Vísir - 25.07.1978, Blaðsíða 11

VISIR Þriðjudagur 25. júli 1978
I
11
VÍSIR KANNAR VERDMYNDUN
VORUNNI FYLGT
FRÁ FRAMLEID-
ANDA TIL ÞÍN
HflftW' 330 kCf - ■ H8írW: 3¥¥ /4) §
V erðútreikningur: yfir M j BUlCSbDMfi 'RY&crÍ Ver ðútreikningur: yfir APP0LSÍRUS V erðútreikningur: yfir (xHB)pRleOlH
Sundurliðun Erlend mynt Krónur VtKT Sundurliðun Erlend mynt Krónur r JS<L Sundurliðun Erlend mynt Krónnr Kts
49-2HS 100 i A9- 3MS 149 Innkaup H3

Erlendur kostnaður Erlendur kostnaður
Flutningsgjald ... HL OO Flulningsgjald ... l3'000
S7I w« Vátrygging t22
(oZHb3 /84 Cif verð \o2- 8b4
ToUur SO. Vft . . ToUur Q ' ToUurl.S.%..... 9 ¥30

b2-¥fcj SflMTALS 1119Í 2,10
Uppskipun »00 Uppskipun 200
Akstur ioo Akstur Soo
Vðrugjaid Vörugjald 200 Vörugjald 2po
Leyfisgjald Leyfisgjald
‘H'fl Bankakostnadur H SHH Bankakostnaður 9- «44
Geymsla Geymsla
SomToXs III S3S 5^MTAts 7HIIZ 2ZV S 83 94b
Vextir Vextir Vextir
\-!oTR llll I-2S9
Kostnaðarverd . . . U3.-VÍT Kostnaðarverð .. . 7SZ3.3 Kostnaðarverð ... SS ■ 2d$ 2V?
7 SZX &-520
llagninglq.R '/. HS •>/* AlagningHLb"/* AftJHÆ
8ZH 355 5a'*TXLS 131-IIS 3«<í

iL/.tn-3 23.V33 Sðluskattur 20%.. Zb. 5¥3
leildarupphœd . . ZOÓ-SJ? Q&Q Heildarupphceð .. IHO-leOó H2fe_ Htildarupphað .. ISRZSS HL3
Islendingar sem verslað hafa eitthvað á erlendri grund furða sig iðulega á því
hversu margfalt dýrari vara getur verið út úr verslun á Islandi en til dæmis í Bret-
landi. Sumir skýra þetta með óhóflegri álagningu heildsala og smásala. Aðrir
koma sökinni yfir á taumlausa skattheimtu hins opinbera. Tollar, vörugjald, sölu-
skatturog fleira Ihækkii vöruna svo mikiðaðálagningin sé eins ogdropi ihafið.
Við athugun vöruverðs dugar að sjálfsögðu ekki að líta einungis á hina óbeinu
skatta heldur þarf að skoða heildstætt alla þá liði sem bætast ofan á innkaupsverð
vöru.
tslenskir neytendur hafa
hingað til virst sljórri fyrir sl-
hækkandi vöruveröi en aörar
þjóðir. Fólk tautar gjarnan fyrir
munni sér að þetta eða hitt sé
okur, en það fer ekki I mót-
mælagöngur eins og gerist iðu-
lega erlendis. Það kann og að
skýra hvers vegna Neyt-
endasamtökin hafa aldrei náð
verulegri fótfestu hér á landi.
Margar skýringar er sjálfsagt
aö finna á þvl hvers vegna verð-
skyn tsiendinga er brenglað.
Ekki er langt siðan menn þóttu
heppnir ef þeir gátu yfirleitt
fengið þann varning sem þá
vantaði I verslunum. Þegar
skömmtunartímabilinu lauk fór
verðbólgan smátt og smátt að
dansa sinn hrunadans, sem nú
er I algleymingi. Fólk hefur
fyrir löngu gefið upp alla von
um að vita hvað sá varningur
kostar sem það heldur á. Einnig
virðist borin von aö vara
sem kemur meö næstu sendingu
kosti það sama og sú sem var I
hinni siðustu. Neytendum er
ekki einum um að kenna. Kaup-
menn hafa verið ótrúlega tregir
V____________________________
við það að útskýra fyrir við-
skiptavinum hvernig vöruverð-
ið veröur til. Það er ekki óal-
gengt að sölumennstökkvi uppá
nef sér ef tilvonandi kaupandi
kvartar yfir háu verði, i stað
þess að sýna fram á það að hér
sé ekki álagningunni einni um
að kenna.
Viðskiptavinurinn veit að vfsu
að eitthvað hijóta heildsalar og
smásalar að fá fyrir sinn snúð.
Rikissjóður hefur einnig veru-
legar tekjur af óbeinum skött-
um, en hann er litlu nær. Það
mun vera sjaldgæft að kaupandi
sem greiðir 5000 krónur fyrir
ákveðinn hlut viti tii hvaða aðila
krónurnar fara.
Visir hyggst nú reyna að gera
hér einhverja bragarbót á neyt-
endavitundinni. Fyrirhugaö er
að birta hér i blaðinu yfiriit yfir
hina ýmsu vöruflokka. Þar mun
veröa gerð grein fyrir þeim toll-
um sem ieggjast á viðkomandi
varning. Gerö verður úttekt á
ýmsum vörutegundum innan
fiokkanna svo sem barnafötum
undir liðnum FATNAÐUR og
svo framvegis. Einni og einni
vörutegund verður fylgt eftir
alveg I hendur neytandans.
Rakið verður hvað það er sem
veldur þvi að vara sem kostar
1000 krónur frá framleiöanda
getur kostað 4000 krónur þegar
neytandinn kaupir hana.
Vonast aðstandendur þáttar-
ins til þess að lesendur blaðsins
verði hjálpsamir við að koma
með uppástungur um þær vöru-
tegundir sem taka beri fyrir. A
þann hátt er hægt að hugsa sér
að islenskir neytendur taki viö
sér og fari aö ieggja metnaö
sinn I það að vita hverjum þeir
eru að greiða og fyrir hvað.
Ástæðan fyrir vali ferskra
ávaxta I þessum fyrsta dálki
okkar er sú að tollar eru nokkuð
svipaöir á ávöxtum. Vert er þó
aö gefa gaum að þvi aö reynt er
að stjórna vali neytandans meö
15% tolli á jafn heilnæma ávexti
og grapealdin og 40% tolli á vin-
ber. Lesendum til fróðieiks
ákváðum við að taka einnig með
niðursoðna ávexti til saman-
burðar.
ÞJH/BA
Leiðin f
gegnum tollinn
Af öllum vörutegundum sem
fluttar eru inn á tollsvæði is-
lenska rikisins er skylt að
greiða aðflutningsgjöld eða
tolla, nema þaö sé sérstaklega
undanskilið I lögum.
Islenska tollskráin er skrá yf-
ir það hve háan toll hver innflutt
vara ber. Er skráin að uppsetn-
ingu og tollaflokkun miðuð við
tollanafnafyrirmynd Tollasam-
vinnuráðsins i Briissel, en það
er stöðluð skrá yfir skiptingu
varaiflokkaogtegundir. Fylgir
þvi mikil hagræðing að miða
tollskrána við Brflsselskrána
þvi aö það auðveldar til mikilla
muna ákvörðun vöru I toll-
flokka. Um 135þjóðir byggja ml
tollskrár sinar á Brdssel-
skránni, þeirra á meðal allar
helstu viðskiptaþjóðir Is-
lendinga.
Upphæð tolla er hins vegar
sérmál hverrar þjóðar og hér á
Islandi er það I höndum löggjaf-
ans að ákveða hve háan toll
vara ber. Tolltaxtinn er breyti-
legur eftir þvi hvort um er aö
ræða vörur frá EFTA-löndum
eða ekki. Er þá sérstaklega
kveðið á um það i tollskránni
hvernig EFTA-vara er tolluð.
Tollverð
Upphæð tolla er ákveðinn
hundraðshluti af tollverði vör-
unnar. Það sem reiknast til toll-
verðs er i fyrsta lagi, innkaups-
verðvörunnar (umreiknaö I is-
lenskar krónur) I öðru lagi
flutningsgjaid miðaö við fylgi-
bréf og I þriðja lagi önnur eftir-
krafa.t.d. vátrygging vörunnar,
umsýsluþlóknun, miðlaraþókn-
un, fermingarkostnaður og
ýmis önnur útgjöld vegna nauð-
synlegra skjala, og umbúða.
Við ákvörðun tollverðs er
miðað við:
a) að varansé afhent kaupanda
á innflutningsstað i innflutn-
ingslandinu,
b) aöseljandiberi allan kostnað
og gjöld við sölu og flutning
vörunnar til innflutnings-
staðar og afhendingu hennar
þar, en
c) kaupandi greiði alla tolla og
önnur gjöld sem falla á vör-
una I innflutningslandinu.
Dæmi um það hvernig toll-
verð er fundið:
Innkaupsverð: kr. 655.600
Flutningsgjald: kr. 101.800
Eftirkrafa: kr. 8.300
Tollverð samt. kr. 765.700
Ef þessi vara ber 50% toll
verða það 382.850 kr. sem inn-
flytjandi þarf að greiða af
henni.
Önnur gjöld
En jafnvel þótt innflytjandi
hafi greitt tilskilið tollgjald eru
litlar likur á þvi aö hann sleppi
við svo búiö. Eftir er að tiltaka
ýmis gjöld sem innflytjendum
er gert skylt að greiða skv. lög-
um eða reglugerðum.
Nú er i gildi sérstakt tima-
bundiö VÖRUGJALDsem nem-
ur 16% af tollverði innfluttrar
vöru að viðbættum tollinum
sjálfum. Ef haldiö er áfram með
sama dæmi og áðan nema 16%
af 1.148.550 (tollverö og tollur)
183.768 kr. Samanlögð gjöld af
vörunni eru þvi 566.618. Það skal
tekið fram aö vörugjald er ekki
lagt á allar innfluttar vörur t.d.
ekki á vörur frá EFTA-löndun-
um.
JÖFNUNARGJALD leggst að
meginstefnu til einvörðungu á
vörur frá EFTA-löndunum en
frá þvi er brugðiö I einstaka til-
vikum. Jöfnunargjaldið nemur
3% af tollverði vörunnar.
I svo stuttu yfirliti gefst ekki
kostur aö gera grein fyrir öllum
þeim gjöldum er kunna að
leggjast á vöruna á leiðinni i
gegnum tollstjóraembættið. En
I einstaka dæmum sem tekin
verða fyrir i þessum þáttum
verður gerð ýtarleg grein fyrir
þvi hvaöa gjöld leggjast á inn-
kaupsverð vörunnar.
Leiðin wr
tollinum til þín
Innflutta varan hefur hækkað
verulega frá þvi sem hún kost-
aði við komuna til landsins.
Rikissjóðurhefurheimtsinn toll
af vörunni, en hann á eftir að fá
meira frá kaupandanum áöur
en yfir lýkur.
Sá kostnaöur sem bætist ofan
á vöruverðið þessu næst er
vegna uppskipunar, aksturs og
vörugjalds. Verðlagsstjóri
ákveður hámarksverö þaö sem
setja má uppfyrir uppskipunog
kemur sú upphæö inn I vöru-
verðið samkvæmt reikningi frá
skipafélagi. Aksturer alltaf ein-
hver og mun sú upphæð yfirleitt
nokkuðsvipuð þeirrisem setter
upp fyrir uppskipun. Vöru-
gjaldiöeriraunopinbergjöld til
hafnarinnar, en þaö er yfirleitt
ekki hátt.^Ath. að rugla ekki
saman við vörugjaldið sem inn-
heimt er i tollinumj
Innflytjandinn leggur þvi næst
bankakostnaö ofan á. Banka-
kostnaðurinn má ekki vera
meira en 2% af innkaupsveröi
vöru.
Við verðútreikning er einnig
tekið tillit til geymslukostnaðar
sem innflytjendur greiöa.
Skipafélögin veita innflytj-
endum ókeypis hálfs mánaöar
geymslu. Vöruna er hægt að
geyma hálfan mánuö i viöbót og
er sá kostnaður tekinn inn i
veröútreikning. Ef innflytj-
andinn dregur hins vegar lengur
en mánuð að sækja vöruna er
frekari kostnaður vegna
geymslunnar ekki tekinn inn i
verðötreikninginn. Þegar
hingað er komið er heildarverð
vörunnar reiknað út og þaö má
hugsa sér að það séu 100.000
krónur. Þessu næst eru reiknað-
ir 1 1/2% vextir ofan á og stend-
ur hún þá i 100.500 krónum fyrir
álagningu. Þessu næst reiknar
heildsali sér slna álagningu,
sem má hugsa sér að sé 10% og
er þá varan komin I 111.650
krónur. Smásalinn fær nú
vöruna i hendur og reiknar sér
álagningu sem getur verið 20%.
Varan er nú komin i 133.980 en
-biðum við- ekki er allt búið.
Rikissjóöur á enn eftir að fá
sinn skatt af sölunni.
A eftir álagningu heildsala og
smásala kemur 20% söluskattur
og þá loksins er hið endanlega
verðtilneytandans komiö fram.
Verðiöá vörunni er þá orðið
160.776 krónur.
Skýringar
við töfflw
Til þess að lesendur geti til
fulls áttað sig á þeim útreikn-
ingum sem ætlunin er að gera,
þarf aö gera nánari grein fyrir
þeim forsendum sem þeir
byggja á. Það sem fyrst mun
vekja athygli þina er það að inn-
kaupsverðið verður ávallt 100
sterlingspund, hvort sem vöru-
magn er meira eða minna. Is-
lensku krónurnar sem i dag þarf
að greiða fyrir þessi pund eru
49.245, en það kann að sveiflast
nokkuð til. Viö völdum þessa
upphæð til að samanburður væri
auöskildari. Næst var kannað
hvert væri meðalinnkaupsverö
pr. kiló viðkomandi vöruteg-
undar, og var þaö Hagstofan
sem gaf þaðupp. Þegar kilóverð
vörunnar var komið var þvi
deilt upp I 49.245 kr. og þar með
fengust upplýsingar um það
hvað væri hægt að flytja mörg
kfló inn fyrir 100 sterlingspund.
Flutningsgjald er reiknað út
frá þvi sem kostar að flytja
hvert tonn af viðkomandi vöru
og siöan er það umreiknað mið-
að við kilóafjölda. Það skal
sérstaklega tekiö fram aö við
þá útreikninga sem gerðir eru i
tollinum, það er á tolli, flutn-
ingsgjaldi og vátryggingu nut-
um við dyggilegrar aðstoðar Jó-
hanns ögmundssonar hjá toll-
stjóraembættinu.
Varðandi þá liði sem bætast
við siðar eins og akstur, upp-
skipun og vörugjald skal tekiö
fram að þeir eru áætlaðir. Hér
er yfirleitt ekki um háar upp-
hæðir að ræða en mjög tima-
frekar i útreikningi og var þvi
ákveðið að notast viö ákveðnar
tölur fyrir allar vörutegundir.
Við reiknum meö bankakostn-
aði að hámarki 2% af innkaups-
verði. Það er hins vegar heimilt
að fá hærri upphæð tekna til
greina ef fram eru lagöar nótur
frá banka, en hér verður ein-
göngu byggt á 2%-reglunni.
Geymslukostnaður verður
ekki tekinn með, enda mega
innflytjendur geyma vöruna sér
að kostnaöarlausu 115 daga. Viö
vonum aðeins aö sem flestir
innflytjendurnir leysi þær út
sem fyrst, þannig aö þetta komi
ekki óhagstætt út fyrir okkur
neytendur.
Upplýsingar um álagningu
eru allar fengnar frá verðlags-
stjóra. 1 töflunum er ætiö gert
ráð fyrir hámarksálagningu. Ef
lesendum þykir hins vegar sem
kilóverö einstakra vörutegunda
sé hærra i dálkum okkar en i
verslun, þýöir það einfaldlega
að kaupmaðurinn notar ekki
álagningarheimildina til fulls.
BA/ÞJH