eru því
vonandi fyrirboði þess að fjárlög
verði marktækari en verið hefur
um langt skeið.
Hefðbundin
stjórnarandstaða
Andstaða stjórnarandstöðunnar
að langstærstum hluta.
við fjárlagafrumvarpið er hefð-
bundin og hvaða stjórnarandstaða
sem væri, hér á landi, gæti notað
ræðu Pálma Jónssonar í megin
dráttum og eins þótt Pálmi væri
orðinn fjármálaráðherra. Það er
því sjálfsagt fyrir Sighvat að halda
ræðu Pálma til haga. Alltént þótt-
ist Asgeir Hannes Eiríksson kann-
ast við ræðu Pálma og hafði eftir
mönnum sem vel þekktu til á Al-
þingi að Pálmi hefði flutt sömu
ræðuna oft áður.
Nokkur helstu gagnrýnisatriði
stjórnarandstöðunnar eru m.a. að
erlendar skuldir hafi stóraukist og
greiðslubyrði af erlendum lánum
hækkað. Allir geta verið sammála
um að slíkt er afar slæmt en það er
ekki ný bóla í íslensku efnahagslífi.
í nefndaráliti stjórnarandstöðunn-
ar eru þessar tölur að sjálfsögðu
settar fram sem hlutfall af lands-
framleiðslu annars vegar og út-
flutningstekjum hins vegar en
hvoru tveggja hefur dregist mjög
saman að undanförnu. Því sýna
þær tölur meiri hækkun skulda og
greiðslubyrðar en ella.
1 gagnrýni sinni bendir stjórnar-
andstaðan á hallann á ríkissjóði,
fjölgun gjaldþrota, rýrnandi kaup-
mátt, aukið atvinnuleysi, aukna
skattheimtu rikisins, meiri verð-
bólgu og slæma stöðu atvinnuveg-
anna. Allt þetta hefur glumið t eyr-
um landsmanna í mörg, mörg ár
nema þá helst að atvinnuleysi hef-
ur nánast ekki þekkst hér um
langan tíma fyrr en nú.
Endurspeglar Alþingi
vilja almennings?______________
I könnun sem birtist fyrir
nokkru kom í ljós að það var al-
mannavilji að lækka skatta og
skera niður útgjöld ríkisins. Þegar
hins vegar var spurt um afstöðu til
einstakra málaflokka vildu flestir
auka útgjöld til flestra þeirra. Svip-
uð afstaða virðist koma fram hjá
stjórnarandstöðunni. Hún vill
lækka útgjöld ríkisins, lækka
skatta og verja meiru til hinna
ýmsu málaflokka. Flokkarnir sem
nú eru í stjórnarandstöðu virðast
ekki hafa mótað neina heilsteypta
stefnu í ríkisfjármálum. T.d. skeði
það á Alþingi í vikunni þegar
greitt var atkvæði um þátt
menntamála í fjárlögum klofnaði
Sjálfstæðisflokkurinn í þrennt.
Sumir greiddu atkvæði með, aðrir
á móti og enn aðrir sátu hjá. Það
getur varla talist ósanngjörn krafa
að flokkur sem nýtur fylgis u.þ.b.
helmings þjóðarinnar samkvæmt
skoðanakönnunum geti sagt til
um hvort hann sé fylgjandi niður-
skurði til menntamála, andvígur
eða hvort hann hafi yfirleitt ein-
hverja fastmótaða afstöðu þeirra
mála.
Kvennalistinn greiddi atkvæði
gegn þeim sparnaðarhugmynd-
um, þ.e.a.s. niðurskurði til mennta-
mála og virðist því hafa sem flokk-
ur tekið afstöðu gegn þeim. Hvort
og hvar kvennalistinn vill skera
niður í staðinn er hins vegar ekki
ljóst.
Of feit og löt?
Það er í þriðju og lokaumræd-
unni sem endanlega verður geng-
ið frá því hvernig fjárlög koma til
með að líta út fyrir næsta árið. Enn
eru nokkur mál sem fjárveitinga-
nefnd hefur ekki tekið afstöðu til
en munu liggja fyrir við 3. um-
ræðu. Þá hefur stjórnarandstaðan
lýst því yfir að það verði ekki fyrr
en við lokaumræðuna sem hún
muni taka endanlega afstöðu til
einstakra þátta fjárlagafrumvarps-
ins. Kvennalistinn hefur þó þegar
lagt fram ákveðnar breytingartil-
lögur við frumvarpið og ganga
þær fyrst og fremst út á að styrkja
atvinnulíf kvenna.
Eftir að breytingartillögur fjár-
veitingarnefndar hafa verið sam-
þykktar við aðra umræðu hefur
fyrirhugaður fjárlagahalli aukist
um rúman milljarð. Nú leitar ríkis-
stjórnin logandi Ijósi að liðum sem
hægt er að skera niður til að mæta
þessari hækkun. Það er annað
hvort að skera niður, að auka tekj-
urnar eða sætta sig við meiri halla
en lagt var með í upphafi þings.
Það verður fróðlegt að sjá hvort
stjórnarandstaðan komi til með að
hafa mótað sér heildstæða stefnu
um fjárlög ríkisins fyrir lokaaf-
greiðslu málsins eða hvort hún
lætur sér nægja að koma með
breytingartillögur við einstaka liði
án þess að taka afstöðu til heildar-
dæmisins, þ.e.a.s. tekjuöflunar rík-
issjóðs í heild og útgjalda þess. Þá
reynir á hvort Asgeir Hannes Ei-
ríksson hafi haft lög að mæla þeg-
ar hann sagði að stjórnarandstað-
an væri of löt og feit til að hreyfa
sig.
Frumvörp
Frumvarp um breytingu á lög-
um um kjarasamninga opinberra
starfsmanna vegna breytingar á
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga. Starfsmenn sem nú vinna hjá
sveitarfélögum en flytjast til ríkis-
ins geta valið um hvort þeir verði
áfram í sama stéttarfélagi eða fari
í stéttarfélag ríkisstarfsmanna. Þá
geta menn í viðkomandi störfum í
framtíðinni valið um hvort þeir
ganga í bæjarstarfsmannafélög
eða félag rikisins.
Stjórnarfrumvarp
Frumvarp um bifreiðargjald
sem gerir ráð fyrir sérstakri hækk-
un á bifreiðargjaldi.
Stjórnarfrumvarp
Frumvarp um tekjustofna
sveitarfélaga sem fela í sér tækni-
legar breytingar er varða gjald-
stofn fasteignaskatts og innheimtu
aðstöðugjalds.
Stjórnarfrumvarp
Frumvarp um tekjuskatt og
eignarskatt þar sem við bætist:
Eignarskatti af íbúðareign einstak-
linga skal reikna með sama frá-
drætti og af eign hjóna. Eignar-
skattur af íbúðareign barns, sem
er innan 16 ára aldurs á tekjuár-
inu.skal reiknaður með sama
hætti.
Flm: Guðmundur H. Garðarsson
og fleiri
Frumvarp um breytingu á lög-
um um viðskiptabanka sem sett
eru til að gefa kaupendum Útvegs-
bankans svigrúm til að koma
rekstrinum í eðlilegt horf.
Stjórnarfrumvarp
Frumvarp um lánskjör og
ávöxtun sparifjár sem felur m.a. í
sér afnám lánskjaravísitölu og set-
ur skorður á hækkun vaxta.
Flm: Eggert Haukdals
Frumvarp um fiskveiðisjóð ís-
lands um að sett verði á fót sérstök
þróunardeild er hafi það hlutverk
að veita lán til markaðsmála,
rannsókna og þróunarverkefna á
öllum sviðum sjávarútvegs.
Stjórnarfrumvarp
Frumvarp um skattskyldu
orkufyrirtækja sem kveður á um
að felld verði niður undanþága
orkufyrirtækja frá tekjuskatti.
Stjórnarfrumvarp
Þingsályktanir
Tillaga um nám og námsefni
fyrir fatlað fólk í heimavistarskóla.
Kannað verði hvernig nýta megi
aðstöðu í héraðs- og heimavistar-
skólum landsins þannig að fötluðu
fólki gefist kostur á að stunda fjöl-
breytt nám að loknum grunn-
skólanámi.
Flm: Guðni Ágústsson og fleiri
Fyrirspurnir
TH hagstofuráðherra um
hvaða áhrif niðurfelling söluskatts
(virðisaukaskatts) á tryggingaið-
gjöld bifreiða hafi á útreikning
lánskjaravísitölunnar og hvaða
áhrif hefur álagning bifreiðagjalds
á vísitölu?
Frá Hreggviði Jónssyni
Til fjármálaráðherra um sér-
stakan skatt á verslunar- og skrif-
stofuhúsnæði, skil hans og fleira.
Frá Inga Birni Albertssyni
Til forsætisráðherra um hvað
liði framkvæmd þingsályktunar
sem samþykkt var í fyrra um setn-
ingu laga eða reglna um skoðana-
kannanir.
Frá Þórhildi Þorleifsdóttur
Til forsætisráðherra um
húsameistara ríkisins og rétt hans
til að sinna sams konar störfum og
hann er ráðinn til hjá hinu opin-
bera og hvort hann hafi hlotið sér-
staka þóknun fyrir störf við Flug-
stöð Leifs Eiríkssonar.
Frá Guðna Ágústssyni
Til viðskiptaráðherra um
skuldbindingar ríkissjóðs vegna
sölu Útvegsbankans.
Frá Guðna Ágústssyni
Til fjármálaráðherra um upp-
hæðir skulda og eigna ríkisins í
Seðlabanka íslands og um vaxta-
kjör.
Frá Ásgeiri Hannesi Eiríkssyni.