Morgunblaðið - 24.07.2001, Blaðsíða 23

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLÍ 2001 23
ÞESSI mynd er bönnuð innan
þrettán ára í Bandaríkjunum fyrir
grófan kynferðislegan húmor, en ekki
hér á landi og það skil ég ekki. Hér
virðist stemmning vera fyrir því að
þetta sé einhver barnagrínmynd, í
anda Adam Sandler myndanna (líkast
til þar sem hann er víst einn framleið-
endanna), en ég er aldeilis ósammála
því. Öll hugsunin á bak við myndina
er vissulega barnaleg, en þá frekar í
anda unglingsstráka á hormóna-
trippi.
Þannig er að hinn misheppnaði lög-
reglunemi Marvin lendir í hinu aga-
legasta bílslysi (sem er reyndar býsna
fyndið). Einhvers konar Dr. Fran-
kenstein tjaslar gæjanum saman en
þarf við það að notast við ýmis innyfli
úr dýrum, og við það fær Marvin
greyið loðinn rass, styrkleika og eig-
inleika dýranna, og síðast en ekki síst
dýrslegar hvatir þeirra, sem augljós-
lega eiga eftir að gera líf hans ansi
skrautlegt.
Níu ára félagi minn var að lýsa því
yfir að hann langaði að sjá þessa kvik-
mynd: „Hann kann að herma eftir alls
konar dýrum og svona“, og já það er
satt að hann rekur upp hin fjölbreytt-
ustu dýraöskur, en við hvaða aðstæð-
ur? Í flestum tilvikum þegar hann
getur ekki hamið hina dýrslegu kyn-
hvöt sína til dýra jafnt sem manna, þá
kvenna. Og flestallir brandararnir í
myndinni ganga út á að það er verið
að ýja að kynferðislegum athöfnum
manns (sem er með dýrainnyfli sem
enginn sér) og ýmissa dýra. Hvað er í
gangi? Ég myndi alla vegana ekki
vilja fara með börn yngri en þrettán
ára á þessa kvikmynd.
Að öðru leyti er myndin bara gamla
klisjan með sætu og góðu stelpuna og
góða karlinn sem fær ekki frið fyrir
vonda karlinum og allur sá gamli
pakki, sem reyndar getur reynst
ágætlega á stundum. En þessi mynd
er einfaldlega ferlega ömurleg lág-
kúra.
Í múgæsingaratriði einu úti í skógi
er léttilega verið að ýja að því hvort
Marvin eða hinir sem vilja elta hann
uppi séu dýrið. Hvað þarf maður að
gera til að vera dýr? En myndin fær
ekki stjörnuna fyrir þá stórmerkilegu
heimspekilegu pælingu heldur fyrir
að stöku sinnum var hægt að reka
upp hlátur með góðri samvisku.
Ósköp ömurleg
lágkúra
KVIKMYNDIR
R e g n b o g i n n , L a u g -
a r á s b í ó o g S t j ö r n u b í ó
Leikstjóri: Luke Greenfiled.
Handrit: Tom Brady. Aðalhlutverk:
Rob Schneider, Colleen Haskell,
John C. McGinley, Edward Asner
og Michael Caton. 83. mín.
Revolution Studios 2001.
THE ANIMAL

Hildur Loftsdótt ir
SJÓNRÆNAR heimildir úr fortíð
eiga Íslendingar ekki of margar, allt-
of margt að fullu glatað og mikill
fengur að öllu sem rekur á fjörurnar.
Landsmenn höfðu og hafa upp til
hópa takmarkaða tilfinningu fyrir
varðveislugildi hluta, frekar talið til
sérvisku og undarlegheita hjá fólki
að hafa náttúru í þá áttina. Síðari
hluti tuttugustu aldar líkast til stór-
virkastur í sögunni um niðurrif eldri
minja og þjóðlegra gilda, afleitt til
frásagnar um þá hlið mestu framfara
og efnahagslegu velmegunar frá
upphafi byggðar. Enn berast fréttir
af óskiljanlegum illvirkjum, jafnt
gagnvart fortíðinni sem landinu
sjálfu, um leið er þjóðsagan um
moldarkofana orðin að skjalfestu
hugtaki um híbýlakost fortíðar. Er
þó hálfur sannleikur, því víða var vel
húsað í ljósi tímanna, þar fyrir utan
er grjót og torf merkilegt bygging-
arefni en eins og gengur kunnu
menn misvel til verka og framfara-
sinnaðir eldhugar fáir.
Það var helst að Íslandsleiðangrar
erlendra manna skiluðu einhverjum
heimildum til eftirkomendanna og
þær eru oftar en ekki mjög á skjön
við skriflegar heimildir og munn-
mælasögur. Víst var víða þröngt bú-
ið en svo gerist enn í dag í heimi hér,
sér jafnvel stað í stórborgum ríku
þjóðanna ef vel er gáð, en engum
óljúgfróðum kemur til hugar að hafa
það sem viðmið um þær. Þessi riss
og vatnslitamyndir voru þó helst
ófegraðar skýrslur um landið og
landsmenn enda gerðar í vísindaleg-
um tilgangi og jafn mikilvægur þátt-
ur allra rannsóknaleiðangra og ljós-
myndavélin varð seinna.
Þetta og margt fleira leitar á hug-
ann við skoðun stórmerkrar sýning-
ar á skotskífum úr fórum Det
Kongelige Kjøbenhavnske Skyde-
selskab og Danske Broderskab, í
Sverrissal Hafnarborgar. Spanna
tímabilið frá 1787-1928 og eru að
vissu marki sjónræn sagnfræði um
eitt og annað af lífsvettvanginum á
þessu einangraða útskeri sem landið
var. Hins vegar er þátttaka Íslend-
inga í félagsskapnum af mun eldri
toga, mátti lengstum telja þá á fingr-
um annarrar handar, voru helst fyr-
irmenn svo sem Brynjólfur Sveinson
biskup, sem gekk í félagið 1638, svo
og stöndugir kaupmenn. Í vel hann-
aðri og skilvirkri sýningarskrá er
þetta annars allt tíundað af Ingu
Láru Baldvinsdóttur og skal ekki
endurtekið hér, drjúgur fengur að
myndunum á skífunum og í nokkrum
tilfellum líkast til um einstakar
heimildir að ræða.
Yfirleitt er um mjög vandað hand-
verk með listrænu yfirbragði að
ræða og það eitt segir drjúga sögu,
því að í sumum tilvikum gefa þær
ekkert eftir seinni tíma málverkum
og að öllu samanlögðu eru skotskíf-
urnar gilt sjónrænt innlegg í ís-
lenzka menningarsögu. Sýningin er
samvinnuverkefni Þjóðminjasafns-
ins og Hafnarborgar og styrkt af
Seðlabankanum.
Bragi Ásgeirsson
SKOTSKÍFUR
MYNDLIST
H a f n a r b o r g /
S v e r r i s s a l u r
Úr fórum Det kongelige Kjøben-
havnske Skydeselskaber og Danske
Broderskab. Opið alla daga frá 11-
17. Lokað þriðjudaga. Til 6 ágúst.
Aðgangur 300 krónur í allt húsið.
SKOTSKÍFUR
Skagaströnd, 1830. Eina skotskífan á sýningunni með mynd af versl-
unarstað þar sem danski fáninn er fjarri enda kaupmaðurinn sem hún
var gerð fyrir, Gísli Símonarson, íslenzkur.