Alþýðublaðið - 28.03.1995, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 1995
S k o ð a n
MtYÐVBMDID
20895. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 625566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
SigurðurTómas Björgvinsson
Fréttastjóri Stefán Hrafn Hagalín
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 625566
Fax 629244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Ólafur Ragnar
klúðrar
kosningabaráttunni
Alþýðubandalagið hefur verið í harðri stjómarandstöðu við
ríkisstjóm, sem hefur þurft að grípa til óvinsælla aðhaldsað-
gerða. Því hefur þar að auki tekist að ná til fylgis við sig fulltrúa
óánægjuafla úr verkalýðshreyfingunni. Samkvæmt öllum lög-
málum stjómmálanna ætti Alþýðubandalagið því að njóta byrj-
ar í kosningabaráttunni.
Barátta flokksins byrjaði líka vel. Alþýðubandalagið naut
aukins fylgis, ekki síst í kjördæmi formannsins, Reykjanesi. En
dæmið hefur snúist við. Alþýðubandalagið spólar í hjólförun-
um, og er tekið að renna niðurávið. Hvergi er þessi þróun jafn
skýr og í kjördæmi Ólafs Ragnars, þar sem flokkurinn hefur
hmnið í nýjustu könnunum.
Heriist Alþýðubandalagsins er nefnilega kolröng. Ólafur
Ragnar er að reka tvær kosningabaráttur fyrir einu og sömu
kosningamar. Hin formlega kosningabarátta er háð á þeim for-
sendum, að Alþýðubandalagið boðar „vinstra vor“ og vill ger-
ast samnefnari vinstri aflanna. Þannig vill hann safna atkvæð-
um til vinstri. Hin óformlega barátta gengur hins vegar út á það
að gera Alþýðubandalagið að fýsilegum samstarfsaðila fyrir
Sjálfstæðisflokkinn, og nýta vinstri atkvæðin til að gera Davíð
Oddsson aftur að forsætisráðherra.
Árásir Alþýðubandalagsins gegn ríkisstjóminni gátu þess-
vegna aðeins beinst gegn Alþýðuflokknum, til að styggja ekki
Sjálfstæðisflokkinn og Davíð. Og alla kosningabaráttuna hefur
Ólafur rótast einsog naut í flagi gegn Alþýðuflokknum, sem
flokksfélagar hans skilgreina þó sem félagshyggjuflokk. Hann
víkur ekki einu orði að Sjálfstæðisflokknum. Árangurinn getur
nú Ólafur Ragnar lesið úr fylgistölum kannanna af Reykjanesi,
þar sem fólk er í stómm stíl að hafna honum fyrir tvöfeldnina.
Sagan er að endurtaka sig frá vorinu 1991. I síðustu kosn-
ingabaráttu, þegar góður möguleiki var að halda áfram fyrri
vinstri stjóm, þá einbeitti Ólafur Ragnar sér með hörðum árás-
um gegn Alþýðuflokknum. Það leiddi til þess, að Alþýðuflokk-
urinn vildi ekki frekara samstarf við hann. Þannig kom hann
eigi flokki út úr ríkisstjóm. En farsinn er ekki búinn.
Hmnið í Reykjanesi, og fylgistap Alþýðubandalagsins á
landsvísu hefur nú leitt til þess, að Ólafur Ragnar hefur, enn
einu sinni, snúið við blaðinu. Töframaðurinn hefur dregið nýja
kanínu úr hatti sínum. í kjördæmaþætti í sjónvarpinu á sunnu-
dag lýsti hann því allt í einu yfir, að hann stefndi að því að
mynda vinstri stjóm, og hefði mánuðum saman unnið að
stefnuskrá slíkrar stjómar! Þetta vakti almenna kátínu annarra
þátttakenda, og ekki síður hjá þeim, sem heima sátu. Hver trúir
svona manni?
Ólafur Ragnar er enn að loka fyrir stjómarþátttöku Alþýðu-
bandalagsins, bæði til vinstri og hægri. Enn einu sinni er hann
að mála Alþýðubandalagið út í hom. Væntanlega er hann far-
inn að skynja stöðu sína, því það vekur eftirtekt að í öllum fjöl-
miðlum birtist hann pirraður, sár og reiður. Og afar, afar ótrú-
verðugur.
Það nær aðeins eitt orð yfir herlist Ólafs Ragnars: Klúður!
„ Gat ekki varíst lengur og baðst lausnar"
f Morgunblaðinu á sunnudaginn
birtist athyglisvert viðtal við Láru
Haíliðadóttur, fyrrverandi deildar-
stjóra í félagsmálaráðuneytinu. Hún
hóf störf í ráðuneytinu árið 1957 fyr-
ir tilstuðlan Hannibals Valdimars-
sonar og vann þar síðan í 34 ár. Á
þessum tíma vann hún fyrir 11 ráð-
herra og ber þeim góða sögu. Lára
segist hafa unnið með glöðu geði
undir góðri stjóm í góðu andrúms-
lofti allt þar til Jóhanna Sigurðar-
dóttir settist í stól félagsmálaráð-
herra. Eftir að hafa starfað undir
hennar stjóm í fjögur ár og ljóst að
Jóhanna mundi áfram gegna starfi fé-
lagsmálaráðherra segist Lára ekki
hafa getað varist lengur og beðist
lausnar. Kaflar úr viðtalinu við Lám
Hafliðadóttur fara hér á eftir.
„Við erum fjórar
sem hættum í ráðu-
neytinu á meðan
Jóhanna var þar og
ég held að henni
hafi ekki þótt það
miður."
Sagt er að menn eflist við hveija
raun, en aðrir halda þvf fram að fólk
sé mismunandi í stakk búið að taka
við mótlæti. Hvað sem er rétt í því
stendur Lára Hafliðadóttir keik eftir
að hafa reynt ýmislegt þau 64 ár sem
hún hefur lifað.. .Lára fékk lömunar-
veiki 25 ára gömul, þá með þrjú ung
böm og þar af eitt nýfætt. Systir
hennar, 22 ára, fékk einnig lömunar-
veikina og lést af völdum hennar.
I kjölfar veikindanna gekk Lára í
gegnum skilnað og hafði ekki tök á
ónarmid
að ala upp tvö af bömum sínum. Hún
náði sér af lömunarveikinni eins vel
og hægt var að búast við, fékk vinnu
í félagsmálaráðuneytinu fyrir tilstilli
Hannibals Valdimarssonar og tókst
að byggja sér íbúð. Eftir rúmlega
þriggja áratuga starf í ráðuneytinu
var hún hrakin þaðan að eigin sögn í
ráðherratíð Jóhönnu Sigurðardóttur.
Vegna stjómarslita sat Hannibal
ekki lengi í ráðuneytinu eftir að Lára
kom til starfa. En svo fór að tvær aðr-
ar konur fóm einnig í bameignafrí
þannig að Lára ílentist í ráðuneytinu
og vann hún alls fyrir 11 ráðherra.
„Allir ráðherramir vom afskaplega
notalegir og góðir við mig,“ segir
hún og þagnar smástund. „Þangað til
Jóhanna Sigurðardóttir kom,“ heldur
hún svo áfram. „Hún var ekki þægi-
leg nema við karlana.
,,Eg hafði til dæmis verið skipuð
deildarstjóri í ráðuneytinu 1978,
hafði ærinn starfa og vinnutíminn var
oft langur. Áður en Jóhanna kom í
ráðuneytið vann ég með glöðu geði
undir góðri stjóm í góðu andrúms-
lofti og fékk greitt fyrir þá yfirvinnu
sem ég vann.“
„Á árinu 1986 eða ’87 ákvað ríkis-
valdið að greiða skyldi opinbemm
starfsmönnum óunna yfirvinnu
vegna launaskriðs í einkageiranum.
Eftir það var yfirvinna ekki lengur
greidd nema að litlu leyti í samræmi
við vinnuframlag. Nú gilti bara að
vera af réttu kyni og í náðinni hjá
þeim sem úthlutuðu. Eg fékk aldrei
greidda yfirvinnu eftir að þetta kerfi
komst á. Mig gmnar að þetta fyrir-
komulag, að greiða fólki yfirvinnu án
tillits til hvort hún er unnin eða ekki,
sé orsökin að hinum óþolandi mikla
launamun karla og kvenna sem nú
gildir.“
Lára sá meðal annars um Jöfnun-
„...það var í raun
enginn stiröleiki,
því hún [Jóhanna
Siguröardóttir] virti
mig ekki viðlits. Ég
held að flestum
konunum hafi þótt
hún erfið, en ekki
körlunum."
arsjóð sveitarfélaganna í 16 ár og
þegarhún hætti vom umsvif hans 1,6
milljarðar króna á ári. „I ráðherratíð
Alexanders Stefánssonar hafði kom-
ið til starfa í ráðuneytinu maður sem
sóttist í að taka sjóðinn yfir. Honum
tókst ætlunarverk sitt þegar Jóhanna
kom í ráðuneytið eins og allt annað
sem hann vildi fá fram. Jóhanna
sagði upp lögfræðingi (konu) í ráðu-
neytinu, en hún leitaði réttar síns og
fékk starf í öðm ráðuneyti. Við emm
Ijórar sem hættum í ráðuneytinu á
meðan Jóhanna var þar og ég held að
henni hafi ekki þótt það miður,“ seg-
ir Lára og ekki er laust við biturleika
í röddinni.
„Um áramótin 1989-90 höfðu öll
störfin verið tekin af mér og mér sagt
að ég mætti velja hvað ég vildi gera.
Það var ekki um neitt að velja og við
það sat, en ég mætti alltaf í vinnuna.”
„Ég sagði víða frá þessu, meðal
annars mönnum sem höfðu unnið
með mér, en þeir trúðu því ekki. Einn
sagði við mig að ég skyldi sitja þetta
af mér, og bíða næstu ráðherraskipta.
Ég beið þangað til ég komst á 95 ára
regluna til þess að ég fengi greiðslur
úr lífeyrissjóði og þraukaði því verk-
efnalaus fram yfir þann tíma.“
„Þegar Jóhanna hafði setið í ljögur
ár og í ljós kom að hún mundi sitja
áfram í félagsmálaráðuneytinu gafst
ég upp, gat ekki varist lengur og
baðst lausnar."
,JEg varð aldrei vör við hjá neinum
þeirra [öðrum ráðherrum eða ráðu-
neytisstjórum] að óánægja væri með
„Þegar Jóhanna
hafði setið í fjögur
ár og í Ijós kom að
hún mundi sitja
áfram í félagsmála-
ráðuneytinu gafst
ég upp, gat ekki
varist lengur og
baðst lausnar."
eitt eða neitt varðandi mín störf."
„.. .það var í raun enginn stirðleiki,
þvíhún [Jóhanna Sigurðardóttir] virti
mig ekki viðlits. Ég held að flestum
konunum hafi þótt hún erfið, en ekki
körlunum."
Skömmu eftir að síðara kjörtíma-
bil Jóhönnu hófst veiktist Lára og fór
í ársleyfi á launum þar sem hún var á
Reykjalundi í þjálfun og í Æfinga-
stöð lamaðra og fatlaðra.
,Æg vissi að þegar ég kæmi til
baka gæti ég unnið hálfan daginn og
að lífeyrissjóðurinn ætti að standa
undir greiðslum á móti. Læknirinn
minn taldi að ég ætti að geta unnið
þannig, en ég treysti mér ekki í ráðu-
neytið aftur undir stjóm Jóhönnu.“
„Sú þögla áreitni sem höfð var í
frammi varð til þess að ég hraktist í
burtu og er það sú erfiðasta andlega
reynsla sem ég hef gengið í gegnum
miðað við öll þau áföll sem ég hef
lent í.“
Dagatal 28. mars
Atburdir dagsins
J881 Rússneska tónskáldið Mussorgsky
deyr, aðeins 42 ára að aldri. 1920 Dou-
glas Fairbanks og Mary Pickford, kóng-
urinn og drottningin í Hollywood, ganga
íhjónaband. 1939 Spænska borgarastríð-
inu lýkur með sigri fasista. 1941 Breski
rithöfundurinn Virginia Woolf fremur
sjálfsmorð. 1943 Rússneska tónskáldið
Sergei Rachmaninov deyr í Bandaríkjun-
um. 1985 Rússneskættaði listmálarinn
Marc Chagall deyr
Afmælisbörn dagsins
Raphael listmálari, einn helsti jöfur end-
urreisnartímans, 1483. Maxim Gorki
rússneskt stórskáld, 1849. 1857 Geir Zo-
egaorðabókarhöfundur, 1857. DirkBog-
arde breskur kvikmyndaleikari og rithöf-
undur, 1921.
Annálsbrot dagsins
Brenndur Lassi Diðriksson á alþingi,
meðgekk ekkert, dó í kristilegum tilbún-
ingi.
AnnálsgreinarÁrna á Hóli, 1675.
Lokaord dagsins
Nei! Það er ekki satt: Beethoven liggur
ekki hér.
Hinstu orð tónskáldsins Franz
Schuberts, 1797-1828, þegar honum
var sagt að hann lægi í eigin rúmi.
Klaufaskapur dagsins
Ég þekki ekkert skáld sem ég hefði trúað
til að búa á Krossi og í Bessatúngu í fá-
tækt og ómegð einsog hann, án þess að
bíða tjón á sálu sinni. Ég naut gestrisni
hans á báðum þessum bæum, sumarið
1921 á Korssi, sumarið 1924 í Bessa-
túngu. Hann hugsaði altaf og talaði
einsog höfðíngi og gerði gys að fátækt
sinni við gesti, einsog þetta væri einhver
klaufaskapur.
Halldór Kiljan Laxness
um Stefán frá Hvítadal.
Málsháttur dagsins
Það heldur velli sem hæfast er.
Ord dagsins
Þó að skefli og skyggi í ál,
skarki brim á gijóti,
berðu heila hönd í sál
hveijum stormi móti.
Jón Magnússon.
Skák dagsins
Liðsafli er jafn í skák dagsins en mönnum
hefur fækkað. Þannig hafa hrókamir oln-
bogarými sem nýtist vel í opnum stöðum.
Armas beitir hvítu hrókunum nú einsog
fallbyssum gegn Garcia-Palermo. Hvað
gerir hvítur?
1. Hd8! g5 Eini leikurinn. 2. Hee8! Hxe8
3. Dxe8+ Kg7 4. De5+ f6 5. Hd7+ Kg6
6. De8+ Garcia-Palermo gafst upp.