Tíminn - 10.09.1969, Blaðsíða 9

iflÐVIKUDAGUR 10. september 1969
TIMINN
a
—Wrnmn —
Útgefandi FRAMSÓKNARFLOKKURINN
P'ramkvœmdast.ióri Kristián Benediktssnn Ritst.iórar Þórarinn
Þórarinsson tábi Andrés Kristiánsson inn Helfiason oB IndriSt
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstiómar r :-ias Karlsson Aualýs
tngastióri Steingrimur Gislason Ritstiómarskrifstofur i Eddu
búsinu. sima? 18300—18306 Skrífstofm Bankastræti 7 —
Afgreiðslusimi 12323 Auglýsingastmi 19523 Aðrar skrifstofur
sími 18300 Áskriftargiald kr 150.00, á mánuði innanlands —
í lausasölu kr 10.00 eint - Prentsroiðian Edda b.t
Oþolandi höft
Hér í blaSinu í gær var lauslega sagt frá fréttagrein,
sem birtist í Alþýðublaðinu í fyrradag, um samdrátt hjá
Bílasmiðjunni í Reykjavík. Þar sem þessi fréttagrein
sýnir í skýru Ijósi afleiðingarnar af efnahagsstefnu ríkis-
stjórnarinnar, þykir rétt að birta hana hér í heilu lagi:
„Bílasmiðjan h.f., sem hefur starfað af þrótti á und-
anförnum árum, er nú nauðbeygð til að draga saman
seglin vegna skorts á rekstrarfé, eftir því, sem Lúðvík
A. Jóhannesson, framkv.stjóri fyrirtækisins tjáði blað-
inu í morgun. — Það hafa verið næg verkefni hjá okk-
ur, sagði Lúðvík, en gallinn er bara sá að við getum
ekki lánað viðskiptavinum okkar eins og þeir þurfa.
Yfirbyggingar hjá okkur eru ódýrari en hjá erlendum
aðilum, en þeir bjóða lán til 5 ára. Við munum ekki
hætta rekstrinum, en draga mikið saman, þannig að
við erum neydd til að segja upp starfsfólki og minnk-
um umsvifin allt ofaní 10—20%' miðað við það er
bezt var.
— En hefur ekki lánaaðstaða iðnfyrirtækja batnað?
— Fyrirtækið okkar kostar 22 milljónir króna, en
við erum aðeins með 3,2 milljónir út á fasteignina. I
Noregi fá fyrirtæki lánað sem svarar 80% af andvirði
fasteignar og 50% af ársframleiðslu. Ef við byggjum
við einhver svipuð kjör, þá hefðum við ekki yfir neinu
að kvarta.
í vetur unnu hjá fyrirtækinu 75 manns, en núna
35 og hætta á að þeim fækki í 20 manns hjá fyrirtækj-
unum tveimur, Sameinuðu bílasmiðjunni og Bíla-
smiðjunni h.f."
Hinn mikli samdráttur, sem hefur orðið hjá Bílasmiðj-
unni, er engan veginn einskorðaður við það fyrirtæki
eitt. Fjölmörg iðnfyrirtæki hafa nákvæmlega sömu sögu
að segja. Þau geta boðið jafngóða og ódýra vöru eða
þjónustu og erlend fyrirtæki, en þau geta ekki boðið
sömu lán og greiðslufrest og erlendu fyrirtækin. Þess
vegna missa þau af viðskiptunum og verða að draga
saman seglin, jafnvel hætta rekstrinum alveg.
Slík er afleiðing þeirra lánsfjárhaftastefnu, sem nú
er fylgt af Seðlabankanum að fyrirlagi ríkisstjómarinn-
ar. Það er með þessum hætti, sem atvinnuleysið og land-
flóttinn eru búin til. Skilningsleysi Bjama Benediktsson-
ar, Gylfa Þ. Gíslasonar og ráðunauta þeirra á þarfir
iðnfyrirtækjanna fyrir nægilegt rekstrarfé, er að gera
atvinnuleysið og landflóttann að varanlegu böli á íslandi.
En samt er eins og þeim Bjarna og Gylfa finnist hér
ekki nóg að gert. Næsta skref þeirra er að láta ísland
ganga í Fríverzlunarbandalag Evrópu, án þess að nokkuð
sé áður gert til að bæta lánsfjáraðstööu þeirra til sam-
ræmis við það, sem er 1 hinum bandalagslöndunum. Slíkt
myndi reka smiðshöggið á verkið Það myndi leggja í
rúst atvinnufyrirtæki, sem nú veita þúsundum manna
atvinnu
Þjóðin má ekki þola stjórn, sem þannig hagar verkum
sínum og fyrirætlunum. Hún má ekki una því, að loforð-
in um næga atvinnu, sem henni voru svo fagurlega gefin
fyrir seinustu kosningar. séu svikin ár eftir ár. Hún má
ekki láta gera lýðræðið að slíkum skrípaíeik Hún verður
að taka svo einbeittlega í taumana, að stiómin neyðist
annað hvort til að segja af sér, eða breyta algjörlega um
stefnu. Þ. Þ.
þ f* y-v :y*
ERLENT YFIRLIT
Nýja stjórnin í Saigon baetir
ekki friðarhorfur í Vietnam
Forsætisráðherra hennar er talinn helzti „haukurinn" í Suður-Vietnam
ÞAÐ hefur saomazt í sam
bamdi við fráfall Ho Chj Mimhs
að stjtóirnki í Saiigiom er eirn aðal
torfæran í vegi þess, að til siam
icomaiilaigs dragí í Vietnaim.
Strax eifitir fráfaH Ho Chi
Minh tilkymnti Þjóðlfrelsis-
hreyfimgio í Súðiur-Vietnam, að
hún myndi efna til þriggja
daga vopuiahlés í tilefni af því.
Bandarísik blöð, með New York
Times í flaiiarbroddi. hivöttu til
bess að Baindiarikjiam'enin og
Suður-Vietniamair tillkynmtu
einnig vopnahlé samtimis. Á
þann hátt yrði hinuon nýju vatd
höfum í Hanoi sýndur v-iss
saimkiomiuliagsvi'lji. Herstjiórn
Baindiaríkjiam'ainna tilikynmti að
hún nnyndi fylgija fordiæimi rik-
isstjiórniar Suður-Vietnam í
þessu efni. Nokfcru síðar til-
kynrnti stjórn Suður-Vietmam,
að hún myndi hafa vopaahlés-
vfir'lýsir.igu Þjóðfrelsish'reyfiii'g-
arimnar að engu Herstjórn
Bandiaríkjianna birti þá hlið-
stæða yfirlýsimgu. Þetta mælt-
ist ildia fyrir í Band'aríkjiuinum
o? mun Biamdiaríkjastjórm þá
hafa sfeorizt í leiikinn Ný til-
kymminc; var birt þar sem sagt
yar að hersveitir Bandaríkja-
•nanma cng Snður-Vietrmma
myndu hagia sér líkt o-g her-
sveitir Þjóðfrelsishreyfinigarimn
ar þanr, tímia. sem auglýst
vopnahié hennar stæði yfir
ÞETTA er aðeins lítið diæmi
bess, að Bandaríkjastjórn á
bersýni'l-ega ' mikium erfiðleik
um 'við Thieu forseta og sam-
hei'j-a h'ams. Þeir reyma að tor-
veldia =-ammimiga á alllam hátt.
Bandiaríkjiastjórn reynir að fá
þá til að gefa íákvæðar yfir-
lýsimgar s'em b-eri vott um
sammim'g'svilnia, oig hefur orðið
niO'kkaið ágier.-gt ' þeim efnum.
En þær eru fljótlega gerðar að
en-giu á þamm háitt að Saigom-
stjórnir. sýnir í verki, að huig-
ur fylgir ekki máli. Gleggsta
dæm.i um þetta er nýlokim
st.iórniarmyn'dum í Saigom.
Ba'ndarílrjiamenn h-afa lengi
verið óámægðir með ríkisstjórm
Tram Van Huonigs, en hún kom
til vaMa 1968. Þeir töldu hama
ekiki byggða á nógiu breiðum
grumidrvelli. Þeir hvöttu Thieu
forseta því til að myndia stjórn
sem hefði sem alilra víðtækiast
an stuðnimg utan hersins. Thieu
!ót að lo&um umdam á þamm
háitt, að hamm vók Huong fr'á
sem forsætisráðhierria. f stað-
ion fól h'amn einikavimi sínum,
Tmn Thien Khiem hershöfð-
ingja, stj'órnarmyndum. Þetta
þótti ekki góðs viti, þar sem
'Táfarandi forsætisráðhen’a
var etoki hermaður Hershöfð-
inginn, sem hefur verið tal-
inm heirfi hauikurimn í Saigon
var hér liáltinn leysa .stórmmála
miann, sem hafði tateveil;
a'Lmenmimgsfylgi, at hóimi
Skki tók betra við, þegar
Khiem birti ráðh'erralistann um
seinustu mám'aðamóa. í st.iórn-
inni voru fieir'i hershöfðin'gjar
3c áður. en færr- stjómmála-
memrn, secn höfðu eitthvað
fylgi a'ð baki sér. Hér var nám

Tran Thien Khiem
Thieu
ast sagt um stjiórn hei'sins að
ræða. Grundvöllur stjórnarimm
ar haíð' m.ö.o. þremgzt, en
ekiki oreikk'að. Thieu forseti
hafði því alveg farið öfugt að
við óskir Bamdaríkj’amiannia.
EN ÞÓTT hershöifðiinigj'amir
í Saigon færi sig þammig upp
á skaftið, veitir her Suður-
Vietnam B'andiaríkjamönnum
ekki aukinrn stuðmimg, nem'a
síður sé. Nixom forseti til-
kynnti í sumar, að fæklkað yrði
'Um 25 þúsund mamns í her
Band'aríkj'amma í Suður-Viet-
marn Jafnframt var gefið til
kynna, að ný tilkym'ninig um
mieiri heim'fllutnimg Ba'ndiaríkja
bers frá Suðuir-Vietnam yrði
birt f-yrir ágústlok. Nokkru
fyrdr manaðamiót var tilkynmt,
að ekkert yrðí úr slíkri tilkymm
imgu ao sinmi. Látið var í veðri
vaka. að þetta stafaði af því,
að Þj'oðfreisishreyfimgán hefði
auikið h'e'maðaraðgerðir í S-
Vietnam Hin réttf. skýring er
hins vegar almemnt talin sú,
að Nixon hafi orðið að fresta
frekari hev.iflutningum vegma
bess að her Suður-Vietnam
sé ebkií umdir pað búlnn að
fylla i skarðið Sú skoðun á
vaxandii fylgi, að hanm myndi
óðara hrynja saman. ef Thieu
ættj að annast varnirnar
emda bótt hamm sé miklu fjö!-
memnari en he' Þjóðfrelsis-
hreyfimgarimmar. Ástæð'am er
sú, að sfcjórnin í Saigon á
sáralítið fyligi hjá almienningi
TALSVERT hefur verið um
það rætt að umd'amförnu, hvort
Noirður-Vietn'amiair hafi notað
sér stöðvun loftáráisainina á N-
Vietmam, tii að flytja aukið
herlið ti! Suður-Vietnam. Deam
Rusk rauif nýlega sjö mánaða
böign, er hann flutti ræðu um
alþjóffemiái í báskólamum í
Wiseomsim. Hanm sagði, að
Norður-Vietmamar hefðu næst-
uim alveg .stöðvað herflutnim'ga
tiil Suður-Vietnam síðam loft
áirásumum var bætt. TaLsmaður
bamdaríska ut.anríkisráðuneytis
ins, Robert J McClosfcey, stað
festi petta noikikru siðar að
mestu. Hamn sagði. að Norður-
Vietmamiar hefðu á þessum
tíma ekiki flutt eins rmar'ga her
menn til Suður-Vietm'am og
beir hefðu misst þar og þess
vegma hafd dregið verulega úr
h.ern'aðarað'gerðum þeirra þar
Talsmaður hermtálaráðuneytis-
ins í Pentagon, m'ótmiælti þessu
noikkru síðar og bir'ti tölur
um hið gagmstæðia em þær
haifa verið mj’ög véfengdar.
Yfirleitt er þvi trúað. sem þeir
Rusk og McClosikey hafa sagt
um þetta efni
Þá segir New York Times,
að það sé fuillvíst. að bíimvers'k
ir vi'n'nufliobkar. sem töldu
ttiilli 30—40 þúsurnd mamns og
hafa ummið um sikeið í Norður
Vietnam, hafi verið fluttir
heim til Kína afltur.
Þetta þykir bendia til, að
stjóm Norður-Viet-.iam hafi
búið sig uind.ir satimkomiU'lag.
þótt hún hafi ebk; gert veru-
legaj tilihliðranir opimiberlegia
Það. sem húm leggar áherzlu
á, er að Bandaríkin stigi fyrstu
sikrefim þar sem þau hafa
mikflu meiri her í Suður-Viet
n-am en NorðiU'r-Vietmamar
Þess vegna leggj'a þeir Banda
rífcjiamemn, sem eimlægast æskja
friðar i Vietnam, nú f'ast að
Nixon tórseta. að hann tiafldi
áfram með fyrirætlamir sinar
urn brottflutninig hersi.ns frá
Suður-Vietnaim, hvað sem hers
hö'fðlmgjastjiórnin þar segir.
Meðal þeirra sem nýlega hafa
hvatt eimdiregið tii þessa, er
Mamsfiel'd, f-orinigi diemókrata
’ öldwigadeiMinni
New York Time? hefur pirt
alflimiargar ritstjórnargreinar
að undianfömu. bar sem tekið
* bemnan stremg í tiLefni af
fráfalli Ho Ch' Minh bendir
New Yuifc Times a, að hann
nafi ebki síður •ærið þjióðern-
issinmi er komimiúimisti. Þess
vegnB befð: hamin heitt sér
gegn ofmiklum áhrifum Kím
verja og Rússa i Norður-Viet-
nam 'fann my-idi hafa sem
stjórniandj ' Vietraam fylgt
þar svipaðr' stefnu og Tító
í Júgóslavíu Það er eftir að
sjá. hvort eftiirmenn hans í
Hanoi eni sama sinmis. Margt
bend'ir tifl að svni se ef áfram
baldiand' stvriöfld eerir þá ebki
of háða Rússum eða Kínverj-
utn. Þ.Þ.