Vísir - 10.11.1979, Blaðsíða 16

Þarf nýja menn
„Svo er þaö nú oröiö þannig aö frystihús-
in og iönaöurinn heimta endalausar gengis-
fellingar. Þetta er framkvæmt án þess aö
rannsaka neitt hvort þörf er á þvi eöa ekki.
Þá þurfti siöasta stjórn aö breyta skatta-
lögunum þannig aö þaö voru sérstaklega
þyngdir skattar á atvinnuvegunum haustiö
'78. Þaö var gert sama áriö og gengiö var
fellt fyrir frystihúsin til þess aö þetta æti sig
aö einhverju leyti upp. íþyngja fyrir-
tækjunum meö sköttum svo þau þurfi enn
meiri gengislækkun. Algjörir glópar.
En þaö standa öll spjót á þessum
aumingja mönnum i rlkisstjórninni. Þeir
eru þingmenn lika og þurfa aö hafa
kjósendurna góöa. Þaö væri stórt spor í
framfaraátt ef ráöherra væri aldrei þing-
maöur.
Annars er ég vonlaus um aö þetta veröi
lagaö og allra sist af þeim mönnum sem viö
þetta fást nú. Ég man ekki hvaöa hag-
fræöingur sagöi aö efnahagskerfiö yröi
aldrei lagaö af þeim mönnum sem heföu
komiö þvi i rúst. Ég er sannfræöur um þaö
lika. Þaö þarf nýja menn.
Þaö þarf aö taka kýliö burt. Þaö þarf aö
gerbreyta lögunum um menntakerfiö og
tryggingakerfiö og þurrka út alls konar vit-
leysu. Mér er sagt aö starfsmenn rikisins
séu 21 þúsund. Þaö má stórfækka þeim.
Sumt folk vinnur of rnikiö og sumt fólk
vinnur of litiö. Þaö parf aö skipta þessu.
Margt fólk I fiskvinnu vinnur óhóflega mik-
iö og þar á aö hafa vaktavinnu”.
Vantar vit og kjark.
„Þaö þarf aö taka eitthvaö af þessu skrif-
stofufólki og drifa þaö i vaktavinnu viö
fisk, En þetta veröur ekki lagaö nema meö
gjörbreytingu. Bæöi efast ég um aö þeir
sjái hana og i ööru lagi þora þeir ekki aö
framkvæma hana.
Kjark og vit þarf til aö framkvæma hlut-
ina. Ég er hræddur um aö hvorttveggja
vanti og að minnsta kosti annað hvort.
Kerfinu veröur aö breyta þannig aö ein-
VÍSIR
Laugardagur 10. nóvember 1979
Siöari híuti viötaís
Vísis viö Bj "
rrum aíþingisman n á Löngumýri
— Langar þig til aö gera byltingu?
Björn svarar ekki strax en segir svo meö
striönisglampa i augum,: „Ég heföi gaman
af þvi” og hlær viö tilhugsunina. „Svoleiöis
byltingu en ekki drepa fólk”, heldur hann
áfram. „En hræöa skarfana og láta þá fara
að gera eitthvaö aö viti”.
Ekki offramleiðsla
Fólk má ekkert vera aö þvi aö gera sig
vitlaust af fyllerii og óreglu. Undirstaða
undir allri vitleysu i lifinu er iöjuleysi. Þaö
er mesta bölvun hvers manns aö hafa ekki
nóg að gera”.
Sjónvarpið heimskar manninn
Vinna bændur ekki of mikiö?
„Nei, nei, þeir vinna ekkert mikiö. Viö
þurfum aö vinna dálitiö einhvern tlma árs-
ins og svo höfum viö þaö frjálslegt á milli.
Einstaka bóndi vinnur of mikiö. Ekki vegna
þess aö hann þurfi þaö. Menn eiga bara aö
hafa minna um sig.
En þaö er náttúrulega óþægilega mikil
mannfæö i sveitinni og þaö er mikiö skólun-
um aö kenna.þessum vandræöastofnunum.
Þeir taka unglingana frá okkur i byrjun
september og láta þá dunda fram á vor.
Þeir eru orönir leiöir á þessu krakkarnir og
eyöa timanum I aö hlusta á útvarp og horfa
á sjónvarp sem er mesta vitleysa”.
— Horfir þú á sjónvarp?
„Ég horfi á fréttirnar og einstaka sinnum
á myndir frá öörum heimsálfum. Annars er
megniö af efni sjónvarpsins þannig aö þaö
heimskar manninn. Og maður ætti aö forö-
ast aö horfa mikiö á þaö.
útvarpiö er skárra. Þar koma stöku
fyrirlestrar af viti. Útvarpiö heimskar ekki
nema þetta endalausa popp þeirra. En meö
þvi aö hafa útvarpiö alltaf gargandi er þaö
hrein heimilisplága”.
Líður vel á miðilsfundum
Frá útvarpinu snúum viö talinu aö
eiliföarmálunum. Trúir þú á annaö lff?
„Ég hallast aö þvi aö þaö sé til annaö lif en
ég fullyröi ekkert. Ég fór oft á miöilsfundi
meöan Hafsteinn liföi. Hann var miöilíí
Ég talaöi viö marga framliðna menn i
gegnum Hafstein og hef fengiö upplýsingar
sem ómögulegt var aö fá nema i gegn um
miðil. Mér llður vel á miöilsfundum. Þar er
ég með vinum minum sem ég náþekki. Þeir
vita litið meira en viö og geta mjög tak-
markað leiöbeínt okkur.
En svo læt ég aftur á móti trúmál liggja
■ Bi m ■■ 1891 WU WU Hi H ■
góöærum hefur náttúrulega veriö framleitt
miklu meira en selst innanlands.
Þá á bara aö selja þaö sem er umfram
ytra. Þvi ættum viö ekki aö geta selt
lambakét ytra þegar Ný-Sjálendingar selja
afuröir eftir 30 milljón fjár, en viö höfum
ekki nema 800 þúsund?
Slæmu árin koma svo inn á milli og þá
minnkar framleiðslan. Þaö er kjaftæöi aö
fækka þurfi bændum. Viö getum vel lifaö ef
þess er gætt aö ekki fari allt of mikiö I
kostnaö. Þessar vaxtahækkanir eru þess
vegna tóm vitleysa þvi þær hleypa upp
kostnaöinum.
Þaö er hægt aö flytja út talsvert af ullar-
vörum og kjöti ef milliliöirnir taka ekki of
mikiö. Viö verðum bara aö sætta okkur viö
þaö verö sem viöfáum ytra. Þaö er hægt aö
lifa kóngalifi á þvi.
Ég veit ekki betur en þegar ég byrjaöi aö
búa.aö viö höföum ekkert nema útflutnings-
verö fyrir afuröir okkar. Bara breska
markaöinn sem er lægsti markaöur I heimi.
Og viö liföum samt”.
Bændur sterkefna menn
„Landbúnaöur er ákaflega mikils viröi
fyrir hvert einasta þjóðfélag. Þaö væri afar
takmörkuð menning sem þrifist I þvi landi
þar sem enginn landbúnaöur er. Hún yrði
einhliöa og fátækleg.
Bændastarfiö er skemmtilegast og frjáls-
legast i þjóöfélaginu. Þaö er gert allt of litiö
af þvi aö reka áróöur fyrir hvaö þetta er
ánægjulegt starf og andrikt á allan hátt”.
— Er afkoma bænda ekki slæm?
„Slæm? Þetta er sennilega rikasta stétt I
landinu. Þeir eru ekkert aö grobba yfir þvi
nema rétt einstaka menn.
Þú sérð þaö sjálfur. A hverjum bæ eru
margar vélar, góö steinhús og mikil
ræktun. A hlaöinu standa margir bilar og
svo þykjast þessir menn vera fátækir.
Bændur eru sterkefnamenn yfirleitt.
Bændafólkiö er ákaflega hamingjusamt.
Engum konum liöur eins vel og sveita-
konum. Hjónaböndin eru svo góö I sveit-
unum aö hjónaskilnaöir þekkjast ekki.
Fólkiö er svona hamingjusamt af heil-
brigöu starfi.
„Hefði
Synt í Blöndu
— Ég heyrði sagt.Björn.aö þú hafir synt
Blöndu. Segöu okkur frá þvi.
„Þetta var aö vorlagi á fyrstu búskapar-
árum minum Viö sátum i gamla bænum og
vorum aö éta okkar fátæklega kost. Svo llta
strákarnir, sem voru hjá mér. út um glugg-
ann og segja aö þaö sé nú meira flóöið I
henni Blöndu. Það komist ekki nokkur yfir
hana nema fuglinn fljúgandi.
Ég segi aö þaö sé nú hægt aö synda hana.
„Aö minnsta kosti gerir þú þaö ekki”, segja
þeir. Þetta eykst orö af oröi þar til viö veöj-
um. Þeir skuli stinga út úr húsunum kaup-
laust ef ég syndi ána.
Við förum niöur aö ánni og ég sting mér á
bólakaf niður af kletti. Þegar mér skaut
upp sá ég aö þeir göptu af undrun strákarn-
ir þvi þeir héldu aö ég kynni ekki aö synda.
Svo svam ég bara yfir.
A leiöinni til baka lenti ég i streng og þeg-
ar ég var kominn miöja vegu fannst mér
sundiö vera erfitt. Ég var I nýjum galla
sem var viður og næstum vatnsheldur.
Þetta var stakkasund/ Gallinn var oröinn
fullur af vatni. Ég hef sennilega oröiö aö
hreyfa tonn af vatni þegar ég tók sundtökin.
Ég ætlaöi aö hvila mig á eyri sem venju-
lega stendur upp úr en vatniö var svo mikiö
aö þaö skall á öxlinni á mér. Mér fannst litil
hvild I þvi og hélt áfram og upp úr hinum
megin.”
Eins og Grettir
„Þaö er satt aö Blanda var I ofboöslegu
stórflóöi en ekki var beint jakaburöur i
henni þótt þaö örlaöi á þvi. Ég hef þó stund-
um látið aö þvi liggja þegar ég segi frá
þessu. aö ég hafi veriö eins og Grettir As-
mundarson er hann óö Skjálfandafljót og
stjakaöi jökunum burt meö annarri hend-
inni og synti meö hinni.
Strákarnir máttu stinga út um daginn en
luku ekki verkinu. Ég sá aö þeir tóku út svo
miklar kvalir aö vinna fyrir ekki neitt. svo
ég sagöi þeim aö sleppa þvi.
Þaö var þannig aö ég læröi eiginlega
aldrei aö synda. Ég var tima i Samvinnu-
skólanum. Þegar ég kom i grunnu laugina
Skrifa þá kannski þátt úr ævisögu minni.
Þeir eru alltaf aö heimsækja mig og slást
um aö fá ævisögu mina. Þaö er vafasamt aö
skrifa ævisögur. Ég er hræddur um aö ég
veröi aö skrifa hana samt þvi þaö veröur
logið svo miklu upp á mig þegar ég er dauð-
ur.”
Veriðað leita allt
mitt líf
— Hvernig stóö á þvi aö bóndinn fór I út-
gerö?
„Viö veröum bara aö sætta okkur viö þaö
verö, sem viö fáum ytra”
„Mig langaöiaöhafinu. Ég fór aö kaupfé-
laginu aö gamni minu. Mér fannst ég vera
búinn að gera nokkurn veginn þaö sem ég
þurfti aö gera hérna. Langaöi til aö sjá ein-
hverjar nýjar hliöar á lifinu. Ég hef veriö
aö leita allt mitt lif. A Skagaströnd fór ég
svo út i mina eigin útgerö.
Ég græddi fyrir þá hjá Kaupfélaginu I
fimm ár. Þeir voru sæmilega stæöir þegar
ég fór. Svo fengu þeir hina og þessa kaupfé-
lagsstjóra i fimm ár. Þá voru þeir búnir að
éta upp allt sem ég græddi. Af þvi dró ég
þann lærdóm aö þaö vitlausasta sem maöur
geröi væri aö græöa fyrir aöra, þvi alltaf
kæmi einhver glópur og færi meö þaö allt til
andskotans.”
— Hvernig gekk útgeröin hjá þér?
„Hún gekk slysalitiö. Þaö bar sig allt
nokkurn veginn. Ég hætti þessu vegna þess
aö ég nennti ekki aö vera aö fást viö bank-
ana. Þeir voru aö derra sig og alltaf illt aö
leita til þeirra og ég haföi ekki skap i mér
aö skriöa fyrir þeim.”
Hrokagerði og
Aumingjastaðir
„Ég skipti viö Landsbankann lengi. Þeir
vildu svo láta mig setja fasteignaveð fyrir
afuröavixlum sem þeir tóku einnig veö i, I
gegn um aflann.
Ég afþakkaöi þaö og leitaöi til Útvegs-
bankans. Ég fékk ekki aö vera i viöskiptum
þar þvi þeir höföu samiö viö Landsbankann
um aö skipta héruöunum rétt eins og gömlu
einokunarkaupmennirnir geröu. Og höföu
nokkurs konar viöskiptaþræla. Þaö var
sama hvernig komiö var fram viö þessa
menn.þeir uröu bara aö beygja hnéin.
Ég fór þá I Búnaðarbankann og þar fékk
ég öll viðskipti án þess aö setja aöra trygg-
ingu en nafniö mitt og þaö likaöi mér vel.
Ég kvaddi þá i hinum bönkunum og kall-
aöi Landsbankann Hrokageröi þvi þeir
voru rikastir af hroka og Útvegsbankann
Aumingjastaöi þvi þeir áttu aldrei neina
peninga.”
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■^^■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■MHIMlHBBBBHBBBHBHHHMHHHHHHBHHBHHHBBBHBBHBHi
ra byltingu”
„Ég er ákaflega lltiö Kriststrúar.En greindur maöur hefur Jesús Kristur veriö”
milli hluta vegna þess að viö vitum svo tak-
markaö um þetta allt saman.
Prestunum dauövorkenni ég þvi þeir eru
aö predika og kenna sem þeir vita ekkert
um. Þetta eru bestu menn en vita ekki
meira en ég og þú. Þeir vitna alltaf I
blessaöa ritninguna. Þaö er ekki þar fyrir
aö biblian er merkileg bók.en ekki endilega
allt satt sem i henni er. fjarri þvi”.
Lítið kriststrúar
Hefuröu lesiö hana?
helgarviðtaliö
Mvndir
Texti:
Kjartan
Mefánsson
Gunnar
V.
Andrésson
„Ég hef nú lesið ansi mikiö I henni.
Júöarnir voru merkileg þjóö og gáfuö. Þaö
er búiö aö fara illa meö þessa aumingja og
von aö þeim sé illa viö alla”.
— En Nýja-testamentiö?
„Þaö er allt annar handlegggur. Ég vil
sem minnst ræða um Jesús Krist. Ég er af-
ar litiö Krists trúar en gáfaöur maöur hefur
Jesús Kristur verið.”
— Þú leggur talsvert upp úr þvi aö menn
séu greindir?
„Ég hef gaman af greindum mönnum,
Mér leiöist mjög heimskir menn. Hins veg-
ar geta menn stundum veriö skemmtilega
heimskir og þaö finnst mér ágætt. Annars
ræöur lundarfariö miklu. Glaölyndur
maöur er alltaf skemmtilegur þó hann sé
heimskur.en vond lund er allra versti galli á
mannskepnunni.
Duglegur asni og gáfaöur óþokki
mestu vandræöamenn i þjóöfélaginu.’
eru
— Er þaö rétt aö þér hafi aldrei oröiö
misdægurt um ævina?
„Ég fékk mislinga þegar ég var strákur.
Annars hef ég yfirleitt ekki legið I rúminu,
aldrei veriö I svoleiöis kvillavitleysu. Ég
drep allar flensur meö brennivini.
Ef maður vinnur og lifir heilbrigöu lifi
sakar mann ekki. Þessir bjálfar sem ekki
nenna aö vinna eru alltaf lasnir.”
Björn var meö hálft tólfta hundraö fjár á
fóörum I fyrravetur en heimti um þrjú þús-
und og fjögur hundruð hausa af f jalli og úr
heimalöndum I haust.
„Það er bara búskapurinn eftir núna.
Svoleiöis var aö ég haföi margra manna
verk. Rak kaupfélag og frystihús og útgerö
og svo var ég oröinn þingmaöur. Ég geröi
þetta I nokkur ár. Aldurinn færöist yfir mig
og starfsorkan minnkaöi.”
Til Rómar
„Ég varö aö minnka viö mig smám sam-
an. Loks varö ég að velja á milli þing-
mennskunnar og búskaparins. Ég hætti
þingmennskunni vegna þess aö ég get verið
viö búskapinn meöan ég lifi.
Ég hef ekki heilsuna nema að vinna. Ég
vinn á hverjum degi.annars liður mér illa.
Þegar ég kom aftur aö búinu fannst mér
strákarnir vera orönir svo montnir svo ég
fjölgaði kindunum og varö fjárflestur bóndi
á íslandi bara af stráksskap.
Nú ætla ég aö draga saman seglin vegna
þess að grasiö brást. Eg er aö hugsa um aö
fá mér fri i eitt ár og fara til Rómarborgar
og vera nokkra mánuöi þar suöur frá.
BB

„Og ég kallaði Landsbankann Hrokageröi
og Útvegsbankann Aumingjastaöi”
I B8 BH H BB H BB H ■■ HB !
— Lestu mikiö?
„Já, eg les I öllum minum frlstundum.
Hef yndi af bókum.”
— Hvaö helst?
„Allt mögulegt nema Kiljan. Þaö kemur
aldrei neitt af viti frá honum hann er óraun
sær kjaftaskur. Ég les litiö af rómönum og
skáldsagnakjaftæöi. Ég get vel lesiö gömlu
skáldin þvi þau voru svo raunsæ eins og
sagan „Upp viö fossa” og gömlu ljóöskáld-
in voru góö.”
Verndaöur af æðri verum
— Teluröu þig hafa veriö hamingjusam-
an á lifsleiðinni? „Aö mestu leyti. Þaö er
svo erfitt aö segja hver sé hamingjusamur.
Hamingja manna liggur I þvi aö þeir hafi
gaman af þvi sem þeir eru aö gera. Ég hef
haft þaö og þá er maöur glaöur og ánægöur.
Ég hef oft veriö asnlen þaö hefur aldrei
komið aö sök þvi þaö hefur alltaf veriö tekiö
fram fyrir hendumar á mér, ef ég hef ætlað
aö gera vitleysur. Ég er verndaöur af ein-
hverjum æöri verum. Ég hef veriö lángef-
inn i lifinu.”
Þrátt fyrir aö Björn sé aö veröa 75 ára og
hafi lifað stormasama ævi lætur hann eng-
an bilbug á sér finna. „Ég vildi að ég væri
oröinn tvitugur aftur”, segir hann. „Meö
þessa vitglóru sem ég hef og Hfsreynslu
mina skyldi ég vera seigur náungi. Þaö er
eiginlega bölvuö vitleysa að leyfa mér þetta
ekki þvi ég gæti gert margt af viti. En lik-
lega er ekki til neins aö sækja um þaö til al-
mættisins”.

BB i
— Eru framleiöslumál landbúnaöarins ekki
enn eitt dæmiö um vitleysuna?
„Ég hef ekki trú á þvi aö þaö sé um svo
mikla offramleiöslu aö ræöa i sjúlfu sér. 1
„Þaö er hægt ab lifa kóngalffi á þvi”
þar, voru strákarnir alltaf aö kaffæra mig.
Mér likaði þab illa og fór út I djúpu laugina
og hélt mig þar.
Jónas gamli var aiveg undrandi á þvl
hvaö ég var sprækur aö synda. En þaö var
ekkert annaö en ég var óhræddur. Ég er
ekki aö púkka upp á nein sérstök sundtök.
Ég bara svim. Maöur þarf ekki aö læra
sund þegar maður er óhræddur.”
Drep flensur með
brennivíni
Borga allt kontant
— Ertu rikur maöur?
„Ég veit þaö ekki. Jæja, eftir þvi sem
bændur eru rikir. Ég get fariö i mál viö
hvern sem er og stefnt öllum. Mig munar
ekkert um aö tapa máli. Rikur? Hvaö er aö
vera ríkur? Ég er aö byggja 20 milljón
króna hús og biö ekki um krónu aö láni og
skulda enga krónu. Ég borga allt kontant.”
VÍSIR
Laugardagur 10. nóvember 1979
,/Fjármálastjórnin er alveg gersemi. Þetta er nefnilega satt um
karlana, verðbólgubáliö er heimatilbúið. Bankastjórarnir sitja öðru
megin við glóðina og hella svolítið af olíu á til þess að eldurinn aukist
frekar. Ráöherrarnir sitja hinum megin og hella pínulitlu af bensíni
til þess að það logi nú reglulega glatt".
Björn Pálsson á Löngumýri hefur ennþá orðið í viðtali við Helgar-
blað Vísis. I síðasta blaði birtist fyrri hluti viðtalsins þar sem rætt var
við Björn um þingmennskuárin, menntakerfið og málaferli hans. Og
hér birtist seinni hluti þess.
„ Ég varaöi viö þessu. Ég sagöi þeim
strax árið 1960 aö fella gengiö ekki svona
mikiö. Ég var einn meö tillöguna”, heldur
Björn áfram.
„Ef þiö geriö þaö”, sagöi ég, heldur
skriöan áfram þar til hún er komin á jafn-
sléttu og krónan einskis viröi”. Þetta hefur
allt komiö fram.
Gengislækkun er þjófnaöur. Gengis-
lækkun er rikisgjaldþrot.
Ég geröi mér einhverjar vonir um að
Sjálfstæöismenn og Framsókn geröu eitt-
hvaö af viti i fjármálunum. Þeir þoröu þaö
ekki eöa höföu ekki vit til þess.Trygginga-
málin eru óbreytt, menntamálin óbreytt, —
vitleysan óbreytt”.
Björn sagöi einnig aö rikisstjórn Geirs
Hallgrimssonar heföi gert stór mistök meö
þvi aö skeröa kjarasamninga með lögum.
„Þeiráttu aö lækka skattana og minnka út-
gjöld til tryggingarmála og menntamála.
Slöan áttu þeir aö segja viö atvinnu-
rekendur og launþega: Nú erum viö búnir
aö gera þaö sem viö getum. Nú skuluö þiö
semja.
Auövitaö heföu þeir neyöst til aö semja.
Gengið áttu þeir ekki aö fella og ekki ganga
á geröa samninga.
Þeir settu sjálfir hengingarólina um háls-
inn á sér og báöu kjósendur aö hengja sig.
Þetta heföi ekki gerst heföi ég verið á þingi.
Ég heföi aö minnsta kosti sagt þeim aö
þetta væri vitleysa. Annars er þetta mest
Geir aö kenna. — Ég vil ekkert vera aö tala
illa um Geir”.
hver einn maöur fái neitunarvald I þjóö-
félaginu I fjármálum. Þaö verður aldrei
hægt aö stoppa vitleysuna ööru visi. Viö
höfum engan her og allir gera sér dælt viö
valdhafana þvl ekkert er gert vib þá þótt
þeir brjóti lögin.
Ein vitleysan var nú aö láta opinbera
starfsmenn hafa verkfallsrétt. Þú mátt
reiða þig á aö þeir veröa alltaf aö rlfast um
kaupiö sitt héöan af og endalaust. Alveg
sama hvort þeir fá meira kaup eba minna.
Yfirleitt er min reynsla i lifinu sú aö þeir
eru sanngjarnastir I kaupkröfum sem
minnst hafa kaupiö, en eftir þvi veröa þeir
kröfuharöari sem þeir fá meira”.
Bylting?
Meöal þeirra mála sem Björn Pálsson
hreyföi á alþingi var tillaga um aö fella eitt
núll aftan af krónunni og einnig baröist
hann fyrir þvi aö komiö yrði á einum lif-
eyrissjóði fyrir alla landsemenn.' Annars
beitti ég mér aðallega fyrir þvi aö reyna
aö stöðva vitleysuna”, segir Björn.
„Þegar ég hætti þingmennsku datt mér I
hug aö setjast aö i Reykjavik og hætta bú-
skap. Skipuleggja fylkingu vaskra manna
og marséra um göturnar meö þrjú þúsund
manna liö. Fara I stjórnarráð
iö og bankana og segja þeim ab ef þeir
löguðu ekki þessa hluti yröi þeim hent út.
Mennirnir eru afar huglausir og heföu
guggnaö.
Þetta hefði ég getaö gert ef ég heföi ekki
verið orðinn og gamall”.