Alþýðublaðið - 23.11.1994, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 1994
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Erlend hringekja
Washington D.C.:
Algjör upplausn ríkir meðal
starfsfólks á Capitol Hill
ímyndið ykkur harmakveinin ef risafyrirtæki sem veitti 20 þúsund manns atvinnu
yrði á einni nóttu yfirtekið af samkeppnisaðilum sem hótuðu því að skera starfsliðið
niður við trog og umbylta fyrirtækinu á allan hátt.
ímyndið ykkur harmakveinin ef
risafyrirtæki sem veitti 20 þúsund
manns atvinnu yrði á einni nóttu
yfirtekið af samkeppnisaðilum sem
hótuðu því að skera starfsliðið niður
við trog og umbylta fyrirtækinu á all-
an hátt... Eitthvað í þessa veru hefur
nú gerst á Capitol Hill í Washington.
Sorgarmars geislaprentara sem spýta
út atvinnuumsóknum er ærandi.
Fyrir 40 áaim - þegar nýir vald-
hafar tóku fulltrúadeild bandaríska
þingsins yfir síðast - taldi starfsliðið
þar rétt rúmlega 3 þúsund manns. I
dag er þessi tala komin uppf 12 þús-
und og öldungadeild þingsins hefur
um 7 þúsund manna starfslið. Þegar
öldungadeildin lenti síðast í klóm
Repúblikanaflokksins árið 1980 gátu
margir demókratanna sem þá hrökt-
ust á brott fengið vinnu við fulltrúa-
deildina er var undir stjóm Demó-
krataflokksins. Svo háttar vitaskuld
ekki til nú. Þetta kom nýverið fram í
Tlie Economist.
Starfslið dæmigerðrar bandarískr-
ar þingnefndar hefur lengi verið
skipað að tveimur þriðju hlutum af
Repúblikaninn Newt Gingrich,
verðandi þingforseti, hefur undan-
farið staglast á áætlan sinni um að
skera niður starfslið þingnefnda
um þriðjung. Margir efast um að
sú verði raunin.
demókrötum og restin repúblikanar.
Á nýju þingi verður þessum hlutföll-
um snúið við og tlestar pólitískt
skipaðar stöður innan þingsins (þar á
meðal dyravarðastöður) lenda til
umsagnar hjá repúblikönum.
Bara svona til að ítreka skilaboðin
sem Repúblikanaflokkurinn hefur
verið að senda út, þá er rétt að minna
á að nýja stjaman þeirra og verðandi
þingforseti, Newt Gingrich, staglað-
ist á þeirri áætlan sinni í vikunni að
skera niður starfslið þingnefndanna
um þriðjung.
Áfallid er hrikalegt
Demókratar sem starfa innan öld-
ungadeildarinnar hafa verið að und-
irbúa sig fyrir hið versta í allnokkum
tíma. En byltingin í fulltrúadeildinni
virðist hafa komið flestum starfs-
mönnum þar fullkomlega í opna
skjöldu. Þeir fengu hreint út sagt
áfall eftir að ljóst varð hver staða
demókrata var á þingi. Hvað getur
óvelkomin þingrotta á demókrata-
vængnum gert í svona stöðu? „Feng-
ið útbrot af hræðslu og kaldan svita
niður bakið,“ segir aðstoðarmaður
sigraðs demókrata sem áður var í
einni löggjafamefnd þingsins. „Eg er
miðaldra hvítingi sem hefur enga
sjáanlega hæfileika."
Margir af brotthröktum fymim
starfsmönnum demókrata munu
landa þægilegum störfum hjá ein-
hverjum af þeim ótalmörgu lög-
fræðistofum, þrýstihópum og rann-
sóknastofnunum sem halda til í
Washington. Aðrir geta fært sig yfir í
ríkisgeirann svo framarlega sem
harkalegur niðurskurður verður ekki
ákveðinn þar af hinum báknhatandi
repúblikönum.
Höfum í huga að svo gæti farið að
eftir stuttan tíma muni demókratar á
leiðinni frá Washington verða tölu-
vert fæni en sá fjöldi repúblikana
sem nú er á leiðinni inn. Það verður
ekki nokkur einasti stjómmálaskýr-
andi hissa ef umbyltingar repúblik-
ana á ríkisbákninu og svokallaður
niðurskurður muni leiða til stærra og
enn útblásnara stjómkerfis í Wash-
ington, ekki minna.
Rúanda:
Gjaldþrota og veikburða
land á barmi valdaráns
Ný og veikburða ríkisstjórn Rúanda hefur engin gögn, engin skjöl, ekkert starfslið,
enga embættismenn, enga lögreglu, dómara eða fangelsisyfirvöld, ekkert rennandi
vatn, ekkert rafmagn og enga innkomu fjármagns í ríkiskassann.
Tvö einmana ökutæki standa á
bílastæði ráðuneytisins. Það var
brætt úr vélinni í öðra þeirra í bar-
dögunum í apríl síðastliðnum. Hitt er
lítið annað en ryðhrúga sem hangir
saman á málningarslettum, en er þó
enn ökufært. Þetta er ráðherrabíllinn.
Bfistjórinn gætir aleinn inngangsins í
ráðuneytið með lemstruðum Kalas-
hnikov-riffli sínum. Fari maður upp
galtóman stigann með kúlnaföram á
aðra hæð hittir maður fyrir ritara ráð-
herrans; á borði hans situr rafmagns-
ritvél en enginn rafstraumur er í hús-
inu. Þessir þrír - ráðherrann, ritaiinn
og bfistjórinn - era allt starfslið ráðu-
neytisins. Svo segir í nýjasta tölu-
blaði The Economist um ástandið hjá
stjórnvöldum Rúanda.
Fjóram mánuðum eftir að nýja
ríkisstjómin í Rúanda tók við völd-
um er ástandið þannig að ráðuneytin
hafa ekkert starfslið, engin skjöl,
engar skýrslur, engin gögn og ekkert
rennandi vatn. Ríkisskattstjóri og
fjármálaráðuneytið hafa enga starfs-
menn þannig að innkoma ríkisins er
engin. I Rúanda eru engir dómarar
og engir lögreglumenn; og hvað þá
fangelsisyfirvöld. Það era engin ríkj-
andi lög og engin regla. Staða mála í
landinu veltur algjörlega á herliði
Tutsi- ættbálksins sem sigraði í borg-
arastyrjöldinni gegn öfgafullum
stjórnvöldum Hutu-ættbálksins.
Tutsi-hermenn voma hungraðir yfir
götuvígjum og vegatálmum. Þeir eru
30 þúsund talsins, launalausir, illa
nærðir og tætingslegir og fæstir af
unglingsaldri.
Fá ekki adstod þó allir séu
af vilja gerdir
Sameinuðu þjóðimar, stofnanir
þeirra og ýmis óháð samtök eru að
gera sitt besta. Þau hjálpa til við að
gæta friðar, endurreisa sjúkrahús,
gera við brýr og vegi, hreinsa burtu
jarðsprengjur, hefja skólanám og
verja mannréttindi Rúanda- íbúa.
Sumt af þessu hefur áhrif og virkar.
Annað ekki. Sjálfsþurftarbúskapur
sumra bænda er hafinn á ný og þeir
era famir að sá útsæði í akra sína.
Símakerfi landsins er komið í gang á
nýjan leik - svona til að gera. En
gjaldmiðill landsins og allt peninga-
kerfi - sem aldrei stóð styrkum fót-
um - er ónýtt dæmi sem gengur
aldrei upp. Peningakerfið hefur verið
gjöreyðilagt. Jafnvel fyrir þjóðar-
morðið síðastliðið vor þá var
ómögulegt að græða peninga í Rú-
anda nema í tengslum við alþjóðlega
hjálparstarfsemi sem stjórnað var af
fyrrum stjórnvöldum landsins. Nú
hefur hjálparstarfsemi af því tagi
verið stöðvuð.
Reglugerðir Alþjóðabankans og
samstarfsaðila hans koma í veg fyrir
að bankinn geti lánað til Rúanda
þangað til landið hefur sýnt viðleitni
í þá átt að greiða upp stórar vaxta-
skuldir. En nýja rfkisstjórnin á ekki
aur og það litla Ijármagn sent til var
áður hvarf á braut í ferðatöskum
fyrram valdhafa þegar þeir llýðu til
Zafre í borgarastyrjöldinni. Mögu-
leiki er þó á að veita lán af einhverju
tagi svo gera rnegi til að tnynda við
helstu rafmagnslínur, endurbyggja
brýr og opna skóla á nýjan leik. En
nýja ríkisstjómin getur engan veginn
greitt laun viðgerðarfólksins og get-
ur ekki einu sinni samþykkt slíkar
aðgerðir. Rúanda hefur ekki nokkurn
minnsta möguleika á að gera sjálft
sig hæft til að þiggja þá hjálp sem
velviljaðir aðilar væra tilbúnir til að
veita.
En sfðan ber að líta á það, að það
eru svosem ekki margir erlendir aðil-
ar sem era ríkisstjóm Rúanda velvilj-
aðir. Núverandi valdhafar eru langt-
frá geðþekkir eða fýsilegir sam-
starfsaðilar. Tutsi-ættbálkurinn sem
stjórnar landinu algjörlega myndi
nær örugglega tapa kosningum ef
einhver hefði dug f sér eða kjark til
að halda eins og einar slíkar. Tutsi-
herliðið hefur stillt upp nokkrant
Hutu-mönnum á æðstu staði; svona
til málamynda. Hutu-menn eru í
embættum forseta, forsætisráðherra
og nokkram öðrum virðuleikaemb-
ættum.
Breyskleikakeppni ætt-
bálkanna
Ofaná allt saman virðist vera ein-
hverskonar breyskleikakeppni í
gangi milli ættbálkanna: Utanrfkis-
ráðherra Rúanda sem tilheyrir Hutu-
ættbálknum og var til dæntis nýlega
gripinn glóðvolgur á leið útaf hótel-
herbergi í New York með næslum 14
milljónir í ferðatösku. Ráðherrann
var á leið til Parísar - á vit hins ljúfa
lífs - í stað þess að gegna diplóma-
tískum skyldum sínum með aðstoð
milljónanna 14 í Bandaríkjunum.
Strangtrúaður yfirmaður í herliði
Tutsi- ættbálksins í Kigali stjórnar
dagblöðum Rúanda og útvarpinu.
Hann krefst strangrar ritskoðunar á
Forsætisráðherra Rúanda gefur til
kynna fjárhagsástand landsins og
það fjármagn sem ríkisstjórnin
hefur til að endurreisa landið.
hervísu og refsar grimmilega fyrir
meint brot á þeim reglum. Villi-
mannslegir Tutsi-hermenn mis-
þyrma Hutu-mönnuni í frumskógin-
um.
Það verður þó að viðurkennast, að
ríkisstjóm Rúanda hefur meiri vilja
til raunverulegrar endurreisnar
landsins en mörg nágrannaríkin sem
þó njóta alþjóðlegrar aðstoðar. En án
fjánnagns til að koma stjómvöldum
og stjómkerfi landsins í gang á nýjan
leik þá er þeiiri hættu boðið heint að
ríkisstjóminni verði velt úr sessi af
undirmönnum í hernum eða lágt sett-
um „ríkisstarfsmönnum". Slíkir bylt-
ingarmenn gætu reynst vera enn
grimmari og óraunhæfari valdhafar
en þeir núverandi eru. Kunnugir geta
sér þess til að þrír og hálfur milljarð-
ur nægi til að láta hjólin rúlla á nýjan
leik í þessu gjaldþrota landi; Ijár-
hagslega sem siðferðislega.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti og félagar hans, demókratarnir á Capitol
Hill, sjá nú á bak aragrúa fyrrum starfsmanna sinna. Koma jafnmargir
repúblikanar I staðinn?
® EIGNARHALDSFÉLAGIÐ
'mjt BRUNABÓTAFÉLAG
ÍSLANDS
Heiðurslaun
Bninabótafélags
Islands ehf.
1995
Stjórn Eignarhaldsfélags Brunabótafélags Is-
lands veitir einstaklingum heiðurslaun sam-
kvæmt reglum, sem settar voru árið 1982, í
því skyni að gefa þeim kost á að sinna sér-
stökum verkefnum til hags og heilla fyrir ís-
lenskt samfélag, hvort sem er á sviði lista,
vísinda, menningar, íþrótta eða atvinnulífs.
Reglumar, sem gilda um heiðurslaun og
/ /
veitingu þeirra fást á skrifstofu BI að Ar-
múla 3 í Reykjavík.
Þeir, sem óska að koma til greina við veit-
ingu heiðurslauna árið 1995 þurfa að skila
umsóknum til stjórnar félagsins fyrir 10.
desember 1994.
Eignarhaldsfélagið
Brunabótafélag íslands.
t
Innilegar þakkir fyrir samúð og vináttu sem
okkur var sýnd við andlát og útför,
Guðbjargar Þorsteinsdóttur,
Bergstadastræti 40,
Reykjavík.
Gunnar Valdimarsson
og aðrir aðstandendur.