Tíminn - 20.09.1969, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 20. september 1969.
TIMINN
7
—Wiwitíim -—
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Krlstián Benediktsson Ritst.iórar- Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helsason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar- Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gislason Ritstjórnarskrifstofur 1 Ekldu-
húsinu, simar 18300—18306 Skrifstofur Bankastræti 7. —
Afgreiðslusími: 12323 Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur
sími 18300 Askriftargjald kr 150,00 á mánuði. tnnanlands. —
í lausasðlu kr 10,00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.l.
Skólakostnaður
Forysta rikisvaldsins í skólamálum er svo ömurleg, að
fæstir eiga orð til þess að lýsa henni. í þeirri allsherj-
arringulreið, sem þar ríkir nú, allt frá bamaskólum til
háskóla, er bver höndin upp á móti annarri, og þegar
íoks er eitthvað gert, er það líkast athöfnum þeirra
manna, sem grípa í flaustri til nærtækustu úrræða til
þess að bjarga lífi sínu. Þetta mark er augljóst á svo-
nefndum framhaldsdeildum sem verið er nú að reyna
að koma á að tillögu svonefndrar námsbrautanefndar,
sem menntamálaráðherra setti á laggir í vor af sömu
skyndingu og hallærisnefnd. Nefnd þessi hefur þó vafa-
laust unnið gott starf við nauman tíma og örðug skil-
yrði, og tillaga hennar um að opna námsbrautir með
valgreinum eftir gagnfræðapróf er skynsamleg og lík-
leg til úrbóta, ef að henni væri staðið af eðlilegum heil-
indum og forsjá af hendi ríkisforystunnar í menntamál-
um. En því er ekki að heilsa.
Enginn eyrir er til á fjárlögum til þessa skólahalds.
Námsskrá er verið að undirbúa þessa dagana. Ákvörð-
un um stofnun þessara deilda verður að taka nokkrum
dögum áður en gagnfræðaskólar hefjast — enginn und-
irbúningur, engin fyrirhyggja, aðeins hlaupið í þetta
eins og undan skriðu. Allt veldur þetta því, að hætt er
við að þessi tilraun fari ekki eins vel af stað og nauðsyn-
legt er. Þetta hefði þurft að ákveða á s.l. vetri, undir-
búa það vel og ætla til þess eðlilega fjárveitingu.
En nú ætlast ríkið til, að bæjarfélögin greiði kostnað
við þessar deildir að hálfu á sama hátt og skólakostnað
við skyldunámsstigið eftir þeim lögum, sem um það
gilda, þótt það sé í lögum, að ríkið skuli greiða allan
skólakostnað í ríkisskólum ofan við gagnfræðapróf og
Iandspróf miðskóla. Þessu hefur Samband ísl. sveitar-
félaga að sjálfsögðu mótmælt harðlega og bent á, að
með þessari kröfu ríkisins á hendur bæjarfélögunum
sé raskað lögákveðnum og hefðbundnum grundvelli
skiptingarinnar milli ríkis og bæja á skólakostnaði, og
verði að ætla sveitarfélögunum nýja tekjustofna, ef
þau eigi að taka þetta á sig.
Eru því mestar líkur til, að þessi eina umbót í skóla-
málum á þessu hausti verði bitbein milli ríkis og bæja
og þannig kyrkt að nokkru í fæðingunni. Þetta er skýrt
dæmi um það, hvemig skólamálaforysta ríkisins stend-
ur að umbótum í skólamálum.
Samtök sveitarfélaga
Sveitarfélögin í hverju kjördæmi hneigjast nú tfl
samstarfs með ýmsum hætti, og þykir slíkt samstarf
gefast vel til þess að vinna að málum og samræma að-
gerðir sveitarfélaga á svæðum, sem eiga margt sameig-
inlegt. Samband sveitarfélaga í Reykjaneskjördæmi hef-
ur starfað nokkur ár með góðum árangri, og hefur orð-
ið ýmis konar sýnilegur árangur af því. Þessi sveitar-
félög standa t.d. sameiginlega að ráðningu skólasálfræð-
ings og byggingu skóla í Krísuvík í samvinnu við þjóð-
' kirkjuna.
í Austfjarðakjördæmi hefur einnig starfað samband
sveitarfélaga með góðum árangri síðustu ár og vinnur
sameiginlega að ýmissi áætlanagerð.
Um þessar mundir er unnið að stofnun sambands
sveitarfélaga í Vesturlandskjördæmi, og víðar mun hið
sama uppi á teningi. Hér er um það að ræða að mynda
sterkari einingar þeirra, sem sameiginlegra hagsmuna
hafa að gæta og samstilla krafta til átaka. Enginn vafi
er á, að hér er stefnt 1 rétta átt. A.K.
....... ■■■' ■ — —I
NIELS BARFOED:
Látið ekki stjórnmálamennina
eina um stjórnmálabaráttuna
Þýzki rithöfundurinn Giinter Grass berst af lífi og sál fyrir sigri Jafn-
aððarmanna í kosningunum, sem fram fara í Vestur-Þýzkalandi um
næstu helgi
KOSNINGABARÁTTAN er
orðin að eins bonar fegurðar-
sambeppni. Lítið bara á áróð-
uirssp'jöMiin. Kiesiniger er lag
legiur, tíMd. satt?
Þegar ég var lítill drengur
og átti heima í Danzig bjó lag
leg stúlka við sömu götu og
ég. Þarna bjó einnig skósmið
ur. Hann sagði einu sinoi við
stúlbuna: „María“, — því að
það hét hún — „þú ert fögur,
María Því verður ekki á móti
mælt. Og þiú ert heimsk,
því verður ekki í móti mætt“
En svo bæti hann við, og þá
bom rúsínan: „Fegurðin eyðist
en heimsíkan varir.“
Giinter Grass — nafn, sem
gustar af í kosningabaráttunni
í Vestiur-Þýzkalandi — talar í
Löwenbrau-kjallaranum. Þetta
er raunar ekki kjallari, heldur
gamaidags öikrá, eins og þær
tíðbuðust í Bæíaralandi. fög-
reglan tatdi, að 2500—3000
mamns hefðu verið samankomn
ir til þess að hlusta á Giinter
Grass. Ræða hans fjallaði um
„hinn óþekkta kjósanda“, og
þegar hann var búinn að tala í
fimm mínútur var biðröðtin
úti fyrir dyrum ölstofunnar orð
in ærið Kmg.
HLJÓMSVEIT hafði skemmt
gestum í hálfa stund áður en
ræðan átti að hefjast og hóf
að Mka „When thie Saints go
Marching in“ þegar' Gunter
Grass og aðstoðarmenn hans í
Miinchen gengu í salinn. Grass
vafði sér vind'ling á sviðinu og
sleifcti hréfið meðan floikksfor
ingjar voru að bjóða hann vel
bominn.
„Við getum lesið kjörorð
Kristilegra Demokrata í stór
um auglýsingum og á stórum,
upplímdum spjöldum: „AHt
veltur á kanslaranum.“ En ég
segi: Allt velitur á kjósandan
um.
Það veltur að lokum allt á
kjósandanum, sem fær að
greiða atkvæði fjórða hvert
ár, en er geymdur í kæli-
geymslu þess í millL
Ég kýs heldur harða bosn
ingabaráttu en mjúka“, hélt
Grass áfram. Hann ræddi nauð
syin þess, að skipta um rfkis-
stjórn og nauðsyn þess, að
bjósan'dinin gerði sér Ij'ósar fór
heimsbunartilraunirnar, sem
gerðar væru á honum. Og
Grass var þama bomtnn til
þess að sýna mönnum fram á
þetta.
GUNTER Grass var emgin
miskunn sýnd í rökræðunum,
sem fram fóru að ræðu hans
lokinni. Hljóðnemum hafði
verið komið fyrir hér og þar
og fundarmenm spurðu hann og
réðust á hann. Hvað hyggst
Jafnaðarmannaflokkurinn taka
til bragðs til þess að hrifsa
stjórnmálavöldin úr höndum
þeirra 200 manna eða svo, sem
í raun og samnleika ráða öllu
í etfnahagsmálunum? Hvernig
getur Grass tryggt að elbki
verði mynduð ný samsteypu-
stjórn? Og hvernig ætlar hann
að fara að því að sjá svo um,
að emginn Strauss verði ráð-
herra ef ný samsteypustjórn
verður mynduð? Hvemig ætlar
hann að sjá til þess í fram-
kvæmd, að kjósendurnir fái til-
lögurétt um val á frambjóðend
um flokksins? Og svo fram-
vegis.
Svör Gunter Grass einkennd
ust af hyggni og skynsemi.
Uppivöðslusamir æskumenn
voru fjölmennir á fundinum
og Grass svaraði þeim, að
byltimg ætti efcki við í Vestur-
Þýzkalandi. Þeir æptu að hon
um og þá hélt hann áfram: „Og
bylting er ekki hið rétta við-
bragð við ástandinu, sem nú
ríkir, ekki að minnsta kosti
meðan við getum stutt Jafnað
armannaflokk, sem hefir í
raun og veru möguleika á að
beina stefnu Þjóðverja til
vinstri einu sinni, og ef til
vdl'l f annáð ag þriðja sina.“
Það var æpt að Grass, hróp
að húrra og blístrað og þegar
fnndnum var lokið eftir þrjár
klubkustundir (Grass þurfti að
koma annars staðar fram um
kvöldið) héldu umræður áfram
í kaffihúsunum og á götunum.
Þarna hafði verið á ferðinni
stjórmmálamaður, sem ekki tal
aði eins og stjórnmálamaður.
Fyrri hiuti
Menn höfðu hlýtt á menntaðan
rithöfund flytja ræðu, sem ekki
fór fyrir. ofan garð og meðan
hjá áheyrandanum. Þetta var
ögrandi og einstætt. Menn
höfðu sem sagt hlýtt á Gunter
Grass.
í SÍÐUSTU kosningum, fyrir
fjórum árum, kom Gunter
Grass fyrst fram sem þátttak
andi i stjórnmálunium. Hin
áköfu meðmæli hans með Willy
Brandt vöktu verutega athygli
í kosningabaráttunni. Hann hélt
meira en fimmtíu ræður viðs
vegar um landið. Þá gerðu
margir Jafnaðarmenn bross-
mark fyrir sér, en sumir and-
stæðinganna néru saman hönd
unum.
Um miðjan þennan mánuð,
þegar háifur mánuður var til
kosninga, var Grass ekki fram
ar einn á báti. Hann var full
trúi samtaka og honum fylgja
„hundrað sveinar" Já, 130
kunnir menn hafa bundizt sam
tökum vegna frumkvæðis hans.
Samtökin heita .Kjósendafrum
kvæði jafnaðarmenn®kunnar“.
Þau eiga Gúnter Grass tilveru
sina að þakka og sjálfur er
hann miðdepill og meginkraft
ur samtakanna.
Samkoman í Löwenbrau-kjall-
aranum er aðeins einstakur Iið
ur í langri áætlun, sem hann
framkvæmir ásamt sikoðana-
bræðrum sínum þýzkum jafnað
armönnum til framdráttar. Sam
tökin hafa skipað fastar nefnd
ir í 70—80 borgum i Vestur-
Þýzkalandi og aðalskrifstofa
þeirra er í Boran. Grass hefir
sjálfur sfcrifstofu (og íbúð) í
fólksvagni, sem hann ferðast í
um þvert og endilangt landið,
en nokkrir þýzkir bókaútgefend
ur hafa raunar gefið honum
bílinn. — Þaroa starfar hann
að stjórnmálum, en ekfci list.
GRASS er sérstæður Hann
er í fremstu röð þýzkra rit-
hötfunda á sjöundia tug aldar
innar og hefir meðal annars
ritað skáldsögurnar Blikktrumb
an, Köttur og mús og Hunda
Iff. Síðasta skáldsaga hans,
Staðbundin deyfing, kom út
fyrir fáeinum vikum og hefir
raunar sætt mestri gagnrýni.
Hansmagnus Enzenberger var
vinur Grass fyrr á árum og
hefir sagt, að hann hafi með
ritleikni sinni „sannað á bók-
menntaskrúðgarði okkar, hvað
plógur er“. Grass er ákaflega
Ijóðrænn og skemmtilegt leik
ritaskáld Annars er hann
steinsmiður að ðn og ágætur
teiknari Hann hefir til áæmis
teifcnáð merki jatnaðarmanna.
hinn galandi hana.
Nú er Grass einnig orðinn
stjórnmálamaður, meira að
ETamihaki a bls. 11.